Een prachtige vondst was het graf van Lt Kol Vl Teddy Franchomme. Hij rust in een oud graf waar duidelijk een nieuwe granieten steen is opgelegd. De familie was actief in de textielsector.
Maurice Charles Louis Fernand Franchomme, doorgaans Teddy genoemd, geboren te Schaarbeek op 27 december 1892, overleden te Brussel op 19 juni 1976.
De vijftienjarige Teddy Franchomme zet zijn eerste stappen in de luchtvaart in 1907 en 1908 met de bouw van een zweefvliegtuig. De testen gebeurden vanaf een duin aan onze kust, we weten niet of ze ook succesvol waren. In 1908 neemt hij ook deel aan het testen van het vliegtuig gebouwd door de broers Druet van Etterbeek. Het vliegtuig stond op het programma van de meeting van Spa in 1909 maar het slecht weer gooide roet in het eten. Het werd vernield te Wilrijk tijdens de ‘Semaine d’Aviation d’Anvers’ toen op 24 oktober 1909 een storm vier hangars omver blies met in een ervan het Druet-vliegtuig. Teddy Franchomme begon dan zelf met de bouw van een vliegtuig in samenwerking met de broers Druet. Een eerste ontwerp werd tentoongesteld op het Auto- en Luchtvaartsalon van Brussel van 1910, een ander ontwerp op het salon van 1911. De testvluchten gebeurden op Sint-Agatha-Berchem; het eerste vliegtuig werd er beschadigd tijdens een storm in september 1910. In 1911 volgde nog een derde ontwerp dat bij een ongeval beschadigd raakte. In 1912 bouwde hij zijn vierde ontwerp, waarschijnlijk ook zijn meest succesvolle, dat kort voor de Duitse bezetting van Brussel op Sint-Agatha-Berchem vernield werd door Belgische militairen. Ondanks al deze experimenten bekomt Teddy Franchomme voor de Eerste Wereldoorlog geen vliegbrevet.
In 1912 vervult hij zijn legerdienst bij de infanterie en daar begint voor hem ook de Eerste Wereldoorlog. Midden 1915 reist hij naar Londen om op eigen kosten zijn burgervliegbrevet te behalen en komt terug met het vliegbrevet nummer 1304 van de Royal Aeroclub. Zo’n burgervliegbrevet is voor de Belgische militairen met ambitie om militair piloot te worden het toegangsticket tot de Belgische Militaire Vliegschool te Etampes in Frankrijk. Hij behaalt er zijn militair vliegbrevet op 11 november 1915. Zelfs na het behalen van dit brevet moet hij er nog enkele maanden blijven tot er een plaats vrij komt in een operationeel smaldeel aan het front. Hij is er in het gezelschap van o.a. Jean Stampe, Willy Coppens, André De Meulemeester.
Op 16 juni 1916 gaat hij naar het 5e Smaldeel te Houtem uitgerust met Farman tweezitters en Nieuport-eenzitters. Franchomme vliegt afwisselend met het ene en het andere type naargelang de beschikbaarheid. Maar op 10 augustus 1916 wordt het 5e Smaldeel een pure jachteenheid uitgerust met Nieuport eenzitters. Teddy personaliseert zijn vliegtuig met een dambordpatroon op de wielen, iets wat we tussen de twee wereldoorlogen nog terugzien op de Hanriot HD.14 OO-ALA waar hij regelmatig mee vloog. Op 24 januari 1917 maakt hij een noodlanding op het strand van Nieuwpoort nadat zijn vliegtuig geraakt werd door luchtafweer. Op 25 april 1917 claimt hij zijn eerste overwinning in een luchtgevecht, overwinning die echter nooit gehomologeerd werd. Op 3 mei 1917 draagt hij bij aan de 26ste gehomologeerde overwinning van de Franse aas Charles Nungesser en op 20 mei 1917 beschadigd hij een Duitse observatieballon.
Vanaf juli 1917 is hij instructeur in de Belgische vliegschool te Etampes. Hij vliegt naar Etampes met een Nieuport maar moet onderweg een noodlanding maken waarbij het toestel beschadigd geraakt. In januari 1918 verhuist de Belgische vliegschool naar Juvisy-sur-Orge. Op 22 oktober 1918 huwt hij met Odette Lierneux. De vliegschool bleef nog in Juvisy tot mei 1919 en op 22 januari 1919 voerde Lt Franchomme met Cdt Michaux een postvlucht uit van Juvisy naar Brussel met Nieuport 483. De briefwisseling kwam van de Belgische delegatie bij de Vredesconferentie van Parijs.
Korte tijd later verlaat hij het leger maar blijft actief in de reserve. Hij hervat zijn studies en stapt in het familiebedrijf, een weverij in Brussel. Maar hij blijft vliegen, zowel als reservist bij de Militaire Luchtvaart, maar ook als burgerpiloot. Hij nam in de jaren dertig deel aan heel wat bijeenkomsten (‘rallyes’).
Zijn opmerkelijkste vlucht is zonder enige twijfel die met de De Havilland DH.88 Comet naar Belgisch Congo en terug. De Comet was een vliegtuig speciaal ontworpen voor deelname aan de luchtrace van London naar Sydney in Australië van 20 tot 23 oktober 1934. Er namen drie exemplaren van de Comet aan deel en ze behaalden de eerste en vierde plaats terwijl er een moest opgeven. Het was de DH.88 Comet die vierde werd, G-ACSR, met als bemanning Owen Cathcart Jones en Ken F. Waller die naar België gehaald werd voor een snelle postverbinding met de kolonie. Piloot voor deze gelegenheid was Ken Waller met als tweede bemanningslid Teddy Franchomme; het vliegtuig kreeg de doopnaam ‘Reine Astrid’. Ze vertrokken van Haren-Evere op 20 december 1934 en kwamen op 23 december in Leopoldstad toe. De terugvlucht werd aangevat op 26 december en ze waren terug in België op 28 december: 6800 km in 44u 15 min vliegtijd. Bij hun aankomst wachtte hun een triomfantelijk onthaal.
Teddy Franchomme lag mee aan de basis van het oprichten van “les Vieilles Tiges Belges” de vereniging van piloten van de pionierstijd voor de Eerste Wereldoorlog. Later werd de naam “De Vieilles Tiges van de Belgische Luchtvaart” en de vereniging werd ook opengesteld voor piloten met een recenter vliegbrevet. Hij zou er jarenlang ondervoorzitter en later voorzitter van zijn.
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog wordt hij terug gemobiliseerd als Majoor Vlieger. Hij kreeg de leiding van het 1e Regiment Hulptroepen van de Militaire Luchtvaart. Bij de capitulatie van het Belgisch Leger op 28 mei 1940 bevond hij zich met zijn eenheid aan de Belgische kust. ’s Anderendaags werd hij krijgsgevangen genomen in Lotenhulle en naar het militair hospitaal te Gent gestuurd. Daar kan hij op 6 juni ontsnappen. Hij keert terug naar zijn familie en het familiebedrijf maar is ook actief in het verzet, helpt onderduikers en stuurt hulppakketten naar Belgische officieren in krijgsgevangenschap.
Na de bevrijding in september 1944 meld hij zich bij de Royal Air Force en wordt de verbindingsofficier van Air Marshall Sir Arthur Coningham, bevelhebber van de 2nd Tactical Air Force. Na de oorlog hernam hij zijn activiteiten als bedrijfsleider en bleef actief in allerlei luchtvaartverenigingen zoals de ‘Vieilles Tiges’. Hij overleed te Brussel op 19 juni 1976.
Een uitgebreide biografie van Maurice ‘Teddy’ Franchomme, bovendien met talrijke foto’s, kan gevonden worden op de website van de ‘Vieilles Tiges van de Belgische Luchtvaart’
https://www.vieillestiges.be/files/memorials/MABFranchomme_NL.pdf
