Mohiville-Hamois, 29 juni 2016. Dit dorpje in de provincie Namen is een idyllisch en nog authentiek hoekje met veel groen en een golvend reliëf. Landbouw, veeteelt en bomen vormen er de norm, maar ook smalle straten en wegen zijn hier alomtegenwoordig. De gebouwen zijn veelal opgetrokken uit lokale grijze natuursteen, terwijl rode dakpannen in de streek uit den boze lijken. Hier, nabij de kleine kerk heeft Firmin Henrard zijn hoofdkwartier. Zijn woonst heeft hij doorheen de jaren uitgebreid door er zelf een atelier en diverse stockageruimtes omheen te bouwen, teneinde zijn passie ten volle te kunnen beoefenen.
De vereniging
Firmin Henrard, een man die leeft voor het zweefvliegen, is voorzitter van Les Faucheurs de Marguerites, een vereniging van eigenaars van oude zweefvliegtuigen en van enthousiastelingen die dit vliegend erfgoed met hart en ziel ondersteunen. Onder de naam Belgian Veteran Glider Club (BVGC) zijn de Faucheurs ook de Belgische vertegenwoordigers van de internationale Vintage Glider Club (VGC, www.vintagegliderclub.org.) Op dit ogenblik zijn achttien landen vertegenwoordigd in deze internationale vereniging.
Firmin: “Ik heb Les Faucheurs de Marguerites in 1981 opgericht samen met enkele eigenaars en piloten, precies om mensen samen te brengen om zweefvliegtuigen te kopen en deze te redden door ze te restaureren en ermee te vliegen. Het oudere patrimonium verdwijnt ondanks alle inspanningen. België heeft een bijzonder uitgebreid patrimonium aan zweefvliegtuigen gehad, aangezien er bij ons geen constructeurs waren. Wij kochten in het buitenland en zo waren er Poolse, Duitse, Engelse, Franse toestellen, noem maar op. Bovendien konden we die lang in vlucht houden daar er slechts een eenvoudige technische keuring was, tot recent, wanneer de Europese regelgeving doorslaggevend werd.”
 | Links Firmin Henrard, rechts zijn Nederlandstalige collega-restaurateur Jorn Hanssens, bij de vleugel van een Scheibe SF 27. (Foto: Manu Godfroid) |
Het idee om de Faucheurs op te richten kwam in een stroomversnelling toen Firmin in contact kwam met de Vintage Glider Club. Via hun tijdschrift wordt informatie uitgewisseld tussen de diverse landen; ook de activiteiten op het nationale niveau krijgen er de nodige aandacht. Elk jaar organiseert de VGC een internationaal treffen van oude zweefvliegtuigen en dit evenement vindt telkens in een ander land plaats. In 1990 organiseerde de Belgische afdeling, in samenwerking met de Aeroclub Keiheuvel, dit treffen en kon daarbij rekenen op 400 deelnemers met 91 oude zweefvliegtuigen.
 | Slingsby T.31B op zijn trailer in de loods. (Foto: Manu Godfroid) |
 | Slingsby T.31B Tandem Tutor OO-ZXN in de versie ‘Kirby Cadet’ TX Mk3. Zoals de naam laat vermoeden is dit een Britse trainer die voor de Air Cadets / Air Training Corps werd ontworpen. Die gebruikten dergelijke toestellen tussen 1951 en 1986. (Foto: Firmin Henrard) |
Firmin: “Dit jaar heeft die internationale ontmoeting plaats in Finland. Gezien de afstand doet onze Belgische club deze keer niet mee. Vorig jaar namen we met meerdere toestellen deel in Terlet, nabij Arnhem in Nederland. Dat was echt interessant op gebied van ontmoetingen, de meteo zat ook goed mee en we vlogen soms tot tienmaal per dag. Tijdens die evenementen worden ook de volgende internationale ontmoetingen gepland.”
Sinds een tiental jaren zijn de Faucheurs de Marguerites ook aangesloten bij de Fédération Francophone de Vol à Voile, de zweefvliegfederatie voor het Franstalige landsgedeelte.
Regelmatig organiseren de Faucheurs een tentoonstelling of een nationale bijeenkomst van oude zweefvliegtuigen, stages voor het opslepen met lier, bergvliegstages, of nemen ze deel aan vriendschappelijke of internationale bijeenkomsten van oude zweefvliegtuigen. Ieder jaar in november sluiten ze het werkjaar af met een algemene vergadering gevolgd door een maaltijd en gezellig samenzijn. Ze geven een driemaandelijks tijdschrift uit dat je ook in pdf-vorm op hun site kan vinden, het staat natuurlijk vol met informatie over historische zweefvliegtuigen.
Firmin en Europa
Firmin Henrard kocht zijn eerste zweefvliegtuig in 1979 in Wevelgem. Het ging om een Grunau Baby 2. Firmin: “Mijn toestellen zijn bijna allemaal in vliegwaardige toestand. Ik doe het om ermee te kunnen vliegen, anders interesseert het me minder. Dit jaar heb ik nog met geen enkele van mijn zwevers kunnen vliegen, aangezien de meteo tegenzat. Maar op de eerste dag dat het weer goed zit haal ik eerst de Fauconnet in de lucht. Ik vlieg voornamelijk vanaf Verviers en Saint-Hubert.”
 | Op de voorgrond het eerste zweefvliegtuig van Firmin Henrard, de Grunau Baby 2 OO-ZFH. Het toestel is nog steeds eigendom van Firmin, maar opnieuw te restaureren. (Foto: Firmin Henrard) |
We vragen ons af of piloten gemakkelijk met zo’n Belgisch zweefvliegtuig binnen de Europese Unie kunnen reizen. Firmin: “Wel, sinds de start van de Europese Gemeenschap zijn die dingen er eigenlijk niet op verbeterd. Integendeel. Er moet een toelating gevraagd worden aan de landen waar men wil vliegen. In plaats van het vergemakkelijken van de vrije beweging binnen de EU, zoals dat voor personen en voertuigen bestaat, werd dat voor onze activiteit teruggedrongen. Vroeger kon ik vrij in Frankrijk vliegen met mijn Briegleb, tegenwoordig ben ik niet zeker of dat nog mogelijk is. Wat heeft Europa gebracht? De vrije beweging van mensen en toestellen is de laatste jaren op gebied van zweefvliegen zeker beperkter geworden, dit in tegenstelling tot wat men zou denken.”
 | Een zeldzame Briegleb BG 12/16 van Firmin Henrard. (Foto: Firmin Henrard) |
Volgens Firmin heeft Europa voor de zweefvliegerij geen administratieve vereenvoudiging en eenvormigheid in de reglementering opgeleverd en dat is niet goed voor het voortbestaan van de zweefvliegsport. Firmin: “Het bewijs is dat een groot percentage van onze Belgische zwevers tegenwoordig een Duitse registratie draagt, aangezien het daar makkelijker is om technisch en administratief in orde te zijn.”
Een kijkje in de loods
Firmin beschikt in Mohiville over een loods van 150 m² en daar staan zes zwevers op hun aanhangwagen netjes geparkeerd. Hij heeft ook een werkplaats van ongeveer dezelfde oppervlakte. Onder dat atelier is nog een kleinere loods waar ook nog toestellen staan. In zijn garage staat naast de auto een Pathfinder ULM. Daar heeft hij veel avonturen mee beleefd in de gouden jaren van open ULM’s. Hij gebruikt dit toestel niet meer. De verkoopwaarde bedraagt nog amper 1.500 euro en voor die prijs wordt het stukje nostalgie niet verkocht.
 | Gestockeerde zwevers en onderdelen in de kleine loods onder het atelier van Firmin. (Foto: Manu Godfroid) |
Firmin is eigenaar van vrijwel alle toestellen die hier gestockeerd staan, afgezien van één ULM. Firmin: “Ik weet niet hoeveel toestellen ik exact bezit, het aantal is niet echt belangrijk, eerder de historische waarde. Ook elders staan nog enkele toestellen opgeslagen. En dan heb ik ook nog enkele ULM’s. Hier heb ik zes zwevers in luchtwaardige toestand (Slingsby T.38 Grasshopper of ‘vliegende balk’, Briegleb BG 12/16 (een zeldzame Amerikaanse zelfbouwzwever, de enige in Europa,) een Rhönbussard uit 1935, Avialsa A 60 Fauconnet, Slingsby T.31 en de Nord 2000.” Over de Nord 2000 zegt Firmin: “Oorspronkelijk zag dat toestel er echt anders uit. Ik heb van deze restauratie iets bijzonder willen maken. In het begin was de Nord geheel geverfd. Ik heb alle verf en spandoek verwijderd. De kleur die nu zichtbaar is, is houtwerk dat is opgeschuurd, gebeitst en gevernist. Het spandoek is nu doorschijnend, terwijl hier en daar toch wat witte verf werd gebruikt om het geheel net dat beetje meer te geven. De aluminium onderdelen zoals het frame van de canopy en de neuspunt kregen ook hun eigen materiaalkleur terug. Mensen houden van de look van mijn Nord, maar ik toon ook graag andere toestellen. Ik ging bijvoorbeeld naar Tsjechië met de Fauconnet en met de Rhönbussard bezocht ik Hongarije.”
 | Deze Avialsa A 60 Fauconnet (OO-ZWF) dateert uit 1962. Het gaat om een Franse afgeleide van de Duitse Spatz L 55. Van de Fauconnet werden tussen 1961 en 1980 170 stuks gebouwd, waarvan vijftien door constructeur Rocheteau. (Foto: Manu Godfroid) |
 | Het oudste toestel uit de collectie van Firmin, de Rhönbussard OO-ZVO uit 1935, is tevens zijn favoriet. Ontworpen door Ir. Hans Jacobs en op meer dan 200 exemplaren gebouwd door Schleicher GmbH. Dit type vloog voor het eerst in 1933 en was in die dagen een toptoestel. (Foto: Firmin Henrard) |
 | Firmin werkt aan een nieuwe cockpitkap voor de Rhönbussard, een kap die de piloot meer vliegcomfort biedt. (Foto: Manu Godfroid) |
De Britse Slingsby T.38 Grasshopper is in luchtwaardige toestand maar het heeft minderwaardige vliegeigenschappen. Het is een zodanig archaïsch ontwerp dat het onaangenaam aanvoelt voor de piloot, een normaal vliegrendement is ver te zoeken. De ailerons zijn relatief groot, maar geven weinig controle over de vleugel. Bovendien is het echt niet prettig zitten op het zeteltje dat deel uitmaakt van de balk die als romp dient. Het ontwerp is afgeleid van de Duitse vooroorlogse WOII SG 38 Schulgleiter. Het was een goedkoop toestel en kon gemakkelijk ontmanteld worden voor stockage.
 | Slingsby T.38 ‘vliegende balk’ op Saint-Hubert. Firmin: “Bij BAPA in Gembloux zijn ook twee exemplaren bewaard. Ik heb die destijds alle drie gekocht in hetzelfde lot, maar heb er slechts één zelf gehouden.” (Foto: Firmin Henrard) |
In de loodsen van Firmin zagen we ook de Poolse zwever Jaskółka OO-ZSD en een heleboel gestockeerde onderdelen van zwevers of toestellen die nog op restauratie wachten. Voor meer informatie over de andere oldtimer zweefvliegtuigen die deel uitmaken van de collectie van de Faucheurs de Marguerites verwijzen we naar de website van de vereniging.
 | SZD-8 Jaskółka. Dit Pools type behaalde tussen 1954 en 1960 maar liefst vijftien wereldrecords. Een andere Jaskółka, de OO-ZUX, staat in vliegwaardige toestand op Saint-Hubert. (Foto: Manu Godfroid) |
Firmin: “Mijn passie is om op goedkope wijze restaureerbare zweefvliegtuigen te kopen en die effectief te restaureren, zodat ik er zelf mee kan vliegen. Ik doe dat nu al 37 jaar… dat is mijn plezier en mijn passie. Ik hou ervan en ben nog niet van plan ermee te stoppen. Ik vlieg ook met zeer performante, hedendaagse zweefvliegtuigen. Dat is wel fijn, alhoewel het me minder plezier, minder genoegen geeft dan aan boord van de oudere toestellen uit mijn collectie… Ik hou van de simpele en authentieke kant van de vluchten.”
Firmin: “De kans is groot dat zwevers die niet meer vliegen of onderhouden worden op de schroothoop zullen belanden, dat vind ik bijzonder spijtig. Ik probeer zoveel mogelijk te redden maar er is een groot gebrek aan stockageruimte. Vele mensen hebben me een oudere zwever willen geven, maar ik heb er niet de plaats voor. Zelfs een gebouw van 10.000 m² zou ik kunnen vullen. De toestellen zouden dan gemonteerd tentoongesteld kunnen worden. Een aantal van die aangeboden zweefvliegtuigen werden intussen in het buitenland verkocht, andere gingen naar het museum van Angers in Frankrijk. Er zijn er intussen al enkele vernietigd. Dat is de spijtige realiteit.”
 | De ASK 13 ‘Cabrio’ F-CEJJ. Er bestaan wereldwijd slechts enkele exemplaren van deze versie. Dit clubtoestel werd tussen 2008 en 2010 door Firmin, samen met enkele trouwe medewerkers gerestaureerd en omgebouwd. Het staat ter beschikking van de leden op het vliegveld van Saint-Hubert. Charme verzekerd! (Foto: Firmin Henrard) |
Voor amper 25 euro ben je lid van de Les Faucheurs de Marguerites. Voor meer info zie www.faucheurs.be
Manu Godfroid & Frans Van Humbeek
