De Verbeke Foundation (https://verbekefoundation.com/) is een private kunstsite die geopend werd op 1 juni 2007 door kunstverzamelaars Geert Verbeke en Carla Verbeke-Lens. Cultuur, natuur en ecologie komen hier samen. De locatie herbergt een indrukwekkende verzameling van moderne en hedendaagse kunst en biedt als kunstenvrijplaats ook kansen aan jonge kunstenaars. Met zijn twaalf hectare natuurgebied en zijn 20.000 m² overdekte ruimten is de Verbeke Foundation één van de grootste privé-initiatieven voor hedendaagse kunst in Europa. De loodsen van het vroegere transportbedrijf van Geert Verbeke werden omgebouwd tot unieke expositieruimtes. Aldus de informatie op de website van de Verbeke Foundation. De Verbeke Foundation is ook het decor voor het tv-programma ‘Stukken van Mensen’ op Play4. In dit programma komen bekende en vooral onbekende Vlamingen een kunstwerk of antiquiteit aanbieden aan vier experten die dan een bod kunnen doen om het te kopen.
Het is bijzonder aangenaam om de kunstcollectie te bezoeken, ideaal voor een uitstap met je kroost. Je hoeft ook helemaal geen kunstkenner te zijn om te genieten van de originele verzameling. Er is een ruime cafetaria-orangerie, daarin trekt een opgehangen zweefvliegtuig al direct onze aandacht. We herkennen de Schleicher Ka-4 Rhönlerche ex OO-ZUB. Het toestel was sedert 1988 eigendom van Jan Van de Plas en werd beschilderd door zijn echtgenote, kunstenares Liliane Vertessen. In 2010 werd het aangekocht door de Verbeke Foundation. Op 1 oktober 2010 is het geschrapt uit het Belgisch luchtvaartregister.
In Serre 1 hangt de Peean-9K. Er staat een bordje bij met een foto van zijn ontwerper, Jozef Peeters (°1917, †2015). Jozef wou piloot worden maar in zijn tijd was dat niet zo eenvoudig. Hij werd elektrieker-mekanieker van beroep en die kennis kon hij goed gebruiken om een vliegtuig in elkaar te knutselen. Het toestel is voorzien van een VW-motor maar heeft nooit gevlogen.
Ook André Kinget droomde van kindsbeen af om piloot te worden. Tijdens zijn legerdienst kon hij genoeg helikopters bewonderen toen hij gebaseerd was bij de vliegveldverdediging in Koksijde. Tweejaarlijks trok hij naar de luchtvaartbeurs van Le Bourget. Een vliegbrevet heeft hij nooit gehaald. Hij werd ijzerhandelaar in Nieuwpoort en bouwde twee experimentele helikopters.
Omstreeks 1973 startte André met de bouw van een eerste helikopter. Na zes jaar experimenteren besloot hij het toestel te slopen. Het droeg de officieuze registratie OO-KIN.
In 1979 begon hij met de bouw van een tweede helikoper, de OO-KING. De eenzitter kreeg een 95pk vliegtuigmotor ingebouwd en staat dus nu in de Verbeke Foundation.
Voor zover we weten hebben de helikopters nooit gevlogen en werden ze nooit gekeurd door het toenmalige Bestuur der Luchtvaart. Het bleef bij proefdraaien van de motoren. De Kinget-helikopter staat op een talud langs de Expresweg N49, niet ver van de MIL Mi-26.
Van kunstenaar Panamarenko (°1940, †2019) staan in de permanente expohal twee kunstwerken, nl. ‘Bing of the Ferro Lusto’ en ‘Bernouilli’.
Bovenop een talud staat een MIL Mi-26T (ex RA-06032) van Skytech. Je ziet het toestel al van ver staan vanop de Expresweg N49.
De Belgische firma Skytech Inc (later scrl, SA) is opgericht op 18 november 1989. In 1992 tekenden de zaakvoerders Lucienne De Dryver en Thierry Lakhanisky een samenwerkingsakkoord met de Russische helikopterfabrikant MIL om internationaal zwaar helikoptertransport aan te bieden.
MIL is de verkorte naam van het voormalige Sovjet-Russische helikopterontwerpbureau dat onder de leiding stond van Michail Mil.
Skytech had een omvangrijke vloot, aangepast aan zowat alle opdrachten. Een eenduidig vlootoverzicht hebben we niet gevonden, maar deze helikopters waren volgens ons actief voor Skytech: de Hughes 369HS OO-TLK, Agusta Bell AB206B Jet Ranger F-GCVY,MIL Mi-10K RA-04130, MIL Mi-8MTV-1 RA-25441, MIL Mi-8AMT RA-25750, MIL Mi-8MTV-1 RA-27041, Kamov Ka-32T RA-31064, Kamov Ka-32T RA-31579 en dan natuurlijk de drie gigantische MIL Mi-26T helikopters.
De MIL Mi-26T (NAVO-codenaam Halo) is de grootste transporthelikopter die ooit in serie werd gebouwd. Het toestel werd zowel door militairen als burgers gebruikt. Het ontwerp ontstond uit de behoeft van Aeroflot voor een helikopter die grote vrachten kon vervoeren naar moeilijk te bereiken streken. Tegelijk wou ook de Russische luchtmacht een dergelijk toestel in gebruik nemen. Het toestel uit Kemzeke komt duidelijk van Aeroflot, dat is onder meer te zien aan de kleuren onder de afschilferende verflaag van Skytech.
Twee Lotarev D-136 turbinemotoren leveren in totaal 22.800 pk, de luchtinlaat is afgeschermd met filters. De kopstukken van de acht hoofdrotorbladen en de vijf rotorbladen van de staartmotor zijn vervaardigd van titanium. De rotorbladen, cockpitramen en de turbine-ingangen worden verwarmd voor gebruik in de kou. Het was de eerste helikopter uitgerust met een achtbladige rotor. Op de grond kan het niet intrekbaar landingsgestel hydraulisch aangepast worden aan de benodigde hoogte voor het lossen en laden van cargo. De grote laadkleppen achteraan worden hydraulisch bediend. Met een eigen krachtbron van 160 pk die zich onder de cockpit bevindt, kan het toestel zonder externe motor starten. Het prototype maakte een eerste vlucht op 14 december 1977. In 1981 was het voor het eerst te zien op de luchtvaartbeurs van Le Bourget.
Het vrachtruim is te vergelijken met dat van de C-130 Hercules. In het ruim bevinden zich elektrische takels zodat de helikopter onafhankelijk van laadsystemen op de grond kan gelost en geladen worden. Ook externe ladingen kunnen getransporteerd worden. Het exemplaar in Kemzeke heeft aan bakboord en stuurboord nog de bolvormige grote vensters van waaruit de externe lading kan worden geobserveerd. Verschillende service-panelen stonden open toen we het exemplaar van de Verbeke Foundation bezochten.
De bemanning bestaat uit een piloot, copiloot, flight engineer, navigator en loadmaster. Achter het flight deck was plaats voor vier passagiers. In de cabine kunnen een honderdtal militairen plaatsnemen. Maximum startgewicht 56 ton, maximum lading 20 ton, 800 km vliegbereik (5% reserve) met maximum brandstof en maximum startgewicht.
De drie MIL Mi-26T helikopters van Skytech werden zowat overal ter wereld ingezet voor humanitaire acties, bosontginning, brandbestrijding, … Volgens sommige bronnen had de firma ook een vergunning om voor de NAVO opdrachten uit te voeren. Rond 2001 werden de vliegactiviteiten gestopt.
Twee van de MIL Mi-26T (RA06032 ex CCCP-06032 en RA-06041 ex CCCP-06041) stonden sinds 2001 opgeslagen op de luchthaven van Charleroi. In oktober 2008 werden ze naar de haven van Zeebrugge getransporteerd, daar hebben ze jarenlang gestockeerd gestaan. In oktober 2021 werden ze per boot overgebracht naar de haven van Antwerpen. MIL Mi26T RA-06041 werd van daar tussen februari en april 2022 overgebracht naar PS Aero te Baarlo (Nederland), een bedrijf dat zich specialiseert in de opslag en verkoop van uit dienst genomen vliegtuigen en helikopters. De RA-06032 is op donderdag 2 juni 2022 aangekomen bij de Verbeke Foundation. In Antwerpen is het eerst op een binnenschip gehesen en naar het Nederlandse haventje Walsoorden gevaren. Het toestel is dan op een vrachtwagen gezet en over de weg naar Kemzeke vervoerd.
Het derde exemplaar, de MIL Mi-26T RA-06021 ex CCCP-06021, stond sinds 2001 op de luchthaven van Liège. In oktober 2008 werd ook deze MIL naar Zeebrugge vervoerd en in oktober 2021 naar de Antwerpse haven. De status van deze helikopter is ons onbekend.
Volgens The Brussels Times en de RTBF werd Thierry Lakhanisky op 13 september 2022 gearresteerd op verdenking van het vergemakkelijken van levering van wapens en uitrusting aan landen waarop een internationaal embargo rust. Skytech SA werd op 3 oktober 2022 failliet verklaard.
Volgens de nieuwsbrief van de Belgian Civil Aviation Research Group (BCARG, oktober 2022) is inmiddels ook de Belgische zelfbouw-ULM Team MiniMax 59-CQE toegevoegd aan de collectie.
Bronnen
Jane’s Alle the Worlds Aircraft, BCARG, Wikipedia, Aeronews of Belgium, www.helispot.nl
