In de nacht van 27 op 28 mei 1944 crashte een Halifax bommenwerper in Oostham (Ham), op het gehucht Langven, grenzend aan Olmen (Leopoldsburg). Het toestel nam deel aan het tweede bombardement op het militaire kamp van Leopoldsburg. Op dat moment concentreerde Bomber Command zich, in het vooruitzicht van de nakende invasie van West Europa, vooral op spoorwegknooppunten maar tussendoor kwam ook het militaire kamp aan de beurt, mogelijk in de veronderstelling dat er zich belangrijke Duitse eenheden bevonden die de invasie konden counteren.
De bommenwerper was waarschijnlijk het slachtoffer van Oblt Hans-Heinz Augenstein, Staffelkapitän van 12./NJG1, die in een tijdspanne van minder dan 10 minuten, drie Halifaxen claimde boven Leopoldsburg.
Het toestel dat in Oostham crashte was Halifax III HX313 QB-B van 424 Squadron RCAF, genaamd ‘Blonde Bomber’. De bemanning bestond uit F/L Eric L. Mallett RCAF (piloot, evaded), F/O William J. ‘Bill’ Elliott RCAF (co-piloot, evaded), Sgt Maurice Muir (engineer, evaded), F/O Robert A. ‘Bob’ Irwin RCAF (navigator, +), WO2 Kenneth C. Sweatman RCAF (bommenrichter, evaded), Sgt Wilf G. Wakely RCAF (radio operator, +), Sgt George F. ‘Hank’ Freeman RCAF (boordschutter, +), F/S Victor ‘Pop’ Poppa RCAF (boordschutter, krijgsgevangen).
Mogelijk ontplofte het toestel op enkele honderden meters boven de grond want de wrakstukken lagen verspreid over een grote oppervlakte. Een vleugel werd teruggevonden op het grondgebied van Olmen. Ook de drie gedode bemanningsleden werden niet allemaal in het wrak teruggevonden: minstens één lag achter de gemeentelijke jongensschool van Stotert, gehucht van Olmen, op een aanzienlijke afstand van de crashplaats. De drie slachtoffers werden door het Bergungscommando van het vliegveld Brustem opgehaald en begraven op de begraafplaats voor Geallieerde bemanningsleden op het vliegveld.
Frans Smolders schreef een boek “Olmen tijdens de Tweede Wereldoorlog” (uitgegeven door de Olmense Vereniging voor Heemkunde en Geschiedenis in 1989) waarin de crash van Halifax HX313 kort aan bod kwam, naast enkele andere crashes in dezelfde streek. Dezelfde auteur zou later een boekje schrijven volledig over de crash van HX313, De laatste vlucht van “De Blonde Bomber” (ongedateerde uitgave, vermoedelijk uit 1991).
De neef van boordschutter George Freeman, Alan Skeoch, heeft een deel van zijn blog gebruikt om het verhaal van deze Halifax en zijn bemanning te vertellen (http://alanskeoch.ca/, gebruik de zoekfunctie met zoekterm Halifax).
In Oostham, tegenwoordig deel van de gemeente Ham, heeft men aan de Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk een monumentenplein ingericht. Op dit plein werden alle gedenktekens en monumenten die betrekking hebben op dit dorp bijeengebracht. Men kan er onder andere de volgende monumenten en gedenktekens vinden:
De monumenten voor de slachtoffers uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog, uit Kwaadmechelen respectievelijk Oostham.
De Treurende Weduwe, een monument uit 1999. Het herinnert aan de slachtoffers die zijn gevallen tussen 11 en 14 mei 1940, toen de Duitse invallers, oprukkend vanuit Leopoldsburg, bij Kwaadmechelen het Albertkanaal trachtten over te steken om in westelijke richting verder te trekken.
Een bronzen plaat die eveneens herinnert aan de strijd van 11-14 mei 1940 en die oorspronkelijk aangebracht was onder een brug over het Albertkanaal in 1951.
Een monument dat de Britse troepen herdenkt die op 6 september 1944 het Albertkanaal bereikten en twee dagen later in Oostham arriveerden.
Een kunstwerk dat de Hamse slachtoffers van de ontploffing van Tessenderlo Chemie van 29 april 1942 herdenkt.
Recent werd een nieuw gedenkteken aan de reeks toegevoegd : het herdenkt de bemanning van Halifax HX313. Het heeft de vorm van het verticale staartvlak van een Halifax met de namen van de acht bemanningsleden uitgesneden. De inhuldiging had plaats op 11 november 2019. Het gedenkteken is een initiatief van Herman Wilms en Hans Volders. Beiden waren geboeid geraakt door de vliegtuigcrash en bundelden hun krachten.
