Oostende, 7 februari 2008. De internationale luchthaven Oostende-Brugge is sterk veranderd sinds mijn laatste bezoek enkele jaren geleden – en het is niet alleen de naam… Ik herinner me nog de kantoortjes van de verschillende exotische cargobrokers op het gelijkvloers van de vertrekhal; ze hebben ondertussen plaats geruimd voor bekende namen en slogans. Hoewel de regionale luchthaven goed boert volgens de statistieken en de laatste jaren een sterke groei liet optekenen in zowel vracht- als passagiersvluchten, blijven de (internationale) vliegtuigspotters weg uit wat ooit het Mekka van de vrachtvliegtuigen was…
 | Bij elk van zijn collectiestukken weet de sympathieke André Devreker wel een interessant verhaal op te rakelen voor zijn bezoekers. |
In de vertrekhal treffen we in een van deze kantoren André Devreker. Hier hebben bureaus en computers moeten wijken voor een expositieruimte. André is sinds jaar en dag gepassioneerd door de luchthavens – meervoud, u leest het goed – van Oostende en gunt in “zijn” kantoortje zowel leek als luchtvaartenthousiast een blik in zijn rijke collectie vliegtuigfoto’s en archiefstukken. En ja hoor, hier verschijnen opnieuw alle namen en logo’s van weleer.
 | Nu zijn actieve loopbaan erop zit, heeft André eens te meer tijd om zich met zijn collectie bezig te houden. Oordeel zelf maar hoeveel werk er niet kruipt in het onderhouden van deze fotocollectie met bijhorende teksten. |
Enorme collectie
De collectie van André bestaat uit meer dan 9.000 foto’s en andere luchtvaartgebonden verzamelstukken gaande van oprichtingsakten en inhuldigingsteksten tot vintage timetables van de verschillende luchtvaartmaatschappijen die ooit vaste klant waren op Oostende. De oudste documenten dateren uit het begin van de jaren 1920 en zijn ongetwijfeld de pronkstukken uit zijn collectie. Als ik André vraag of hij al de foto’s uit deze periode ook zelf gemaakt heeft, moet hij lachen. Hij is geboren in 1938, maar heeft het geluk gehad dat zijn ouders thuis – in Stene, vlak naast de huidige luchthaven – café hielden en dat hij twee oudere zussen had, die al wel eens met een piloot in contact kwamen die foto’s meebracht vanop het vliegveld. Zo is de bal aan het rollen gegaan. En anno 2008 – 70 jaar later – groeit de verzameling nog steeds aan.
 | Meer dan driekwart eeuw fotohistoriek van de vliegvelden van Oostende. De eerste documenten en verzamelde foto’s stammen uit 1921. De laatste foto’s nam André dit jaar nog. |
Tijdens zijn actieve loopbaan werkte André als “pompist” bij Shell op de luchthaven van Oostende. Het gros van zijn collectie bestaat dan ook uit eigen beeldmateriaal dat hij op de ramp van de luchthaven geschoten heeft. Deze rampshots, waarop niet alleen de vliegtuigen te zien zijn maar waarop men ook de evolutie van de luchthaven zelf kan meevolgen, geven extra waarde aan de collectie. Hoewel André ondertussen van zijn pensioen geniet, beschikt hij nog steeds over een toelating om op de Oostendse tarmac foto’s te maken. Maar het is erg kalm op spottersgebied, de horden Duitse en Nederlandse spotters die enkele jaren geleden dagelijks op Oostende te vinden waren, laten het vandaag de dag afweten. Toch trekt zijn collectie vele gegadigden – hoewel er minder echte spotters zijn, trekt André met zijn foto-encyclopedie dagelijks de aandacht van de verschillende flightcrews. Vooral de Russen die Oostende nog geregeld bezoeken, hebben interesse in zijn werk – maar dat is misschien omdat hij dan steevast zijn collectie cockpitfoto’s van Russische toestellen bovenhaalt, grapt André.
 | Met veel plezier vertelt André ons over zijn tijd als “pompist” op de luchthaven van Oostende, een tijd waarin Oostende nog een bruisend centrum voor vrachttraffiek was. |
Monnikenwerk
André is iemand die men vandaag – in de goede zin van het woord – een “man van de oude stempel” placht te noemen. Waar vele fotografen nu zweren bij het gebruiksgemak van de digitale fotografie, kiest André nog steeds voor zijn oude vertrouwde filmpjes. Als die niet meer te verkrijgen zouden zijn, stopt hij ermee, resoluut. Hoewel het nu wat kalmer is op fotografisch gebied wegens de meer eenzijdige trafiek op de luchthaven, kruipt er toch de nodige tijd in het onderhoud van zijn fotografische collectie. Zo wisselt hij regelmatig de uitgestalde foto’s en maakt hij nieuwe boekjes, met een thematische indeling. Ook de bijhorende teksten zijn aan onderhoud onderhevig. Bij elke foto typt André immers een smaakmaker die zijn bezoekers wat meer informatie geeft over de foto en de periode waarin deze gemaakt is. Maar deze papiertjes verkleuren sneller dan de foto’s zelf en zijn momenteel aan vervanging toe, dixit André.
Als luchtvaartenthousiast met zelf een uitgebreide collectie aan fotomateriaal, vroeg ik André hoe hij de bomen door het bos blijft zien in zijn duizenden foto’s. Elke foto is immers uniek en dient steeds oproepbaar te zijn uit de collectie. De term “oproepbaar” impliceert bijna het gebruik van een elektronische database, maar bij André gebeurt het catalogeren nog allemaal met de hand. Elk vliegtuig waarvan hij ooit een foto maakte, staat ingeschreven in een lijst met daarbij de bijbehorende gegevens zoals de datum van opname. Het onderhoud en de uitbreiding van een collectie als deze vereist monnikenwerk …en heel veel passie voor de luchtvaart.
Bezoeken
Indien je meer wil weten over de luchthavens van Oostende, ga dan gerust eens bij André Devreker langs. Hij zal je gegarandeerd vertellen over de vliegvelden van Stene, Raverszijde en de huidige luchthaven, terwijl je kan grasduinen in zijn albums met uniek beeldmateriaal. Of wil je meer weten over de tragische crash van de Sabena Junkers Ju 52/3m OO-AUB op 16 november 1937? André heeft een verhaal klaar bij elke foto.
Een bezoek aan de tentoonstelling is gratis, en kan elke dinsdag- en donderdagnamiddag. Als dit niet past, kun je André steeds bellen op 059/70 98 37 voor een afspraak op een ander tijdstip. En neen, de foto’s zijn normaalgesproken niet te koop. Tenzij je interesse hebt in de gehele collectie…
Giovanni Verbeeck
Foto’s: Paul Van Caesbroeck
