Gander, 13 juli 2014. Gander, Newfoundland! Een naam die elke luchtvaartfanaat ongetwijfeld kent. De stad is sinds de dertiger jaren van de vorige eeuw bekend om zijn luchthaven. Die luchthaven speelde tijdens de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol als tussenstop voor de trans-Atlantische ferryvluchten van oorlogsvliegtuigen. Na de oorlog, toen de commerciële luchtvaart stilaan weer op gang kwam en de luchtvaartmaatschappijen aan beide kanten van de Atlantische Oceaan deze plas water begonnen over te steken, was Gander de eerste luchthaven die vliegtuigen na hun vertrek uit Europa tegenkwamen. Voor de vliegtuigen die richting het oude continent vlogen, was het de laatste stop voor ze aan hun vlucht over de oceaan begonnen. Gander bleef een belangrijke rol spelen tot begin van de jaren ‘60. Toen deden de jets hun intrede. Deze vliegtuigen konden niet alleen hoger vliegen, maar ook verder en ze hadden Gander niet meer nodig om bij te tanken. Dat Gander toch van belang blijft, werd bewezen op 11 september 2001, toen naar aanleiding van de aanslagen op het World Trade Center in New York en het Pentagon in Washington DC, de Verenigde Staten hun luchtruim sloten en alle trans-Atlantische vluchten vanuit Europa die reeds voorbij het point of no return waren, dat ergens rond 30° westerlengte ligt, moesten afgeleid worden. In totaal kwamen 38 van deze vluchten in Gander terecht. Waaronder ook minstens een vlucht van Sabena.
 | Een schaalmodel van de oude terminal. (Foto Tom Bergen) |
 | De gerestaureerde Tiger Moth. (Foto Tom Bergen) |
Het museum is gelegen aan de TransCanada Highway 1 vlak aan het meer van Gander. Het eerste wat je opvalt als je de parking van het museum opdraait, is de staart van de DC-3 die boven de ingang uit het gebouw steekt. Verder zie je een CF-101 Voodoo gevechtsvliegtuig van de Canadese luchtmacht. Aan de linkerkant van het gebouw staat een Lockheed Hudson bommenwerper. Deze stond eerst nabij de luchthaven van Gander. In 1990 hebben de mensen van 103 Sqn SAR de bommenwerper gerenoveerd en in de kleuren van de T9422 gespoten om de historische vlucht van D.C.T. Bennet van 10 november 1940 te herdenken (eerste leveringsvlucht van de RAF Ferry Command.) Buiten staat er ook nog een PBY 5A Catalina. Soortgelijke vliegtuigen zijn gebruikt geweest bij de reddingsoperatie van de neergestorte Sabena DC-4 ten zuidwesten van Gander.
 | De PBY Catalina in de versie van een blusvliegtuig. (Foto Tom Bergen) |
 | Panelen met uitleg over de crash van de OO-CBG en de reddingsoperatie van de overlevenden. (Foto Tom Bergen) |
Een toegangsticket voor volwassenen kost CAD 6,00, wat ongeveer overeenkomt met € 4,15. Kinderen en 61-plussers betalen CAD 5,00. Het museum vertelt de geschiedenis van de luchthaven van Gander. Naast de schaalmodellen van de Concorde en de Tupolev TU-144 staan er nog een gerestaureerde Tiger Moth en een aantal oude zuigermotoren. Verder zijn er ook nog displays met verschillende uniformen, reistassen en handleidingen voor bemanningen van luchtvaartmaatschappijen die naar Gander vliegen of ooit gevlogen hebben, zoals Pan Am en Canadian Pacific Airlines. Voor de liefhebbers is er een computer met Flightsimulator, compleet met stuurwiel, gashendel en pedalen. Uit de controletoren van Gander kan je een oud radarscherm en een oude radiomodule bewonderen.
 | Oude radarapparatuur uit de controletoren van de luchthaven van Gander. (Foto Tom Bergen) |
 | Uniformen van stewardessen van Pan Am en Canadian Pacific. (Foto Tom Bergen) |
 | Schaalmodellen van de Concorde en de Tupolev TU-144 samen met servies en bestek uit een Pan Am Boeing 707. (Foto Tom Bergen) |
Het museum belicht ook de drie grote tragische gebeurtenissen die zich doorheen de geschiedenis in Gander of in de buurt ervan hebben afgespeeld. Zo worden de gebeurtenissen van 9/11 in de kijker gezet, maar ook de tot nu toe twee grootste luchtvaartongevallen die Gander gekend heeft. De oudste is de crash van een Sabena DC-4. De Charlie Baker George stortte op 18 september 1946 neer in de bossen op 35 kilometer ten zuidwesten van Gander. Voor de reddingsoperatie, geleid door Dr. Samuel P. Martin van het Amerikaanse leger, werden voor het eerst in de geschiedenis helikopters ingezet om de gewonde slachtoffers te evacueren. Het volledige verhaal kan je lezen op de verschillende panelen en je kan er zelfs een filmpje van toen bekijken. Iets recenter is het ongeval op 12 december 1985 met een DC-8 van Arrow Air. Dit vliegtuig stortte net na het opstijgen op nog geen kilometer van de startbaan neer. Het verhaal hiervan en de mogelijke oorzaak lees je op een andere reeks panelen.
In de shop van het museum is een keuze aan T-shirts, mokken, magneetjes, postkaarten en dergelijke. Als buitenlander kan je betalen met zowel contant geld als Visa en Mastercard.
 | De museumshop en de namen van de belangrijkste luchtvaartmaatschappijen die naar Gander vlogen. (Foto Tom Bergen) |
Tijdens de zomer kan je het museum dagelijks bezoeken van 9 tot 19 uur. Vanaf 30 augustus is dat van maandag tot vrijdag van 9 tot 17 uur.
Alle informatie kan je vinden op hun website: www.northatlanticaviationmuseum.com.
Dank aan Leen Van den Panhuyzen voor het nakijken van de tekst.
Tekst en foto’s: Tom Bergen
