Het Institut Sainte-Marie (ISM) is een Brusselse school die in 1879 in Schaarbeek werd opgericht. Oorspronkelijk was de school gevestigd in de Paleizenstraat, maar aan het begin van de twintigste eeuw verhuisde ze naar de Haachtsesteenweg 164. Lange tijd was het instituut voorbehouden aan jongens maar tegenwoordig is het gemengd. Het instituut werd omgedoopt tot Centre Scolaire Sainte-Marie La Sagesse. De school biedt algemeen, technisch en beroepsonderwijs en heeft een zeer actieve kring van oud-studenten.
Op het binnenplein van de school Sainte-Marie La Sagesse in Schaarbeek staat een monument dat de oud-leerlingen en leraars herdenkt die zijn omgekomen tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Links en rechts op de zijkant van het monument staan de namen van de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog. Boven aan het monument hangt een plaat met daarop de namen van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.
Het monument werd onthuld op 30 mei 1920 in wat toen nog het Institut Sainte-Marie was. De namen van oud-studenten en -leraren die tijdens de Tweede Wereldoorlog sneuvelden, werden toegevoegd en ingehuldigd op 16 november 1947.
Tussen de namen van de gesneuvelden herkennen we vier vliegeniers.
-Het gezin van advocaat Auguste Adolphe Braun de Ter Meeren en Léonie Marie Charlotte Van den Kerckhove verloor twee kinderen in de Groote Oorlog, Albert (°1883) en Pierre.
Onderluitenant Vlieger Pierre Marie Louis Fernand Braun de Ter Meeren (°Sterrebeek 6 oktober 1897) kreeg als bijnaam ‘Bambino’, omdat hij pas 16 jaar was toen hij zich op 20 augustus 1914 vrijwillig aanmeldde voor militaire dienst. Niettegenstaande zijn jeugdige leeftijd werd hij direct geselecteerd voor de Compagnie d’Aviateurs. Hij behaalde zijn burgerbrevet op 5 februari 1915 en zijn militair brevet op 20 maart 1915.
Na een opleiding in Etampes (Frankrijk) startte op 28 december 1915 zijn carrière als gevechtspiloot. Zijn eerste luchtgevecht vond plaats op 9 januari 1916. In totaal zou hij betrokken zijn in negentien luchtgevechten. Op 5 december 1917 behaalde hij zijn tweede luchtoverwinning. Hij keerde terug naar zijn basis maar deed eerst wat aan acrobatie boven zee. De vleugel van zijn Spad VII van het 5e Smaldeel raakte het wateroppervlak en hij crashte in zee. Zijn lichaam werd pas enkele dagen later terug gevonden.
Volgens https://wardeadregister.be is zijn officiële overlijdensdatum 12 december 1917. Op 13 december werd hij begraven in Adinkerke. Zijn lichaam werd in 1921 overgebracht naar de begraafplaats van Laken en in 1955 naar Sterrebeek.
-De industrieel baron Renaud de Vinck de Winnezeele (°Brussel, 15 november 1909) was afkomstig uit een aristocratische Frans-Belgische familie. Hij was de zoon van Baron Jules de Vinck de Winnezeele (°1879, †1944) en Julie Snoy (°1885, †1911).
Op 4 oktober 1929 was hij leerling-piloot bij de 63e Promotie. Hij behaalde zijn burgerlijk vliegbrevet op 24 maart 1931 in de militaire vliegschool, zijn militair vliegbrevet volgde op 16 oktober 1931. Volgens informatie van wijlen André Dillien werd hij op 16 december 1934 bevorderd tot ‘Adjudant-aviateur’.
De Tipsy S-2 OO-RVW was van 24 augustus 1936 tot 16 juni 1937 op zijn naam geregistreerd.
Het prototype Stampe-Vertongen SV-4B OO-JAN werd op 29 september 1937 door Renaud gevlogen bij de voorstelling aan de militaire autoriteiten. Hij vloog ook met het prototype van de Renard R.36.
Vanaf 16 februari 1938 stond de Tipsy B OO-RDV op zijn naam. In Conquête de L’Air van augustus 1938 schreef hij een reisverhaal van zijn weekendvlucht Brussel-Nice-Brussel. De baron was duidelijk in zijn nopjes met de prestaties van zijn Tipsy, aangedreven door een Walter Mikron van 60pk. Na de oorlog werd de registratie geschrapt.
Op 18 juni 1941 huwde baron Renaud de Vinck de Winnezeele in Sint-Gillis (Brussel) met Christiane Tienrien.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog meldde hij zich vrijwillig bij de Forces françaises de l’intérieur (FFI). De FFI, opgericht op 1 juni 1944, verenigde alle strijdende militaire groepen van het verzet en nam deel aan de bevrijding van Frankrijk.
Op 7 september 1944 kwamen de geallieerde troepen in het zicht van Noirefontaine en Pont-de-Roide (Doubs, Frankrijk). Ze stuitten op een zware Duitse artilleriebeschieting en een sterke verdediging. Renaud de Vinck sneuvelde op 7 september 1944 tijdens een gevecht op de plaats genaamd ‘la Derrière’ in Pont-de-Roide. In Noirefontaine staat een gedenksteen voor hem en voor enkele anderen die met hem sneuvelden.
-Henri Léon Jean Marie Taymans werd geboren in Elsene op 23 juni 1921. Een tijdje was hij gedomicilieerd in de Voltairelaan 59 in Schaarbeek.
Tijdens de Duitse bezetting vluchtte hij naar Groot-Brittannië (aankomst 14 juni 1941) via Frankrijk, Spanje en Portugal. Op 30 juni 1941 werd hij opgenomen in de Belgische strijdkrachten in de UK. Op 15 maart 1942 werd Henri toegelaten tot de 17 Initial Training Wing RAF. Zijn aanstelling tot Flying Officer volgde op 16 oktober 1943. Henri kwam vanaf 26 oktober 1943 in de 53 Operational Training Unit terecht om vanaf 15 januari 1944 tot midden juni 1944 te vliegen voor 349 Sqn RAF.
Hij huwde in augustus 1944 in Bristol (UK) met Eileen Marjorie Jones.
Via de 84 Group Support Unit (15 juni 1944) werd hij op 30 oktober 1944 aan de 132 (Noorse) Wing toegewezen, meer bepaald aan het 127 Sqn, een smaldeel dat samen met 331, 332 en 66 Sqn op het vliegveld van Grimbergen was gestationeerd.
Op 28 november 1944 voerde het 127 squadron een missie uit in de regio van Zwolle (Nederland). S/Ldr Otto Smik kreeg een scheepswerf in het oog en gaf het 127 Sqn opdracht om de aanval in te zetten. Maar de werf werd sterk verdedigd door het Duitse luchtafweer. De Spitfire van Otto Smik werd geraakt en draaide rokend af. Seconden later kreeg de Belgische F/O Henri Taymans de volle laag en verdween brandend in het tumult.
Op een boerenerf in de buurt van Ittersum (Zwolle) zagen de landbouwers die dag een vliegtuig vrijwel verticaal te pletter slaan. Een tweede dook even later een eind verder in de drassige bodem naast de spoorlijn Zwolle-Kampen. Alleen in Ittersum kon het lichaam van de piloot worden geborgen en men ging er van uit dat het hier om de 23-jarige Henri Taymans ging. De Duitsers lieten hem als ‘onbekende Britse piloot’ begraven. Na de oorlog werd het lichaam overgebracht naar de militaire begraafplaats van Brussel in Evere. Op de plaats waar de tweede Spitfire in de grond was gegaan kwam een kruis met de naam ‘Squadron Leader Otto Smik’. Het wrak van het vliegtuig werd niet geborgen omdat het terrein het niet toeliet.
Toen de weduwe van Taymans in het begin van de jaren zestig de zogezegde crash site van haar man bezocht, ontmoette ze een lokale getuige van de crash. Zijn herinneringen klopten echter niet met de persoonsbeschrijving van Taymans. In mei 1965 werden in Zwolle dan toch de resten van de tweede Spitfire uit de drassige grond naast de spoorlijn opgegraven. Toen het staartstuk werd bovengehaald bleek dat het hier ging om de RR229, het vliegtuig van Taymans en niet de RR227 van Smik. Het stoffelijk overschot van de vliegenier liet nog een goede identificatie toe. Ook andere vondsten bij de opgegraven Spitfire bewezen dat dit inderdaad het toestel van Taymans was. Het stond nu onomstotelijk vast dat het Smik was die in het graf in Evere lag.
Taymans werd voor een tweede maal in Evere begraven (16 juni 1965, rij IV graf 28). De stoffelijke resten van Otto Smik werden overgebracht naar Adegem Canadian War Cemetery. Intussen is het lichaam van Otto Smik DFC naar Bratislava (Slovakije) overgebracht.
-Flight sergeant Pierre Jean Louis Terken (°1921?) was de zoon van Johannes Josephus Marie Terken en Martha Huyvetter (Druyvetter?), wonende in de Generaal Eenensstraat 49 in Schaarbeek. Zij emigreerden op een onbekende datum naar Australië waar Pierre geboren werd. Later, op 27 maart 1921, vertrok het gezin met de stoomboot SS Ormonde naar Engeland, Pierre zou toen drie maanden oud geweest zijn.
Volgens de Commonwealth War Graves Commission (CWGC) behoorde hij tot het 2 Sqn RAF. F/Sgt Pierre Terken kwam op 8 juli 1944 om het leven bij de crash van Beaufighter Mk.IF X7630 van 51 OTU (basis RAF Cranfield, Bedfordshire).
De Beaufighter vatte vuur tijdens de trainingsvlucht en verongelukte bij Collyweston (Northamptonshire), 80 km ten zuiden van Cranfield. De linker motor had tijdens de vlucht vuur gevat. Terken beval waarnemer F/O Joannes Philip ‘John’ Hamelton om de ‘Beau’ te verlaten met de parachute, hij overleefde het ongeval. De linker brandstoftank ontplofte en de linkervleugel werd van het toestel gerukt.
De 23-jarige F/Sgt Pierre Jean Louis Terken werd op 14 juli 1944 begraven op het Cambridge City Cemetery (graf nr. 13505) waar hij nog steeds rust.
Dank aan:
Philippe Milde (Vice-président Cercle des anciens Sainte-Marie La Sagesse, Philippe Declercq (Directeur Sainte-Marie La Sagesse).
Dank aan Steven Volckaerts voor de uitgebreide research over Pierre Terken.
Bronnen:
https://bel-memorial.org,
https://forum.rafcommands.com/forum,
www.cwgc.org,
349 (Belgian) Squadron RAF. From Sunrise till Sunset. Guy De Win, Historical Documentation Center of the Belgian Armed Forces & BAHA, Evere, 2002
Belgen in de RAF, deel III. Jean-Louis Roba, Uitgeverij De Krijger, Erpe, 2004
The Belgian Air Service in the First World War, Walter Pieters, Aeronaut Books, 2010
Vliegveld Grimbergen 1939-1946, van aanleg tot White Tie. Randy Buelens en Frans Van Humbeek, Bonte, Grimbergen, 2024
Conquête de l’Air
