Op Pinkstermaandag 13 mei 1940 wordt een gitzwarte bladzijde geschreven in de geschiedenis van de regio Florennes. Tijdens een bombardement op een groep vluchtelingen op de route van Saint-Aubin naar Hemptinne vallen in één dag bijna veertig burgerslachtoffers. Vele vluchtelingen komen uit dorpen in de buurt: Crupet, Dorinne, Mailen, … Mensen gingen op de vlucht omdat ze niet wisten welke terreur de Duitsers in hun dorpen gingen aanrichten, maar precies op hun vluchtweg lieten heel wat burgers het leven.
Het landschap in de buurt van Saint-Aubin is niet zoveel gewijzigd in vergelijking met 1940. Een vrij rechte weg verbindt dit dorp nog altijd met Hemptinne. Links en rechts van de weg liggen akkers en weilanden. Er staan nog altijd een paar bomen bij de kapel voor Sainte-Brigide, hier nabij herdenkt een monument de vreselijke luchtaanval op de vluchtende burgers. Vanop dat hoger gelegen punt zien we het dorpje Saint-Aubin. Het voelt vreemd aan, dat zich hier in dit vredig landschap een drama heeft afgespeeld. Vroeger waren er meer hagen waarachter de vluchtelingen zich wat konden verbergen voor de aanvallende Duitse vliegtuigen. Paardenkarren met vluchtelingen werden op 13 mei 1940 genadeloos beschoten, volgens getuigen door Stuka’s die uit de richting van Philippeville kwamen. Daarna vielen de bommen. Volgens getuigenissen van vluchtelingen waren er geen Franse soldaten in de buurt, die zouden pas gekomen zijn na het bombardement. De groep die bestookt werd, bestond enkel uit vrouwen, mannen en kinderen, allemaal weerloze burgers. Misschien hebben de Luftwaffe-piloten gedacht dat Franse soldaten zich tussen de vluchtelingen hadden gemengd? Hoe lang de vliegtuigen de vluchtelingen hebben aangevallen is moeilijk te zeggen, volgens getuigenissen leek het een eeuwigheid. De vliegtuigen kwamen meermaals terug, overal lagen lijken en zwaar gewonden, een apocalyptische scene. Van sommige vluchtelingen is niks meer terug gevonden. Van een familie uit Maillen kwamen maar liefst negen mensen om.
Na de aanval liepen de dorpen van Hemptinne en Saint-Aubin leeg, de bewoners hadden een hemelse schrik dat er meer luchtaanvallen zouden volgen. Sommige van hen gingen overnachten in de bossen, uit vrees om in handen van de Duitsers te vallen. Op 15 mei wordt de kerk van Saint-Aubin bij een bombardement vernield.
Op het monument staat ook een onbekende vrouw van ongeveer zestig jaar. Ze werd twee dagen na het bombardement gevonden tijdens herstellingen aan de afspanning van een weiland, langs een aangrenzend bos. Ze krijgt een graf op de begraafplaats van Hemptinne. Jean-François Sepulchre en Ernest Bertrand overlijden respectievelijk op 17 en 23 mei 1940 aan hun verwondingen. Simone Patiny komt niet om het leven tijdens de aanval op de vluchtelingen. Op 14 mei overlijdt ze in de buurt waar luitenant Paul Costey met zijn Morane-Saulnier MS 406 neerkomt.
In totaal staan de namen van 39 slachtoffers op het monument. Het monument werd ingehuldigd in 1990 en om de vijf jaar heeft hier nog steeds een hulde plaats. In 2017 is het monument vernieuwd, vandalen (!) hadden de bronzen gedenkplaat gestolen.
Bron: Tragique Mai 40 à Saint-Aubin, Roland Charlier-Emile Eurgene-René Lebrun, Association des Groupements Saint-Aubin, Saint-Aubin, avril 1990
