Met haast 48.000 slachtoffers is het Mener Deutscher Soldatenfriedhof de grootste militaire Duitse begraafplaats in West-Europa. Ook hier vonden een aantal vliegeniers hun laatste rustplaats. Aan de noordelijke grens van het Deutsches Soldatenfriedhof Menenwald staat een interessante serie verweerde stenen die ooit op Duitse graven gestaan hebben. Zo vinden we die van Erwin Breuninger, een waarnemer op Moorsele van de Feld Flieger Abteilung 33. Zijn lichaam ligt onder de steen 662 in Blok P.
En er nog een waarnemer, een die net niet het Pour le Mérite kreeg – deze hoogste onderscheiding werd trouwens in verkennerseenheden doorgaans toegewezen aan de waarnemer, want hij was de gezagvoerder van het vliegtuig, terwijl de piloot niet meer was dan zijn “chauffeur” – dit zou in de Duitse luchtstrijdkrachten bij het begin van de Tweede Wereldoorlog nog steeds zo zijn. Wilhelm Schreiber scheerde zo voortdurend boven de geallieerde linies, zijn machine werd meermaals neergehaald, en de Duitse overheid maakte alles administratief in gereedheid om hem het Pour le Mérite toe te kennen. Op 30 mei 1918 startten hij en zijn piloot Ernst Schäfer voor de laatste maal vanop Abeele, en keerde niet terug – hij stierf bij de Britse linies. Er werd een nachtelijke patrouille op uitgestuurd om zijn lichaam te bergen. Vandaag ligt het hier, in graf 953, Blok M. In Duitsland lagen voor hem alle documenten verzameld en gesigneerd voor de toekenning van het Pour le Mérite, maar aangezien enkel de levenden het rond de hals kregen, en het nooit posthuum uitgereikt werd, viel Schreiber buiten de prijzen.
Piloten die er begraven liggen zijn oa. Jozef Bauch (+19 juli 1918,) Oswald Feige (+16 september 1918,) Kaspar Tollmann (+17 juli 1918) en Otto Schneider (+17 juni 1917.)
Ltn Dieter Collin van Jasta 56 (13 overwinningen). Werd op 13 augustus 1918 boven Bailleul ernstig gewond gedurende een gevecht met Sopwith Camels van vermoedelijk N° 204 Sqn. Hij overleed later op de dag in het hospitaal en werd begraven te Rumbeke. Nu rust hij op het Duits kerkhof te Menen;
Offizierstellvertreder Fritz Kosmahl van Jasta 26 (9 overwinningen). Had op Op 22-9-1917 een gevecht met toestellen van 60ste Sqn ten Z van Poelkapelle. Hij werd dodelijk gewond door een schot in de maag. Hij kon toch nog landen maar stierf kort daarna. Ligt begraven in Menen.
Vfw Fritz Krebs van Jasta 6 (8 overwinningen). Werd op 16 juni 1917, om 19:45pm, ten N van Zonnebeke neergehaald door Capt G H Bowman van 56 sqn of Cpn W C Campbell van 1st Sqn. Hij ligt insgelijks op het “Menenwald Friedhof”. (een afgedankte grafsteen waarop zijn naam vermeld staat, wordt bewaard in het Museum van het vliegplein van Wevelgem).
Namen van gesneuvelden zijn te consulteren op www.menenwald.be
(info via Georges Lecomte, 16 juni 2008)
Interessant is ook het themanummer 107 (32e jaargang, nr. 1, september 2008) van de Heemkring Menen. Dat is gewijd aan “De Duitse begraafplaats Menen 1914-1918”)
Info Tibaut Westhof (bron www.frontflieger.de, 2 juni 2012):
Volgende Duitse bemanningleden rusten hier in Menen (telkens naam, voornaam en graad, eenheid, geboortedatum en geboorteplaats, datum en plaats van overlijden):
Aeckerle, Otto (Lt.) Jasta 47 * 12.05.1894 Biberach + 11.05.1918 Deulemont/ Lys
Bauch, Josef (Flg.) Jasta 20 * 07.04.1894 Weigelsdorf + 17.07.1918 Rochau i. Kr.
Boit, Georg (Flg.) Jasta 51 * 27.09.1898 Berlin + 12.03.1918 Zandvoorde
Bordfeld, Walter (Lt. d. R.) Jasta 11 * 12.10.1896 Brakel + 18.06.1917 Zonnebeke
Brecht, Kurt (Lt.) Jasta 36 * 28.11.1890 Neuhaus + 29.01.1918 Paschendaele
Brunthaler, August Anton (Uffz.) Schusta 30 b * 27.09.1893 München + 01.01.1918 Gheluvelt-Zandvoorde
Collin, Dieter (Lt.) Jasta 56 * 17.03.1893 Lüben + 13.08.1918 Bailleul
Delobelle, Heinrich (Lt.) FA A 288 b * 28.01.1894 Bobenheim + 06.06.1918 Beveren
Dickmann, Josef (Flg.) JG 1 * 12.02.1899 Elberfeld + 27.10.1917 Kortrijk
Dürr, Gustav (Luftsch.) * 00.00.0000 + 06.06.1918
Eicker, Gottfried (Uffz.) * 00.00.0000 + 15.05.1918
Ertl, Andreas (Uffz.) FA A 288 b * 28.02.1892 Kraham + 17.05.1918 Houthoulst
Feige, Oswald (Flg.) FA 26 * 01.11.1886 Grunau + 15.09.1918 Beveren
Franke, Rudolf (Uffz.) FA 6 * 23.12.1894 Zwickau + 23.09.1917 Houthem
Fritz, Paul (Uffz.) FA A 240 * 11.05.1892 Gnesen + 08.05.1918 Wijtschaete
Gerbig, Otto (Vfw.) Jasta 18 * 02.04.1894 Erfurt + 18.08.1917 Paschendaele
Gottwald, Karl (Uffz.) FA 6 * 04.11.1895 Guben + 01.05.1917 Ploegstiert Wald
Haan, Fritz (Lt. d. R.) FA A 204 * 15.08.1892 Moselkern + 05.05.1918 Kortryk
Handschuher, Max (Lt.) FA A 288 b * 08.11.1895 Volkach + 28.06.1918 Beveren [i. Kr.]
Haupt, Ulrich (Lt. d. R.) FA A 240 * 12.01.1894 Berlin + 08.05.1918 Wijtschaete
Heckmann, Erich (Lt.) FA 6 * 05.04.1895 Montjoie + 01.05.1917 Ploegstiert Wald
Heilbronner, August (Uffz.) FA A 259 * 03.02.1893 München + 27.6.1918 Kortryk
Heisel, Nikolaus (Flg.) FA A 250 * 04.10.1892 Saarburg + 24.11.1917 Coucou
Helten, Hubert (Lt.) Jasta 20 * 05.10.1891 Krefeld + 12.06.1918 Bailleux
Hepe, Viktor (Olt. d. R.) FA A 288 b * 10.02.1884 Bemke + 17.5.1918 Houthoulst
Hill, Walter (Lt.) FA 45 b * 17.10.1894 Pirmasens + 26.10.1917 Leghem-Capelle
Holmer, Anton (Lt.) FA 45 b * 30.11.1897 Tittlingen + 26.10.1917 Leghem-Capelle
Höret, Johann (Kan.) * 12.05.1886 Dillingen + 22.02.1918 Pitthem-Thielt
Hornung, Severin (Uffz.) Schusta 30 b * 11.10.1889 Leipferdingen + 17.06.1917 Zonnebeke
Jahnsen, Waldemar (Lt. d. R.) Jasta 28 w * 19.01.1890 Wesselburen + 17.03.1918 Roulers
Junge, Harry (Uffz.) Jasta 4 * 02.04.1896 Sommerfeld + 20.09.1917 Markebeeke
Kabus, Georg (Flg.) Jasta Boelcke * 14.02.1898 Haselhorst + 13.03.1918 Marke
Klass, Karl (Luftsch.) * 11.09.1896 Berlin- Neukölln + 29.04.1918 Brodseinde
Kleindienst, Fritz (Lt.) Jasta 18 * 18.06.1895 Liebenwalde + 24.04.1917 Korentje
Klumpp, Erwin (Lt. d. R.) Jasta Boelcke * 27.08.1891 Stuttgart + 03.02.1918 Thielt
Knödgen, Alfred (Lt. d. R.) FA A 288 b * 06.02.1895 Köln + 28.06.1918 Beveren [i. Kr.]
Knoll, Enno (Flgz.Mtr./ Flg.) AFP 4 * 08.08.1899 Plauen + 04.07.1918 Kortrijk
Kochanowski, Franz (Luftsch.) * 10.10.1899 Belzongen + 08.07.1918 Nieuwekerke
Kosmahl, Fritz (Offz.Stellv.) Jasta 26 * 05.09.1892 Leipzig + 26.09.1917 Hooglede
Krebs, Fritz (Vfw.) Jasta 6 * 26.11.1896 Cottewitz + 16.07.1917 Zonnebeke
Kutschera, Wilhelm (Uffz.) Jasta 3 * 14.09.1895 Bismarckhütte + 31.05.1918 Rumbeke
Lange, Willy (Luftsch.) Ballonzug 6 * (unbekannt) + 16.08.1917 Menen
Lankisch, Fritz (Lt. d. R.) Kasta 1/ Kagohl 1 * 09.07.1894 Woizichan + 10.06.1917 Ingelmünster
Lautenschlager, Josef (Vfw.) Jasta 11 * 12.03.1892 Reifenthal + 29.10.1917 Houthoulster Wald
Lebe, Walter (Uffz.) FA 8 * 17.11.1890 Leipzig + 17.03.1918 Moorseele
Leistner, Walter (Gefr.) AFP 4 * 28.07.1895 Dölau + 24.10.1918 Aerteele
Liebich, Walter (Luftsch.) * 00.00.0000 + 02.10.1918
Lutteroth, Hans (Lt.) Jasta 7 * 02.06.1895 Hagenau + 06.04.1918 Meulebeeke
Maier, Reinhold (Lt. d. R.) Jasta 30 * 02.12.1891 Plochingen + 19.10.1918 Leuze-Ellignies
Maschke, Franz (Vfw.) Schusta 1 * 13.06.1891 Kleinkugel + 23.2.1918 Lichtervelde
Minickowski, Johann (Luftsch.) * 00.00.0000 + 29.04.1918
Mönch, Willy (Flg.) Jasta 4 * 03.10.1891 Volkstedt + 06.10.1917 Marke
Müller, Artur (Luftsch.) * 23.12.1887 Gerresheim + 06.06.1918 Menen
Müller, Gustav (Uffz.) FFA 33 * 20.07.1894 Berlin + 21.07.1916 Moorseele
Müller, Heinz (Lt.) Jasta 27 * 11.10.1895 Konstanz + 08.05.1918 Ypern, sö
Müller, Karl (Flg.) Jasta 18 * 13.04.1894 Frankenthal + 28.10.1917 Kortrijk
Naujok, Max (Lt. d. R.) Jasta 36 * 12.03.1890 Marienburg + 09.03.1918 Moorsleede
Neidhardt, Robert (Vfw.) Schusta 30 b * 31.10.1892 München + 17.06.1917 Zonnebeke
Neumann-Siegel, Walter (Flg.) FA A 204 * 27.12.1896 Wildenthal + 09.05.1918 Kortryk
Nieraad, Arnold (Flg.) Jasta Boelcke * 16.10.1899 Gütersloh + 13.03.1918 Marke
Prendel, Friedrich * 00.00.0000 + 25.08.1918
Raab, Heinrich (Vfw.) Schusta 30 b * 28.10.1894 Selb + 13.11.1917 Kortrijk
Ranko, Paul (Gefr.) * 29.06.1894 Berlin + 18.02.1918 Kortryk
Reihlen, Emil (Lt.) FA A 233 * 13.05.1895 Reutlingen + 16.05.1918 Ypern
Reinhold, Paul (Flg.) AFP 4 * 12.10.1898 Reichenbach + 04.07.1918 Kortrijk
Reuber, Ernst (BtsMt.) Marine FFA 2 * 14.11.1894 Merseburg + 15.04.1915 Moorslede/ Ypern
Reuter, Gustav (Gefr.) Jasta 20 * 04.11.1896 Bochum + 18.06.1918 Menin
Rintelen, Leo (Lt.) FA A 250 * 28.07.1890 Leipzig + 15.01.1917 Roulers
Rogalla von Bieberstein, Hans-Joachim (Lt. d. R.) Jasta 3 * 20.03.1895 Schweidnitz + 06.05.1918 Rumbeke
Romann, Karl (Vfw.) Jasta 56 * 25.10.1891 Rybnik + 14.08.1918 Rumbeke
Rudolph, Gustav (Lt. d. R.) FA 6 * 15.01.1895 Gardelegen + 23.09.1917 Houthem – Gheluw
Schaarschmidt, Alfred (Flg.) AFP 4 * 03.06.1899 Reichenbach + 04.06.1918 Bisseghem
Schmidt II, August (Uffz.) Jasta Boelcke * 10.08.1893 Königshütte + 13.03.1918 Marke
Schmitz, Konrad (Lt. d. R.) * 15.02.1896 Pölitz + 07.05.1918 Moorseele
Schneider, Otto (Flg.) * 12.10.1892 Reichenbach + 17.06.1918 Menin-Nord
Schönfelder, Paul (Uffz.) Jasta 29 * 04.07.1896 Seidenberg + 04.11.1918 Oosterzeele
Schramm, Paul (Flg.) FA 19 + 22.09.1917 (Menen)
Schulze, August (Flg.) Jasta 4 * 29.10.1897 Müllbergen + 20.09.1917 Markebeeke
Schwarz, Konrad (Luftsch.) * 00.00.0000 + 27.12.1917
Schwebius, Emil (Flg-Schütze.) Schlasta 30 b * 09.06.1897 Saarburg + 07.05.1918 Lendelede
Schwebke, Karl (Flg.) Jasta 4 * 24.03.1898 Ruhwarden + 20.09.1917 Markebeeke
Soltau, Emil (Vfw.) Jasta 20 * 03.01.1892 Barsbüttel + 22.07.1918 Gheluveld
Starzynski, Vinzenz (Flg.) Jasta Boelcke * 09.01.1888 Posen + 13.03.1918 Marke
Stenzel, Gustav (Hptm.) Jasta 8 * 02.10.1886 Höven + 28.07.1917 Rumbeke
Stork, Hermann (Luftsch.) * 00.00.0000 + 28.01.1918
Thalheim, Guido (Gefr.) * 02.04.1892 Leipzig + 22.01.1918
Thumm, Hermann (Hptm.) FFA 3 * 01.01.1886 Frankfurt/ Main + 09.05.1915 Hollebeeke
Tollmann, Kaspar (Flg.) Jasta 20 + 13.07.1918
Tornow, Heinrich (Flg.) * 08.10.1896 Berlin + 07.07.1917 Courtrai
Uebe, Martin (Lt.) FA 26 * 22.06.1894 Kammin + 12.03.1918 Meulebeke
Ustinow, Peter von (Lt. d. R.) FA A 250 * 17.07.1895 Bad Tölz + 13.07.1917 Hollebeeke
Weber, Herrmann (Pio.) * 00.00.0000 + 07.05.1918
Werner, Robert (Werkm.Stellv.) Schlasta 30 b * 00.00.0000 + 10.05.1918 Kortryk
Westermeier, Bartholomäus (Gefr.) FA A 288 b * 11.02.1894 Wolfesing + 05.10.1918 Ruiselede
Wiedemann, Karl (Flg.) * 11.05.1897 Auhausen + 23.10.1918 Rozenaken [i. Kr.]
Wildenhayn, Walter (Flg.) Jasta 10 * 17.08.1888 Dorfchemnitz/ Sachsen + 29.10.1917 Kortrijk
Wipperfürth, Karl (Offz.Stellv.) FFA 3 * 09.03.1891 Krefeld + 09.05.1915 Hollebeeke
Zerche, Erich (Lt. d. R.) FA A 240 * 13.11.1895 Leipzig + 12.5.1918 Menin-Nord
Schultze, Wilhelm (Lt.) Jasta 4 * 04.06.1896 Berlin + 30.11.1917 Fontaine (ook geregistreerd op Hauptfriedhof – Münster (D))
