Zeebrugge, woensdag 30 januari 2019. De terminal van International Car Operators (ICO) in de achterhaven van Zeebrugge lijkt wel even op een vliegveld van de Amerikaanse Landmacht. Niet minder dan 85 helikopters zijn er per schip naar Zeebrugge gebracht in het kader van Atlantic Resolve. Vanuit Zeebrugge trekt de 1st Combat Aviation Brigade (CAB) naar de oostgrens van de NAVO om de lokale partners te steunen en er samen te trainen om zo de Russen af te schrikken. Tijdens een hiervoor speciaal opgezette mediadag waren we getuige van het vliegklaar maken van – de ondergesneeuwde – maar indrukwekkende luchtarmada.
“Het is al voor het derde jaar op rij dat het Amerikaanse leger kiest voor Zeebrugge als maritieme toegangspoort voor de ontplooiing van een Combat Aviation Brigade op het Europese continent,” zegt fregatkapitein Philippe De Cock. “Als provinciecommandant van West-Vlaanderen valt deze tijdelijke militaire zone onder mijn verantwoordelijkheid. Op de terminal van ICO werd een 8 hectare grote zone afgebakend met behulp van lege zeecontainers.
Een CH-47F Chinook en een UH-60M Black Hawk broederlijk naast elkaar.
Provinciecommandant Philip De Cock en luitenant-kolonel John Tiedeman, bevelhebber van 3-1 Assault Helicopter Battalion ‘Nightmares’ geven tekst en uitleg over de opdracht in Zeebrugge.
“In het kader van Host Nation Support (HNS) levert ons land steun bij de doortocht van de geallieerde partners over het Belgische grondgebied. Als gastland voor de 1st Combat Aviation Brigade van de 1st Infantry Division uit Fort Riley uit Kansas zorgen we hier voor ondersteuning met een dertigtal militairen in de tijdelijke militaire zone. Zo neemt de luchtcomponent de beveiliging van de zone op zich met een detachement van de Force Protection. Ook een bowser (tankwagen) van Basis Koksijde is ter plaatse. Daarnaast zorgen we voor nog meer logistieke steun vanuit de marinebasis van Zeebrugge. Daar wordt de catering voorbereid en is er ook logement voorzien voor de ongeveer 200 Amerikanen die de helikopters vliegklaar maken.”
Burgers
Naast Defensie zijn ook heel wat burgers betrokken. “Het uitladen van de helikopters uit de Amerikaanse autocarrier Endurance van de rederij ARC gebeurde door een gemengd team van Belgische dokwerkers en Amerikaanse militairen,” zegt Helmut Walgraeve, projectmanager van ICO. “Wij nemen alle logistiek op ons en bieden de infrastructuur aan. Het is al voor de derde keer dat wij die taak op ons nemen, de Amerikaanse brigades wisselen om de negen maanden. Ik vermoed dat Zeebrugge al mooi op de kaart staat in het Pentagon.”
De bewaking van de tijdelijke militaire zone is in handen van een detachement Force Protection van de Belgische luchtcomponent.
Maar liefst twaalf Chinooks werden aan land gebracht, allen van de recente Fox-makelij. De oudste van het dozijn is slechts vier jaar oud!
Ook buiten de tijdelijke militaire zone is er heel wat bedrijvigheid. Het havengebied wordt extra bewaakt door de Federale Politie samen met de beveiligingsdienst van ICO. De spotters die graag dichtbij willen geraken zijn er dus aan voor de moeite, ze worden onverbiddelijk weggestuurd. Verder zijn er ook afspraken gemaakt met lokale politie en brandweer.
Big Red One
De 1st Combat Aviation Brigade, bijgenaamd Big Red One, brengt 49 UH-60L/M en HH-60M Black Hawks, 12 CH-47F Chinooks en 24 AH-64E Apaches naar Europa. Samen met 1.900 militairen en meer dan 1.500 voertuigen. Hiermee lossen ze de 4th Combat Aviation Brigade, 4th Infantry Division uit Fort Carson (Colorado) af voor negen maanden.
De bladen van de rotor worden met een kraan en mankracht opnieuw gemonteerd.
De Big Red One is de oudste nog bestaande infanteriedivisie in het Amerikaanse leger. Het grote rode cijfer 1 op een van de Black Hawks.
Al dat materieel aan boord van de autocarrier nam maar liefst 2,5 hectare vloeroppervlakte in, een record qua militaire lading voor rederij ARC. Voor het transport stonden de Black Hawks en Apaches met opgevouwen rotorbladen in het scheepsruim. Bij de Chinooks worden de rotorbladen volledig gedemonteerd en in hun romp opgeborgen. Om de helikopters na het uitladen weer vliegklaar te krijgen kunnen de rotors door een kleine ploeg techniekers op eigen mankracht weer opengevouwen worden. Bij een Chinook moeten de mecaniciens beroep doen op een kraan om ze weer vliegklaar te krijgen.
Na de montage ondergaat iedere helikopter een testrun op de grond in een uithoek van het terrein. Nodig om te checken of alle meters de correcte resultaten geven en er geen vibraties optreden door de pas geïnstalleerde rotorbladen. ’s Anderdaags vlogen de eerste zes helikopters naar de luchtmachtbasis Chièvres. Volgens de planning moesten de resterende helikopters binnen de drie dagen na hun ontscheping dezelfde weg volgen, maar de winterse weersomstandigheden gingen daar anders over beslissen. Pas op zondag kon het merendeel van de helikopters vertrekken uit de haven.
Duitsland
Net zoals de eerste rotatie vanuit Zeebrugge wordt de oude landingsbaan van Chièvres de eerste halteplaats op weg naar het oosten van Europa. De meerderheid van de helikopters en het personeel zal in het Duitse Illesheim en Vilseck (Beieren) blijven gedurende de komende negen maanden. Verder trekken er detachementen naar Lielvārde (Letland) met 13 helikopters, Powidz (Polen) met 17 helikopters en Mihail Kogălniceanu Air Base Units (Roemenië) met 14 helikopters.
“We blijven negen maanden in Europa en zullen deelnemen aan diverse oefeningen,” zegt de Amerikaanse luitenant-kolonel John Tiedeman, bevelhebber van 3-1 Assault Helicopter Battalion ‘Nightmares’ die de aanwezige journalisten kwam toelichten over de opdracht van de Big Red One.
“Tijdens onze deelname aan Atlantic Resolve willen we graag onze partnerschap met de andere NAVO-leden bevestigen en versterken. In de tweede plaats zijn we hier om de vrijheid en soevereiniteit van de NAVO-landen te helpen beschermen en een afschrikking te vormen voor elke mogelijke Russische agressie in de regio.”
Een kleine ploeg techniekers kan met behulp van spierkracht en een stelling de rotorbladen van een AH-64E Apache opnieuw monteren. Binnen enkele uren na aankomst is de machine weer inzetbaar.
Na het werk van de technici ondergaat iedere helikopter een testrun op de grond in een uithoek van het terrein.
Sinds april 2014 wisselen om de negen maanden eenheden uit de Verenigde Staten hun thuisbasis voor een missie in Europa. Op elk moment nemen ongeveer 6.000 soldaten deel aan deze operatie. Wat betreft de Combat Aviation Brigades is dit reeds de vierde rotatie.
John Tiedeman: “Er is een goede verstandhouding tussen de bevelhebbers van de andere CAB’s die ons voorgingen. Tussen de aankomst en vertrek van een eenheid zit steeds een aantal weken. Zo wisselen we informatie uit over de contactpersonen, de gewoontes van het gastland en dergelijke meer. Zo hoeven we niet telkens vanaf nul te starten.”
Grote oefeningen
“De voorbije 18 maanden hebben al onze eenheden getraind om hier klaar voor te zijn,” gaat Tiedeman verder. “Als we worden opgeroepen zijn we klaar voor de strijd. Met de 85 helikopters kunnen we elke missie aan: van luchtaanval en verkenning tot medevac (medical evacuation, TB) en vrachtvervoer. Telkens in samenwerking met onze klanten op de grond en het maakt niet of dat nu Amerikaanse grondtroepen zijn of die van een andere NAVO-partner. Momenteel zijn er vier grote oefeningen gepland zoals Dynamic Front en Allied Spearhead. Daarnaast zijn er nog talloze bilaterale en kleinschalige oefeningen waaraan we gaan deelnemen.”
Met 85 helikopters die klaar staan op de terminal hebben de techniekers een fraaie klus om alles vliegklaar te krijgen in winterse omstandigheden …
… een Black Hawk wacht op het sein om te vertrekken. Volgens de planning moesten alle helikopters binnen de drie dagen na hun ontscheping in Chièvres aankomen, de meteo ging er anders over beslissen.
“Of we over negen maanden terugkeren langs Zeebrugge ligt nog niet vast. Maar op basis van de ondersteuning en professionele samenwerking met de diensten van de Belgische Defensie en ICO zou ik Zeebrugge zeker kunnen aanbevelen,” besluit luitenant-kolonel Tiedeman.
Tekst en foto’s: Tom Brinckman
