Dassault Mirage 5BR BR03

Enkele jaren geleden signaleerde Peter Vandevorst ons de aanwezigheid van de Mirage 5BR BR03 ergens op een boerderij in Bretagne. Het ontbreken van originele foto’s weerhield ons ervan om deze meteen op te nemen in de databank. Recent bood een korte vakantie in Bretagne de gelegenheid om de plek waar deze Mirage staat een bezoek te brengen.
Mirage 5BR BR03 kwam in dienst bij de Belgische Luchtmacht op 17 juli 1971. Logischerwijs vloog hij zijn volledige tijd bij de Luchtmacht bij het 42ste Verkenningssmaldeel (insigne Mephisto met de verrekijker). Op het moment dat de Luchtmacht de Mirages in gebruik nam, was het 42ste met zijn RF-84Fs nog gebaseerd op Bierset maar men verhuisde in september 1971 naar Florennes. In 1988, toen Florennes F-16s begon te ontvangen, verhuisde het 42ste terug naar Bierset. Na de beslissing om de Mirage uit te faseren, werd het 42ste smaldeel op 31 december 1993 ontbonden. Mirage BR03 werd op 13 januari 1994 door Cdt Vl Jan Van Nieuwenborgh van Bierset naar Weelde overgevlogen voor opslag op het reservevliegveld. De resterende Mirages in opslag te Weelde werden uiteindelijk ergens eind 1998 verkocht aan het Franse bedrijf SAGEM. Op 2 februari 1999 werd BR03 opgehaald te Weelde en langs de weg naar Frankrijk getransporteerd waar hij in La Teste de Buch, nabij het Bassin d’Arcachon, in opslag ging. Een interessant detail: bij vertrek te Weelde kreeg de chauffeur van de vrachtwagen een doos met daarin de stick en men vroeg hem ook om te tekenen voor ontvangst. De stick was namelijk snel te demonteren en een interessant object voor verzamelaars. Het is niet helemaal duidelijk wat de plannen waren met deze Belgische Mirages: dacht men ze te kunnen verkopen aan een andere luchtmacht of was het idee om de bruikbare onderdelen te recupereren voor doorverkoop? Uiteindelijk was het een ander bedrijf, Sofema, dat de Belgische Mirages met mondjesmaat op de markt bracht voor musea of als blikvanger.
En zo kwam BR03, waarschijnlijk ergens rond 2012, terecht op het Domaine de l’Etrillet (http://letrillet.fr/) in Bruz, niet ver van de Bretoense hoofdstad Rennes. Het domein, een oude boerderij, presenteert zich op zijn website als ‘Eco-Domaine de l’Etrillet’. Er zijn allerlei activiteiten mogelijk op het gebied van sociale economie, opleiding en vorming, en duurzame ontwikkeling, scholen en groepen kunnen er op natuurontdekkingstocht en er is een ruimte voor kleine evenementen (concerten, tentoonstellingen en seminaries).
We bezochten het ‘Domaine’ in mei 2019 en onze eerste indruk was: hoe heeft men in ’s hemelsnaam de Mirage tot hier kunnen krijgen? Het domein ligt namelijk aan het einde van een doodlopende, onverharde, smalle veldweg. Maar de Mirage staat er wel degelijk op de binnenplaats. De originele verkenningsneus is vervangen door een andere; de originele neus is nog aanwezig en staat langs het vliegtuig. Op de neus is een pin up geschilderd. Het neuswiel met de volledige steun ontbreekt en bij het linkerlandingspoot is het wiel verwijderd. Bij het toestel vermeld een informatiebord dat het vliegtuig door de vereniging SecondAir van de sloophamer gered is. De website van deze vereniging (http://www.secondair.letrillet.fr/SECONDAIR.html) is al enkele jaren niet meer bijgewerkt. Uit de website blijkt ook dat de vereniging wat kleinere luchtvaartobjecten (zoals propellers) bezit. We contacteerden hen en de vereniging blijkt nog altijd actief. Men neemt af en toe deel aan plaatselijke activiteiten zoals Rennes Air Show en organiseert zelf ook een ‘aéro forum’ of een kleine tentoonstelling. Vooral de kleinere objecten worden nu gebruikt voor de ondersteuning van kunst- of designprojecten. Het luchtvaartaspect lijkt dus naar de achtergrond verdwenen en de Mirage behoort waarschijnlijk niet meer tot de prioriteiten. De luchtvaartobjecten zijn geen museum en Domaine de l’Etrillet is ook niet zomaar toegankelijk voor iedereen. We raden geïnteresseerden dan ook aan om vooraf contact op te nemen met de organisatie.
Met bijzondere dank aan Marc Schraepen die ons talrijke foto’s en achtergrondinfo bezorgde van deze Mirage te Weelde.
********
Il y a quelques années Peter Vandevorst nous signalait la présence du Mirage 5BR BR03 quelque part en Bretagne dans une ferme. L’absence de photos originaux nous empêchait de l’introduire immédiatement dans la banque de données. Un bref séjour en Bretagne nous offrait l’occasion de visiter l’endroit où se trouvait le Mirage.
Le Mirage 5BR BR03 entrait en service avec la Force Aérienne Belge le 17 juillet 1971. Logiquement il n’a servi pendant ses années avec la Force Aérienne dans la 42e Escadrille de Reconnaissance (insigne Méphisto avec les jumelles). Au moment que le Mirage entrait en service avec la Force Aérienne, la 42e avec ses RF-84Fs était basé à Bierset mais le déménagement vers la base de Florennes commençait en septembre 1971. En 1988, quand Florennes recevait ses premières F-16s, la 42e retournait à Bierset. Suite à la décision de retirer les Mirages de service, l’escadrille a été dissoute le 31 décembre 1993. Le Mirage BR03 a été transféré en vol de Bierset à la base de réserve de Weelde le 13 janvier 1994 par le Cdt Avi Jan Van Nieuwenborgh pour y être stocker. Les Mirages restant à Weelde furent vendus fin 1998 à la société française SAGEM. Le 2 février 1999 le BR03 fut transporté par la route de Weelde à La Teste de Buch, près du Bassin d’Arcachon, pour stockage. Détail intéressant: au départ de Weelde le chauffeur du camion recevait une boite avec le stick de l’avion qu’il transportait et on lui demandait de signer pour réception. Le stick était un objet facilement démontable et un objet de collection. Il n’est pas clair ce qu’étaient les intentions avec les Mirages belges: est-ce qu’on espérait pouvoir les vendre à une autre force aérienne ou est-ce qu’on espérait en récupérer un maximum de pièces pour la revente? Finalement, c’était une autre entreprise française, la Sofema, qui les vendaient au compte-gouttes à des musées ou comme attraction.
Et comme ça le BR03 ‘atterrissait’, probablement vers 2012, au Domaine de l’Etrillet (http://letrillet.fr/) à Bruz, pas très loin du capitale bretonne Rennes. Le domaine, une vieille ferme, se présente sur son site web comme ‘Eco-Domaine de l’Etrillet’. Le domaine offre beaucoup de possibilités dans le domaine de l’économie sociale, l’éducation et la formation, et le développement durable, on offre des activités de découverte de la nature pour groupes et écoles, et il y a une espace pour des petites évènements (concerts, expositions et séminaires).
Nous avons visité le ‘Domaine’ en mai 2019 et notre première impression était: comment, pour l’amour du ciel, est-ce qu’on a pu transporté le Mirage jusqu’ici? En fait, le domaine se trouve au bout d’une ruelle cul-de-sac étroite, non-pavé aux milieu des champs. Mais le Mirage est bien là sur la cour de la ferme. Le nez original de reconnaissance a été remplacé par un autre; le nez original se trouve à côté de l’avion. Le nez a été décoré d’un pin-up. Le train d’atterrissage avant manque complètement et la roue du train d’atterrissage principale gauche a été enlevé. Il y a une pancarte indiquant que l’avion a été sauvé du ferrailleur par l’association SecondAir. Le site web de l’association (http://www.secondair.letrillet.fr/SECONDAIR.html) n’a plus été mise à jour depuis quelques années. D’après leur site web l’association possède également quelques objets aéronautiques plus petites telles que hélices. Nous les avons contactés et l’association a toujours certaines activités: ils participent de temps à autre à des évènements locales (Rennes Air Show) et ils organisent eux-mêmes un ‘aéro forum’ ou une petite exposition. On se concentre surtout sur les objets plus petits dans le cadre de projets artistiques ou de design. L’aspect aéronautique semble être reléguer à l’arrière-plan et le Mirage ne semble plus prioritaire. Les objets aéronautiques ne constituent pas un musée et le Domaine de l’Etrillet n’est pas accessible pour tout le monde. Il est donc recommandé de contacter l’organisation avant de se rendre sur place.
Nous remercions spécialement Marc Schraepen qui nous a fourni de nombreux photos et d’informations sur les Mirages à Weelde.