Gedenkteken voor de bemanning van B-17 43-37569 487 BG, 836 BS

Op 16 december 1944 lanceerde de Duitse Wehrmacht een offensief in de zwak bezette sector van de Belgische Ardennen. Het doelwit was de haven van Antwerpen om zo de Geallieerden tot een onderhandeld einde van de oorlog te bewegen. Zoals we ondertussen weten, liep dit faliekant af voor het Duitse leger. Nochtans was in de dagen volgend op 16 december de ongerustheid groot bij de Geallieerden. De Duitsers hadden hun moment goed gekozen met slechte weersomstandigheden zodat de Geallieerde luchtmachten hun overwicht niet konden gebruiken om het Duitse offensief te counteren. Vanaf 23 december waren de vooruitzichten echter lichtjes beter en voor 24 december werd door de meteorologen beter weer voorspeld. Men besliste daarom tot een maximale inspanning waarbij alles wat kon vliegen in de strijd gegooid werd om de Duitse logistiek achter het front te ontwrichten en de bevoorrading van de oprukkende Duitse eenheden af te snijden. Zelfs viermotorige RAF bommenwerpers werden bij deze gelegenheid uitzonderlijk bij daglicht ingezet. De Amerikanen stuurden meer dan 2000 bommenwerpers met een escorte van 853 jachtvliegtuigen uit. Bij deze missie kwam ook Brig-Generaal Frederick Castle om het leven, de Assistent Commander van de 4th Combat Bomb Wing van de 8th Air Force, die als copiloot deelnam in een vliegtuig van de 487th Bomb Group. Hij crashte met zijn vliegtuig te Rotheux-Rimière nabij Luik, waarbij vier van de 9 bemanningsleden omkwamen. De B-17 die te Aywaille crashte, maakte eveneens deel uit van de 487th BG. Voor deze missie werden ook ‘nieuw samengestelde’ bemanningen ingezet, bestaande uit personeel met een administratieve functie of van andere bemanningen rond een kern van een onvolledige bemanning. De basisbemanning van 43-37569 was de piloot en drie anderen die voordien al regelmatig samen vlogen: 1 Lt Ira L Ball, piloot, 1 Lt Gordon R Tomea Jr, copiloot, 1 Lt Harold P Sperber, navigator, en T/Sgt Robert H Lull, radio-operator. Ze werden aangevuld met: 1 Lt John C Broom, bommenrichter, T/Sgt Warren H Parks, boordwerktuigkundige, S/Sgt Duffy J Gaudin Jr, ball schutter, S/Sgt John J Conery, flankschutter, en 1 Lt Cuno V Becker, staartschutter. Deze laatste was de bewapeningsofficier van het 836e Squadron maar zou voordien nooit aan enige missie deelgenomen hebben. Op de weg naar het doelwit werden de formaties van de 487th BG aangevallen door een veertigtal Duits jachtvliegtuigen. Door de Duits aanvallen stonden al snel drie motoren van het vliegtuig van Ball en Tomea in brand en het vuur verspreide zich naar de rest van het vliegtuig. Slechts Broom en Sperber konden uit het vliegtuig springen. De staart brak van het vliegtuig dat crasht in de rivier Amblève te Aywaille op een plaats genaamd “Le Gouffre”. Het afgebroken staartstuk kwam neer in een weide tussen de gehuchten Septroux en Chambralles. Burgers halen de zwaargewonde Lt Becker uit de staart maar hij overleed aan zijn verwondingen op 26 december. Door het Duitse offensief konden de lichamen van de andere bemanningsleden pas geborgen worden op 3 januari 1945. De lichamen van Ball, Tomea en Parks werden uit het wrak gehaald; het lichaam van Lull werd pas veel later gevonden omdat het door de stroming was meegevoerd. De andere twee, Conery en Gaudin, werden, toen het vliegtuig in tweeën brak, er uitgeworpen en zij werden op andere plaatsen terug gevonden. Drie bemanningsleden, Ball, Gaudin en Conery, rusten nu op het Amerikaanse kerkhof van Henri-Chapelle; de vier andere slachtoffers werden overgebracht naar de Verenigde Staten. Op initiatief van Frédéric Winkin van het Musée 40-45 te Aywaille werd op 19 december 2015 een gedenkteken voor de bemanning onthuld. Hij kreeg daarvoor de steun van het gemeentebestuur en van de beheerders van het waterzuiveringsstation. Het is gelegen op een schilderachtige plaats langs de rivier de Amblève waar het vliegtuig terecht kwam. De onthulling van het memoriaal werd bijgewoond door talrijke geïnteresseerden waarbij de laatste overblijvende getuige van de crash, Gaston Méan, maar ook een ‘colour guard’ van de U.S. Air Force. Aan het einde van de ceremonie werden de Belgische en Amerikaanse volksliederen gezongen. De plechtigheid werd afgesloten met het ceremonieel opplooien van de Amerikaanse vlag die daarna aan initiatiefnemer Frédéric Winkin overhandigd werd. Met dank aan Frédéric Winkin voor het ter beschikking stellen van enkele bladzijden informatie en foto’s over de crash waarvan we dankbaar gebruik maakten voor de bovenstaande tekst. Het onderzoek gebeurde door Paul Walhain.