Deurne, 23 mei 2009. Onder een wolkenloze blauwe hemel waan ik me zestig jaar terug in de tijd. De geluiden die je vandaag op de Antwerpse luchthaven hoort, zijn die van propellors en pistonmotoren. Van straalmotoren is vandaag geen sprake, op een enkele jet van een FBO (Fixed Base Operators) na.
 | Twee Ercoupe liefhebbers én kenners (Sven-Eric Pira links en Robert Rombouts rechts) bewonderen een van de twee zorgvuldig gepolijste richtingsroeren van de SE-BFX. Dat dit toestel 62 jaar oud is, zou je absoluut niet zeggen. |
Ik baan me een weg door de geparkeerde SV-4s die in grote getale naar Deurne gekomen zijn. Aan het hoofd van de static display staat het onderwerp van mijn interesse, OO-PUS, de Erco 415D Ercoupe (cn 4577) van Robert Rombouts. Hij is de bezieler van de Ercoupe Fly In die vandaag voor de derde maal samen met de Stampe & Vertongen Fly In plaatsvindt.
Ondanks het prachtige weer daagt er, tot grote teleurstelling van Robert, slechts één Ercoupe uit het buitenland op. In Europa zijn nochtans 32 exemplaren vliegwaardig, weet Robert me te vertellen. Het is echter niet zomaar de eerste de beste Ercoupe! Sven-Eric Pira heeft de SE-BFX helemaal uit Zweden overgevlogen naar Antwerpen, een vlucht van maar liefst elf uren! Deze prachtige Ercoupe is gebaseerd op het vliegveld van Emmaboda (ESMA). Sven-Eric trok twee dagen uit voor de trip en vloog via Gothenburg en Helgoland. Hij maakte van de gelegenheid gebruik om z’n zoon te bezoeken in Gothenburg. Hij heeft nog een tweede toestel, een Thorp T-18. Over de vraag welk toestel hij nu liefst heeft, moet hij toch even nadenken. “Het zijn twee totaal verschillende vliegtuigen met elk unieke eigenschappen en het hangt er vanaf wat ik die dag wil doen: vliegen of genieten”: is het diplomatische antwoord dat deze rustige Zweed me geeft.
 | Sweety II, de Ercoupe van Robert, dateert van 1947. Hij kocht z’n eerste Ercoupe 415CD OO-AIA (cn 4834) in 1971. Op 10 oktober 2001 kocht hij dan de OO-PUS die in 1947 door Intair in Antwerpen geassembleerd werd. In de loop van 2005 werd het toestel volledig onder handen genomen. |
Een andere bezoeker die me aanspreekt is Jean Flacelière, eigenaar van Ercoupe 415C F-AZDG (cn 3782, bouwjaar 1946!). Een technisch mankement heeft de Ercoupe echter aan de grond gehouden waardoor hij de reis uit Frankrijk noodgedwongen met de wagen gemaakt heeft, samen met z’n vrouw Françoise. Hij wilde de Fly In en de kans om met andere Ercoupe-liefhebbers bij te praten echter niet missen.
 | De karakteriserende staart van de Ercoupe met het dubbele richtingsroer. Dit richtingsroer wordt standaard bediend door de stuurkolom. Er kunnen echter ook roerpedalen ingebouwd worden die de piloot toelaten om hiermee de richtingsroeren te bedienen. |
Meer dan zestig jaar degelijkheid
De Ercoupe werd in de jaren dertig ontworpen door Fred Weick voor de Engineering and Research Company (ERCO) uit Riverdale, Maryland en maakte z’n eerste vlucht in oktober 1937. Weicks opzet bestond erin om een toestel te ontwerpen dat zowel veilig als gemakkelijk te vliegen was. Eén van de unieke kenmerken van de Ercoupe is het ontbreken van roerpedalen. Door een vernuftig systeem worden zowel de rolroeren als de richtingsroeren gestuurd door de stuurkolom in de cockpit, waardoor elke bocht perfect gecoördineerd is. Roerpedalen werden wel als aparte optie verkocht, je hebt dus zowel Ercoupes met of zonder pedalen. De eerste Boeing 707 piloten trainden “krablandingen” op Ercoupes, een techniek om met laaghangende motoren en stevige dwarswind toch veilig te landen.
 | De ruime cockpit van de Ercoupe van Robert zonder roerpedalen. Het toestel van Sven-Eric heeft wel pedalen. |
Aangezien het doelpubliek van de Ercoupe de “niet-professionele” piloot was, moest het toestel gemakkelijk te vliegen zijn. Het vliegtuig werd dan ook te koop aangeboden in de mannenafdeling van Macy’s, een Amerikaans grootwarenhuis. Men beweerde dat het onmogelijk was om de Ercoupe in een spin te laten gaan of te overtrekken door het ontbreken van roerpedalen enerzijds en door de beperkte opwaartse en neerwaartse bewegingsmogelijkheden van het hoogteroer anderzijds. Het toestel zou zichzelf uit een spin vliegen, zo beweerde men althans.
 | Door de beperkte op- en neerwaartse bewegingsmogelijkheden van het hoogteroer is het erg moeilijk om het toestel te laten overtrekken. |
Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd de productie van de Ercoupe grotendeels stilgelegd en pas nadien heropgestart. Tijdens de oorlog werden er wel Ercoupes gebouwd voor het militaire vliegwezen, gebruik makend van hout in plaats van aluminium. Dit resulteerde in zwaardere, maar ook stillere exemplaren aangezien het hout een deel van de trillingen dempte.
De Ercoupe werd niet alleen door ERCO gebouwd maar ook door Forney, Alon en Mooney. In totaal werden er 5.685 exemplaren vervaardigd tot 1970 wanneer de productie stopgezet werd. Het typecertificaat werd in 1974 overgenomen door Univair, een Amerikaans bedrijf dat zelfs vandaag de dag nog instaat voor het onderhoud en de productie van onderdelen.
Meer info over Robert en de Ercoupe: http://www.ercoupe-be.net/index.htm
Kevin Cleynhens
