Wevelgem, 12 juni 2010. De verrukkelijke dame komt na vijf uur uit onderhoud, incluis een wasbeurt, maar ze moet daarna nog even de lucht in. “Of ik mee wil vliegen?” Het vliegtuig waarover we het hebben is een Beech Duke A60. Het vliegplan is al ingevuld want het gaat meteen naar FL135 (*) voor een test van o.m. de pressurisatie. En óf ik zin heb in een vlucht met een wel heel bekoorlijke dame …
Schoonheid
Natuurlijk is mijn schoondochter gek van vliegtuigen. Zo-ook haar schoonpapa, uw inktkoelie van dienst dus, waar de luchtvaart totaal regeert. Maar weet schoondochter ook wat af van vliegtuigen? Niet echt. Ze is al blij als dat reuzending prettig van de startbaan los komt en haar gezinnetje naar haar vakantiebestemming brengt, liefst heel ver weg.
Schoondochter is ook wel dol op de kleine vliegtuigjes van schoonpapa en als ze dan die ene keer uit de drukte van haar leven kan ontsnappen om eens mee te vliegen en we dan helaas moeten omkeren vanwege dat slechte weer onderweg, dan snapt ze dat intussen toch wel een heel klein beetje.
 | De Beechcraft Duke is een van de weinige vliegtuigen die met slanke lijnen kan verbergen, hoe fors het vliegtuig eigenlijk wel is. Tot aan het begin van de jaren tachtig kon Beechcraft er op jaarbasis zo’n vijftig slijten aan klanten. Bevoorrechte klanten, dat wel; deze Beech kostte in de jaren zeventig vijf miljoen US dollar. |
Zaterdag laatst overviel mij nog ‘s het geluk mee te kunnen vliegen in een ferme kist. Ik vloog mee met een reus onder de kleine vliegtuigjes: een Beech A60 Duke. Dat is natuurlijk een slagschip van een privévliegtuig (11,96 m vleugelspan, 18,31 m lang en 3,76 m hoog aan de staart) en ook al eentje dat dateert vanuit de gouden jaren zestig: eerste vlucht 29 december 1966. Wat hebben ze in de jaren zestig een rits aan legendarische privéreisvliegtuigen bedacht (DR400 Robin, Gulfstream American Cheetah, Cessna Skymaster en Centurion, Piper Aztec, Mitsubishi Marquise, …)
Laat maar los, daar op de startbaan 06 van Wevelgem, een vliegtuig dat twee tot drie ton weegt, twee maal 380 pk tegen de remmen en dan rollen maar. De klim omhoog gaat aan 1500 ft/min (=7,62 meter per seconde !) en dat meteen tot in de flightlevels waar Ryanair, Lufthansa en Jetair regeren en wij “maar” aan 400 km/h door de lucht glijden.
 | Het is niet makkelijk om het genoegen te verbergen dat het vliegen in zo’n vliegtuig met zich meebrengt. De Beech Duke is een schatje om zo te zoenen voor haar perfecte gedrag in vlucht. |
Pressurized
Wij nestelen ons op FL135 (*), dat is 4.100 meter hoog en de vlieger moet aan het werk. Dit is een testvlucht. Deze Beech komt net uit onderhoud en het is zaak te zien of de cabinedruk een druk aanhoudt gelijk aan deze die aanwezig is op 6.000 voet. “Het systeem dat voor de cabinedruk zorgt, het Environmental Control System (ECS), zorgt tevens voor ventilatie en verwarming van de cabine”, aldus orakelt Wikipedia op het web, en dat zou nog ‘s kunnen kloppen ook.
Zie, dat is nu iets dat mijn slimme schoondochter, onwetend als het over luchtvaart gaat, niet wist. Dat ze in vliegtuigen de cabine oppompen, of beter gezegd onder druk zetten zodat een lagere druk heerst binnen het vliegtuig dan daarbuiten. Daardoor blijft het voor de passagiers aangenaam vertoeven in een vliegtuig en hoeven ze geen zuurstofmasker op. De luchtdruk neemt immers af met de hoogte en maakt het een mens moeilijker om zuurstof op te nemen. Het zuurstofmasker gaat op of de drukcabine is in werking, eenmaal boven de 14.000 voet (4,5 km) bij kortdurende vluchten of boven de 10.000 voet (3 km) bij vluchten van langer dan 30 minuten.
Een gebrek aan zuurstof in de hersenen, geheten hypoxia, veroorzaakt rare dingen. Je krijgt er blauwe nagels en lippen van of je begint onzin uit te kramen maar velen hebben daar geen zuurstofgebrek op grote hoogten voor nodig, ze leven constant met hersenen die al lang niet meer door zuurstof worden bediend (flauw grapje, ik beken schuld).
 | Als je vliegt in een kist zonder drukcabine (hier uw inktkoelie in een A36 Beech Bonanza), dan moet boven de 10.000 voet het zuurstofmasker op en dat is weinig comfortabel maar toch heel wat goedkoper dan een drukcabine in het vliegtuig geïnstalleerd. |
Nu, alles ging vlot op die proefvlucht met de Beech Duke. Het druksysteem deed het perfect. Het casco van de Beech bleek goed te zijn verzegeld en vertoonde geen lekken en alleen als we elk voor zich, de hoogtemeter voor onze neus netjes op 1.013,2 mb hadden gedraaid, toonden beide instrumenten niet helemaal precies dezelfde hoogte. Werk aan de winkel dus voor die uitstekende avionics shop op vliegveld Zwartberg, of was dat voor dat andere ding, de automatische piloot die de kist niet helemaal precies horizontaal hield?
Zat mijn schoondochter mij verbaasd aan te kijken toen ik lekker over de vlucht opschepte. “Of ik dan nog tijd had gehad om naar buiten te kijken, naar het landschap vier kilometer diep onder mij?”, zo vroeg ze. “Nou”, antwoordde ik, “dat lukte echt niet zo goed hoor, met die grote gondel aan beide kanten van het vliegtuig waarin die 380 pk-sterke motoren zijn gehuisvest. En als ik verder nog terloops vertelde dat naar mijn gevoel bij de nadering naar Kortrijk om te landen, het voorwiel er wel heel lang over deed om geheel uit te klappen, en er pas laat een derde groene lampje oplichtte in het instrumentenbord (er was heus niks aan de hand hoor, gewoon een fout gevoel van mij) dan zag ik haar verwonderd de situatie die ik net beschreef, overdenken. Tjonge, jonge, … dat lampjes de goede werking van het onderstel aantonen in het instrumentenbord.
 | En hier is het waar het allemaal om gaat, dit is het natuurlijke habitat van zo’n hoogvlieger als de Beech Duke. Deze foto toont een Amerikaanse Beech Duke in haar element. De foto is genomen door Kris Klop (www.clearskyphotography.com), een schitterende fotograaf. |
Toekomst
Maar lieve schoondochter, geen erg. Ik ben echt geheel van plan om je lieve dochter, mijn allerschattigste kleindochter, volledig te doordringen van het vliegen. Ze steekt nu al haar mollige armpjes omhoog als een vliegtuig voorbij schuift in de lucht en ik heb haar dat niet geleerd. Heus.
Straks, in geen tijd, is je dochter opgegroeid en zit ze als rijpe dertiger in de captain’s seat van zo’n A380-800 of B-787 Dreamliner. Zal ze dan ’s aan opa denken, als ze de pressurisatie voor haar passagiers opgezet heeft, bijvoorbeeld. Ik hoop het voor ons allen want, de toekomst, die is aan de jeugd, maar voortaan ook aan de elektronica, want voor je het beseft, heeft die alles al helemaal zelf in het hypermoderne vliegtuig ingeschakeld.
Wat staat je een boeiende wereld te wachten, lieve meid.
Tekst en foto’s: Guido Bouckaert
(*) FL139: (flightlevel 139) FL wordt weergegeven in honderden voet (1 voet = 0,3048 m) en is afgesteld op een algemeen geldende druk van 1.013,2 mb.
