Het vliegveld van Brasschaat mag met recht en reden de bakermat van de Belgische militaire luchtvaart genoemd worden. Om de herinnering aan het Lichte Vliegwezen van de Landmacht levendig te houden, kreeg een deel van de Bondgenotenlei, de weg die langs het vliegveld van Brasschaat loopt, een nieuwe naam: Licht Vliegwezenlaan. De inhuldiging gebeurde op 28 maart 2014.
Al in de pioniersperiode van de Belgische luchtvaart was Brasschaat het eerste en enige militaire vliegveld, de thuisbasis van de militaire vliegschool en van de eerste operationele smaldelen van ‘Compagnie des Ouvriers et Aérostiers du Génie’, later ‘Compagnie des Aviateurs’.
In de periode tussen de beide wereldoorlogen was er weliswaar een vliegveld te Brasschaat maar er waren geen eenheden permanent gestationeerd. Regelmatig kwamen operationele eenheden op bezoek voor oefeningen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kende het gebruik van militaire vliegtuigen een nieuwe evolutie: zowel bij het Amerikaanse als bij het Britse leger werden eenheden opgericht die, uitgerust met lichte vliegtuigen afgeleid van civiele types, de oprukkende geallieerde divisies volgenden. Ze opereerden van geïmproviseerde strips en voerden zowel verkennings- als verbindingsopdrachten uit. Deze squadrons rapporteerden rechtstreeks aan de eenheden waaraan ze toegevoegd waren. In Groot-Brittannië kregen ze de naam ‘Air Observation Post’ of AOP.
In navolging van deze nieuwe vorm van militaire vliegeenheden, werd in de schoot van de Belgische Militaire Luchtvaart op 1 juni 1947 het 369 AOP Squadron opgericht met als thuisbasis Brasschaat. Deze nieuwe eenheid was uitgerust met Auster AOP 6 vliegtuigen uit Britse stocks. Op 1 februari 1948 wijzigde de benaming van deze eenheid in 15e Smaldeel.
15 januari 1949 : de Belgische Militaire Luchtvaart, tot dan toe onderdeel van de Landmacht, wordt een onafhankelijke ‘macht’ binnen het Belgische leger en adopteert de naam Belgische Luchtmacht. Vanaf 1 juni 1951 worden twee Austers naar West Duitsland gedetacheerd als ondersteuning van de Belgische Strijdkrachten in Duitsland (BSD). Begin 1952 voorziet men de oprichting van twee nieuwe eenheden, het 16e en 17e smaldeel. Dit was uiteraard het gevolg van de geprogrammeerde levering van meer dan 100 Piper L-18 Super Cubs door de Amerikanen in het kader van het Military Defence Assistance Program (MDAP) in datzelfde jaar. Op 16 juli van dat jaar komen de eerste twee Super Cubs aan op Brasschaat en vanaf dan werden de Austers langzaam vervangen door de nieuwe Pipers.
1 april 1954 : de twee dan bestaande eenheden (15e en 16e smaldeel) gaan van de Belgische Luchtmacht over naar de Landmacht en het Lichte Vliegwezen van de Landmacht is geboren.
1 september 1954 : oprichting te Brasschaat van de 255e Maintenance Compagnie die voor het onderhoud van de vliegtuigen van het Lichte Vliegwezen zal instaan. Later zou deze eenheid naar West Duitsland verhuizen.
Op 3 juli 1956 wijzigt de naam van het 15e smaldeel in 15e Smaldeel – School van het Lichte Vliegwezen (SLV). De opleiding van de piloten gebeurt nog altijd bij de Elementaire Vliegschool van de Luchtmacht maar de SLV fungeert als een ‘Operational Conversion Unit’.
In 1959 worden de eerste helikopters besteld voor het Lichte Vliegwezen, de Sud Aviation SE.3130 Alouette II. Het 16e Smaldeel in Duitsland ontving de eerste Alouettes; ze worden officieel voorgesteld op het oefenplein van Etterbeek (Brussel) in oktober 1959. Het zou nog enkele jaren duren vooraleer er voldoende Alouettes beschikbaar waren om ook de SLV uit te rusten. Tot zolang werden de piloten voor conversie naar de vliegschool van de Franse ‘Aviation Légère de l’Armée de Terre (ALAT)’ in Dax gezonden.
In 1960 worden 12 Dornier Do 27 besteld en op 7 oktober 1960 komen de eerste drie toe op Brasschaat. Gedurende 1962 werden de eerste Belgische instructeurs helikopter opgeleid te Dax en in november van dat jaar vatten de eerste twee leerling-piloten hun opleiding aan in de schoot van de SLV te Brasschaat.
Op 1 april 1964 verliest het 15e Smaldeel zijn nummer en gaat verder als School van het Lichte Vliegwezen.
1967 is het jaar dat de SLV een formatieteam met zes Super Cubs, drie Do 27s en vier Alouettes presenteert bij diverse gelegenheden; het volgende jaar gaat dit team door het leven als Aerobees.
De laatste Super Cubs verdwijnen geruisloos van het toneel begin 1970.
Op 22 mei 1976 werd de eerste Britten-Norman Islander in ontvangst genomen bij de fabrikant op het eiland Wight. In totaal zouden twaalf exemplaren dienst doen voor transport van passagiers en vracht, luchtfotografie en droppen van para’s als vervanger van de Dornier Do 27. De laatste vlucht van de Do 27 had plaats op 25 maart 1977.
Eind 1988 besliste de Ministerraad over te gaan tot een bestelling van 46 Agusta A109K helikopters als vervanging van de Alouette II. Maar pas op 13 januari 1992 kwam de eerste van deze reeks toe op Brasschaat. En dit nieuwe type betekende absoluut niet het einde van de goeie, ouwe Alouette II: het zou nog tot 2009 duren voor de laatste exemplaren uit dienst genomen werden.
Op 1 juli 2004 houden de onafhankelijke Landmacht, Luchtmacht en Marine op te bestaan en worden de Landcomponent, Luchtcomponent en Marinecomponent van het Belgisch Leger. Een gevolg van deze herstructurering is dat alle luchtvaartmiddelen onderdeel worden van de Luchtcomponent en de Groepering Licht Vliegwezen, tot dan onderdeel van de Landmacht, wordt de Wing Heli van de Luchtcomponent.Begin 2005 worden de Islanders uit dienst genomen en op 9 maart 2005 nam men officieel afscheid van dit type.
We kunnen dit overzicht van de geschiedenis van het Lichte Vliegwezen te Brasschaat niet voorbij gaan aan de helikopters van de Rijkswacht die er onderdak vonden en gevlogen werden door piloten van de Landmacht. Aanvankelijk maakte de Rijkswacht gebruik van de vliegtuigen en helikopters van het Lichte Vliegwezen maar in 1967 werden zes Alouette II besteld voor de Rijkswacht en in 1973 werden deze aangevuld met drie Puma’s. Maar in 1992 valt het besluit om helikopterdetachement van de Rijkswacht te verzelfstandigen met eigen piloten en technici. Bovendien verhuist de luchtsteuneenheid naar het meer centraal gelegen Melsbroek.
In mei 2006 sluit het vliegveld van Brasschaat en het 15e Smaldeel verhuist naar Bierset, waar de rest van de eenheden van het Lichte Vliegwezen, na hun terugtrekking uit Duitsland, onderdak hebben gevonden. Daarmee viel het doek over 95 jaar militair vliegveld te Brasschaat.
