Vissenaken, 12 oktober 2007. Bij een bezoek aan het Depot Vissenaken van het Koninklijk Legermuseum werden we rondgeleid door Marc Degeest, één van de militairen die er instaat voor onderhoud en restauraties.
 | Zicht op Loods 1, de collectie ligt in vier dergelijke hangars opgeslagen. |
Het domein van Vissenaken is slechts een klein deel van het vroegere reservevliegveld (nr. 23). Dat gedraineerde terrein, drie kilometer ten noord-noordwesten van Tienen, werd aangelegd tussen september 1939 en januari 1940. Tijdens de meidagen van 1940 werd het gebruikt door de Staf en door het vijfde en zesde smaldeel van de derde Groep van het tweede Luchtvaartregiment (5/III/2Aé en 6/III/2Aé met Fairey Fox). Op 11 mei bombardeerden de Duitsers Vissenaken en later werd het vliegveld door hen in gebruik genomen.
 | De goed uitgeruste werkplaats in Loods 1. |
 | Onze gids Marc Degeest pauzeert even bij een oude clusterbom. |
Na de Tweede Wereldoorlog maakte Vissenaken deel uit van de Mobilisatiekern 29 van de Landmacht. Mobilisatiekernen werden na WOII opgericht om overal te lande militair materieel en manschappen te kunnen mobiliseren. Sinds 2000 werd het Depot Vissenaken overgedragen aan het Koninklijk Legermuseum. De totale oppervlakte bedraagt 28 ha. Er staan 10 grote loodsen, een kantine en een stafgebouw. Aan het stafgebouw, op het Spirit of St.-Louisplein, werden we opgewacht door Marc Degeest.
De luchtvaartcollectie ligt opgeslagen in vier grote loodsen. Het is er droog maar koud. Verhalen over vliegtuigen die permanent onder ernstig beschadigde daken zouden staan zijn fictie. Er is hier veel ruimte en mits wat herschikkingen van de gestockeerde stukken kunnen hier nog talloze toestellen worden opgeslagen. Na ons bezoek wordt iedere loods terug netjes afgesloten.
In de eerste loods is ook een werkplaats ondergebracht. Op vraag van het Luchtvaartmuseum worden hier bv. ook stukken vervaardigd als metalen dragers voor de vliegtuigen. Vier militairen zorgen voor het onderhoud, vier andere werken aan de vliegtuigen. Er wordt gesleuteld aan de F-101B Voodoo. Vooral in de vierde loods vind ik pareltjes van onze Belgische luchtvaartgeschiedenis. Hier ligt zo’n grote voorraad dat het voor de verantwoordelijken in Brussel wel moeilijk zal zijn om prioriteiten te stellen voor restauraties. Heel wat vrijwilligers en experts willen dan ook hun eigen accenten leggen. Een gezond beleid uitstippelen is als dansen op een slappe koord.
Marc en zijn collega’s werken er met zeer beperkte middelen. Potlood en papier moeten hier nog door computers vervangen worden. Nochtans weet Marc vrij aardig te vertellen waar alle stukken gestockeerd zijn en hij kent ook de geschiedenis van de meeste onderdelen. Vleugels, motoren, wielen, … alle stukken hebben hun eigen plaats. De vliegtuiginstrumenten liggen per type in afgesloten containers en zijn dus extra beschermd. Zelfs de Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen (DOVO) heeft een oogje laten vallen op de belangwekkende collectie bommen. We zien collecties simulators, vliegtuigbanden, enkele opgegraven vliegtuigonderdelen, … In een hoek staat ook een rupsvoertuig dat ooit voor een poolexpeditie werd gebruikt.
 | Vleugels liggen opgeslagen in rekken. |
Marc zwaait de vrijwilligers veel lof toe : “Restauraties zijn projecten van lange termijn. In het Luchtvaartmuseum in Brussel doen de vrijwilligers prachtig werk en we proberen ze te ondersteunen. Zowel hun organisatie als de kwaliteit van hun werk is de laatste jaren enorm verbeterd. Het is natuurlijk een titanenwerk om met zo weinig mensen zo’n grote collecties te moeten restaureren. “
Vissenaken is niet alleen een opslagplaats voor de luchtvaartartefacten, ook de Landmacht en de Zeemacht stockeren er o.a. tanks en onderdelen van schepen. We konden zelf vaststellen dat de tankafdeling zeer actief is en ook beschikt over een goed uitgeruste werkplaats. Vrijwilligers en experts werken in Vissenaken overal nauw samen.
Frans Van Humbeek
Foto’s: Paul Van Caesbroeck
Voorlopige inventaris
Het zou interessant zijn om een correcte inventaris te maken van Vissenaken. Hierbij het resultaat van onze observaties. Deze lijst is onvolledig maar geeft beslist een idee van de waarde van de collectie. Dank voor de medewerking aan Etienne Reunis en Luc Wittemans.
Loods 1
58-0322/ZR McDonnell F-101B Voodoo (restauratie)
20+21 MiG-23L
142/8-NK Dassault Mystère IVA
292/12-ZR Dassault Super Mystère B2
Staart of rotors zijn van de meeste vliegtuigen verwijderd omdat de loodsen niet hoog genoeg zijn. Deze grote onderdelen blijven bij de vliegtuigen liggen.
 | De restaurateurs werken vooral aan deze Voodoo. |
 | Mooi uitgeruste cockpit van de Mig-23L. |
Loods 2
2802 Aero L-29 Delphin
96+35 Mil Mi 24D
A-41 SA Alouette II
1014 PZL-Mielec TS-11 Iskra
XL601/VL 874 (G-BZRS) Hawker Hunter T Mk.7
A-3 Auster AOP.9 (TAY 269V)
Red 77 Mig-21F-13 Fishbed C
28 SV-4B
Nike Ajax missile (vermoedelijk vroegere blikvanger te Haren)
 | Een SV-4B gestockeerd in loods 2. |
Loods 3
In deze loods liggen heel wat onderdelen opgeslagen, velen konden –door tijdsgebrek- niet geïdentificeerd worden.
OO-EVA de Havilland DH.82A (staartstuk)
OO-HAD de Havilland Canada DHC-3 (staart)
PL-33 Grunau Baby (vleugels en onderdelen)
3 & 10 SABCA Junior (onderdelen liggen op containers)
de Havilland Canada DHC Chipmunk
Ballonmanden, vliegtuigzetels
Replica “Jonathan Livingstone”
418 Mig 17F (Lim-5)
OO-GEO Dornier Do.28D-1 Skyservant (vleugels)
Vertikaal staartstuk F-16 (vermoedelijk vroeger monument te Haren)
 | Instrumenten liggen vooral opgeslagen in containers, op en naast de containers liggen onderdelen van een Sabca-zwever. We zien ook een staartstuk van een F-16 dat eerder als monument stond opgesteld in Haren. |
 | Een Poolse Mig staat naast een Deense Chipmunk, op de voorgrond Sabena-vliegtuigstoelen en een ballonmand. |
Loods 4
OO-ABN Auster Mk.5 romp
OO-ARM Percival Proctor V (Publiciel) romp
OO-AVX Piper L-4 Cub romp
OO-BLJ Bücker Bü 181B Bestmann romp
OO-EVH de Havilland DH.82A romp
OO-EVS de Havilland DH.82A romp
OO-FDJ Auster AOP.9 romp
OO-FDL Auster AOP.9 romp
OO-GEG Piper J3C Cub romp
OO-LMV Fairchild UC-61K Argus III romp en richtingsroer
OO-OPO Percival P40 Prentice Mk.1 romp
OO-SEH Cessna 310B romp & vleugels
OO-SEL Cessna 310B romp & vleugels
OO-SND Aeronca 7AC Champion romp
OO-ZJN Breguet 905S Fauvette romp
EL-AES Stinson romp
F-BSAM Morane Saulnier MS.880B Rallye Club romp (Aéroclub Maubeuge)
G-AKIS Miles M.38 Messenger 2A
OO-KBL Mooney M.20A romp
TX192 Avro Anson Mk.XIX wrak
BA55 Mirage 5BA vertikaal staartvlak
MT37 Fouga vleugels
MT23 Fouga romp
FU184 FU82 FU92 staartstukken
PL-13 Ka.2B Rhönschwalbe romp & vleugels
Rompen van Tiger Moths, Austers, Pipers
Niet geïdentificeerd frame van een heli.
Grote aantallen vleugels staan netjes gestockeerd in rekken. Ook een grote collectie motoren staat in rekken. We zagen o.a. een Argus-motor (cn 123418) en een Merlin-motor die nog ingepakt stond in een houten kast (bestemming Wevelgem!) Opvallend was ook de Fiat A12 motor (sn 3179). In de loods stond ook een (niet volledige) A-26 geschutskoepel.
 | De houten kist met een Merlin-motor was ooit bestemd voor Wevelgem. |
 | Op de romp van deze Piper Cub staat nog een logo van Royal Motor Union Liège. |
 | Rompen van een Cessna 310B (OO-SEH, ex Sabena) en een Aeronca Champion (OO-SND). Op de achtergrond onderdelen van Tiger Moth. |
 | De Percival Proctor van Publiciel (OO-ARM) met rompen van de Austers OO-FDJ en –FDL. |
 | Links de Auster OO-ABN, rechts frames van diverse vliegtuigen. Wie herkent het toestel (model) op de voorgrond? |
Achter loods 4
Enkel de lege rompen van de Mirages BA16, BA45, BA51 en BD13.
 | Romp van de Mirage BA16 bij loods 4. |
Volgende toestellen zouden volgens vorige spottingreports ook in Vissenaken moeten staan. We hebben ze niet kunnen identificeren tijdens deze rondleiding : F-BLQR Nord 1101 Noralpha (staart), G-AFRV Tipsy Trainer (vleugels), PL-21 DFS Schulgleiter SG-38, Nord 1300, OO-RVE Miles M.65 Gemini 1A (romp),
LB03 L-21B (beschadigde vleugels), OO-GAN Bücker Bü 181B Bestmann (vleugel), OO-GDR de Havilland DH.82A (staartstuk en een vleugel) Fiesler Fi 156 (frame).
