Henriette Lucie Hanotte (°Sépeaux-Béon -Frankrijk, 10 augustus 1920) was de dochter van de Belg Clovis Hanotte en de Française Georgette Lauret. Ze woonde als kind in de kleine familieboerderij in Rumes (België,) nabij de Franse grens. Haar vader verdiende er in het begin zijn brood als steenkoolhandelaar. Ze ging naar de basisschool in het nabijgelegen Bachy (Frankrijk) en volgde er ook vioolles. Als kind reisde ze dus voortdurend tussen Frankrijk en België. Ze kende de streek als geen ander en ze leerde ook alle grenswachters kennen. Op 23 mei 1940 hielp Henriette de eerste twee Britse militairen de grens oversteken. Een Engelse officier komt haar ouders later vragen om het risicovolle ontsnappingswerk verder te zetten.
Haar ouders zijn echte patriotten, katholiek en koningsgezind. Ze baten aan het begin van de oorlog rechtover het station van Rumes een herberg-hotel uit met negen kamers (Place de la Gare, nu nr. 9) en ook een douaneagentschap. Clovis en Georgette ontvangen de vluchtelingen en bereiden hen voor op de vlucht. Soms worden deze ontvangen in het hotel, anders in hun eigen woning in de Rue du Sentier 122. De familie bezorgt de vluchtelingen ook vervalste documenten voor Frankrijk. Henriette (eerst oorlogsnaam Marie, later Monique) wordt vanaf 1942 een verzetsstrijdster in het netwerk Komeet-Comète en helpt 135 piloten (merendeel Amerikanen) het land uit smokkelen. Henriettes broer was ook actief in het verzet en zat ondergedoken in Doornik.
In 1944 wordt ze zelf verklikt (door nazi-collaborateur Prosper Dezitter) en naar Engeland gebracht om te vermijden dat ze door de Duitsers wordt opgepakt en veroordeeld. Daar krijgt ze erkenning voor het riskante werk dat ze voor piloten heeft verricht. Ze volgt er een parachutistenopleiding (Lt ATS, Auxilliary Territorial Service – Special Forces.) Door een verzwikte voet tijdens de trainingen op 25 augustus 1944 zal ze er niet bij zijn voor een dropping boven de Ardennen, ook niet als haar dorp Rumes als eerste in België op 2 september 1944 wordt bevrijd door de Amerikanen.
Het monument is een initiatief van de gemeente Bachy en kwam er na een openbare inschrijving.
‘Passage de la frontière’ is een kunstwerk van Éric Dupon naar een tekening van Jacques Van Butsele. Het stelt Henriette Hanotte voor als gids voor de Amerikaanse piloot Charles Carlson. Het werk symboliseert al de geholpen vliegeniers en hun helpers, waaronder Henriette. Henriette was op 12 mei 2018 aanwezig op de onthulling, samen met familieleden van vliegenier Charles Carlson die daarvoor van de Verenigde Staten naar Frankrijk en België waren gereisd.
Henriette Hanotte ontving talloze onderscheidingen, waaronder de Amerikaanse Medal of Freedom met bronzen palm.
Op deze webshop kan je de wandelkaart van een grensoverschrijdende herinneringsroute ‘In de voetsporen van Monique’ (10,7 km) bestellen:
www.visitwapi.be/nl/in-de-voetsporen-van-monique
De wandelkaart kan je ook bekomen bij het gemeentebestuur van Rumes (België,) op het gemeentehuis van Bachy (Frankrijk) en op het VVV-kantoor van Pévèle Carembault (Frankrijk.)
Lees ook het boek ‘Passage Pyreneeën – Een vergeten verhaal van Belgische vluchtelingen tijdens de Tweede Wereldoorlog’ van Sarah De Vlam, ISBN-nummer 978 94 600 1867 1, Uitgeverij Vrijdag, 2020.
Meer info op de site van de Komeetlijn:
www.evasioncomete.be/fhanotthl.html
Dank aan Maison du Tourisme de Wallonie picarde, Tournai, WWW.VISITWAPI.BE
