In juli 2008 bracht Hangar Flying de volgende impressie over de inhuldiging van monumenten in Oud-Turnhout:
Oud-Turnhout, 11 juli 2008. Vandaag onthulde de Antwerpse gemeente maar liefst drie monumenten voor bemanningen die tijdens de Tweede Wereldoorlog op hun grondgebied waren neergekomen. Van 12 juli tot 14 september wordt in het Hofke van Chantraine een tentoonstelling gewijd aan de gecrashte bommenwerpers en hun crews.
Herman Van Eyndhoven, bestuurslid van Corsendonca, was initiatiefnemer van het project. Hij startte de werkgroep “Zij vlogen voor onze vrijheid.” Die kleine kern van onderzoekers slaagde erin om in een zestal maanden het verhaal van de drie gevallen vliegtuigen en hun bemanningen te reconstrueren. Herman verwelkomde de families van drie Poolse Wellington-bemanningsleden.
Het eerste monument staat in de Jagerstraat. Het gedenkt de Poolse bemanning van de Wellington Ic R1184 BH-B (300 Polish Sqn) die hier in de nacht van 10 op 11 juli 1941 neerstortte. Het monument werd om 11.15 uur ingehuldigd door de kleinzoon van piloot Jozef Kuflik.
De Wellington werd geraakt door de Bf 110 van Hptm Wolfgang Thimmig van III./NJG I. De volledige bemanning kon het vliegtuig verlaten voor het te pletter sloeg. Alle crew members kwamen in krijgsgevangenschap terecht. P/O Jan Janicki kon het langst uit de handen van de Duitsers blijven. Op 26 september 1941 werd hij in Brussels gevangen genomen. Na de oorlog zagen de Poolse bemanningsleden het niet zitten om terug te keren naar het inmiddels door Rusland ingepalmde Polen. Ze zwierven uit over heel de wereld.
In de namiddag werden twee monumenten ingehuldigd in de Lage Mierdse Weg. Het ging hem telkens om gedenkstenen voor Lancasters die waren neergehaald in de nacht van 21 op 22 juni 1944 na een aanval op een raffinaderij voor synthetische olie in Wesseling bij Köln. Maar liefst 37 van de 133 Lancasters gingen die nacht verloren. De gedenksteen voor de bemanning van de Lancaster ME782 LE-N van het 630 Sqn werd geschonken door de Dienst Toerisme van Oud-Turnhout.
Het monument voor de ME782 werd om 14 uur ingehuldigd door Jan Aerts, voorzitter van de toeristische dienst. De Lancaster werd op de terugweg geraakt door Ltn Manfred Scheunpflug van I./NJG3. Herman Van Eyndhoven (rechts) : “Dit is een belangrijk moment voor ons dorp. Het gaat jullie goed daarboven.”
Sommige getuigen vertelden de verhalen over de crash alsof het pas gisteren gebeurde. De herinneringen hebben inderdaad zeer diepe sporen nagelaten. Getuige Jules Dijckmans verhaalde hoe een Duits soldaat treurde bij een zwaar verminkt lid van de Lancaster-bemanning. De soldaat kon het maar niet begrijpen hoe dat jonge bemanningslid zo ver van zijn familie kwam sneuvelen voor de vrijheid van een onbekend land.
Ook heel wat lokale belangstelling voor het eerbetoon aan het derde monument. Hier werd de bemanning van de Lancaster LM115 DX-M (57 Sqn) herdacht.
Ook dit vliegtuig crashte in de nacht van 21 op 22 juni 1944, ongeveer op hetzelfde tijdstip en kort bij de crashplaats van de ME782. Drie bemanningsleden kwamen om het leven en vier anderen konden het toestel tijdig verlaten. De Lancaster werd dodelijk geraakt door Fw Egon Karl Engling (8./NJG2).
Een van de gasten was Colonel Heal, defensieattaché van de Britse ambassade. In zijn opmerkelijke toespraak had hij het vooraf over de leeftijd van de gesneuvelden : “Ik ben veertig, mijn zoon zou oud genoeg geweest zijn om zo’n bommenwerper te besturen. Het vrije leven dat we nu leiden is deels te danken aan de opoffering van die jonge mensen.” Jongeren die van het andere eind van de wereld kwamen, kregen hier het bevel over een bomber crew. De gesneuvelde bemanningsleden van de Lancasters uit Oud-Turnhout liggen begraven op het Schoonselhof. In naam van de Britse gemeenschap dankte Heal de gemeente Oud-Turnhout voor de drie monumenten.
Het monument werd geschonken door de gemeente en om 14.45 uur ingehuldigd door schepen van cultuur Marleen Joris. Voor schepen Joris hebben deze monumenten een duidelijk doel : “Zowel de gesneuvelden als hun families verdienen deze monumenten. Deze plaatsen gaan we integreren in een wandel- of fietsroute zodat de herinnering bij vele passanten levendig blijft. Ook scholieren moeten kunnen blijven stilstaan bij de verhalen achter deze gedenkstenen.”
