Eke-Nazareth, 31 januari 2008. … dan is het altijd handig om op correct gekalibreerde instrumenten terug te kunnen vallen. Dat is net waarmee twee door luchtvaart gepassioneerde mensen zich bezig houden bij DAP Aviation Instruments.
 | Paul tijdens de kalibratie van een hoogtemeter. Hier wordt de hoogtemeter in een onderdrukcabine geplaatst en vervolgens aangesloten op barometer-kwik kolom. Door de druk af te lezen op de barometer-kwik kolom en de hoogtemeter kan de afwijking van de hoogtemeter worden vastgesteld. |
Opstelling
De meeste cockpits hebben een gelijklopende lay-out. De vier basisinstrumenten staan opgesteld in een ‘basis T’ formatie. De kunstmatige horizon bevindt zich bovenaan, in het midden van die ‘T’. Links daarvan kan je de snelheidsmeter vinden, rechts ervan de hoogtemeter en onder de kunstmatige horizon staat het gyroscopisch kompas. Naast de vier basisinstrumenten kan je meestal ook een bochtcoördinator en een variometer vinden. De eerste bevindt zich links van het gyroscopisch kompas, de tweede rechts.
 | Een kunstmatige horizon zoals je hem niet vaak zal zien. De kunstmatige horizon werkt aan de hand van een gyroscoop die zowel het stampen als het rollen aangeeft. |
Zoals met alle voorwerpen waar techniek bij komt kijken, kan het zijn dat door het frequente gebruik ervan of gewoonweg door de ouderdom de weergave van hoogte, snelheid of richting niet correct meer verloopt. Het toestel zal aan de hand van een kalibratietoestel uitgemeten moeten worden om te kijken of de afwijkingen binnen de door de fabrikant bepaalde veiligheidsmarges vallen. Indien dit niet zo blijkt te zijn zal men het instrument opnieuw moeten kalibreren. Je kan het desbetreffende instrument altijd naar de fabrikant terugsturen ter nazicht en reparatie. Dit is echter een relatief dure en tijdrovende operatie. Je loopt bovendien het risico dat het instrument beschadigd raakt tijdens het transport. Er zijn ook oplossingen korter bij huis beschikbaar. Jorn Hanssens, de man die me in oktober 2007 meenam voor een zweefvlucht – zie Valenciennes in zweefvlucht – vergezelde me naar een atelier in de Nederbosstraat in Eke-Nazareth.
 | Het kalibratietoestel voor de snelheidsmeter. De snelheidsmeter maakt gebruik van het verschil tussen de statische luchtdruk – verkregen via één van de statische poorten van het vliegtuig – en de luchtdruk die verkregen wordt via de pitotbuis die zich meestal op de neus van het vliegtuig bevindt. |
 | Cockpitfoto Britten-Norman Islander uit ‘Cockpits & Piloten’ – De instrumenten uit deze cockpit staan in een perfecte ‘basis T’. (foto Paul Van Caesbroeck) |
DAP Aviation Instruments
Paul Kempinaire en Kathleen Debusschere, de twee drijvende krachten achter DAP Aviation Instruments (http://www.dap-instruments.be), kregen in september 2003 de officiële erkenning van het Directoraat-generaal Luchtvaart om instrumenten (zowel aneroïde als gyroscopische) van privé-vliegtuigen te kalibreren en te herstellen. Beide zijn dicht betrokken bij de Belgische sportvliegwereld. Zo zijn ze elkaar tegengekomen op het vliegveld van Amougies waar Paul zijn Piper toen nog gestationeerd was. Hun gezamenlijke passie voor luchtvaartinstrumenten vormde de basis voor DAP Aviation Instruments.
 | Enkele toestellen om gyroscopische kompassen uit te meten. Aangezien de instrumenten niet altijd perfect recht in een cockpit gemonteerd (kunnen) worden, moeten deze omstandigheden zo nauwkeurig mogelijk nagebouwd worden om een juiste meting toe te laten. |
 | Paul, die een specialist is op het gebied van oldtimer-instrumenten, toont trots het gyroscopisch kompas uit de Lysander van de Sabena Old Timers. Dit toestel wordt momenteel gerestaureerd na een onfortuinlijke crash enkele jaren geleden op Brussels Airport. Meteen een goede gelegenheid om de instrumenten te laten nakijken. |
Hun opleiding kregen ze zowel in het binnen- en buitenland en een gedeelte van hun werktuigen hebben ze kunnen overnemen van CEMA (Centre d’Echange de Matériel Aeronautique) te Brussel. Wat dit bedrijfje onderscheidt van soortgelijke bedrijven in België is het feit dat ze niet enkel certificaten van ijkingen mogen uitgeven, maar dat ze ook de noodzakelijke herstellingen kunnen uitvoeren. Paul heeft zich daarenboven gespecialiseerd in de reparatie van oldtimer-instrumenten. Je kan bij DAP terecht met je aneroïde en gyroscopische instrumenten zolang ze niet gebruikt worden in commerciële vliegtuigen. Instrumenten uit sportvliegtuigjes, privé-helikopters, zweefvliegtuigen en ballons mogen hier geijkt worden. Daarnaast kan je bij DAP Aviation Instruments ook terecht voor het drukken van kentekens om op je vliegtuig aan te brengen.
Meer informatie: GSM: 0474/904744, Email: dap-bvba@skynet.be
Tekst en foto’s : Kevin Cleynhens
