Melsbroek, 10 januari 2008. Safety is een heet hangijzer in de luchtvaartwereld. Vorige maand nam Hangar Flying een kijkje achter de schermen bij Belgocontrol en de luchtverkeersleiding die een veilig luchtruim garandeert. Deze maand waren we te gast bij de brandweerlieden van Brussels Airport. Als er dan eens wat misgaat, zijn zij de eersten die in de bres springen.
 | Een volledig uitgeruste fitnesszaal staat ter beschikking van de brandweerlui in kazerne Noord. Wel eerst even afmelden bij de officier van dienst! De operationele paraatheid van het korps mag nooit gecompromitteerd worden. |
In brandweerkazerne Noord van Brussels Airport worden we door Fire Chief en Senior Manager Fire and Emergency Services Ronald Dom opgewacht. Sinds september 2007 combineert hij deze beide functies. De wereld van de brandbestrijding is echter niet nieuw voor Ronald; vooraleer hij zijn know-how ter beschikking stelde van de luchthaven, werkte hij als hoofd preventie bij een belangrijke Antwerpse chemiereus. Hij zal onze gids zijn bij dit bezoek.
 | Broeken en “botten” staan al klaar bij de verschillende voertuigen. Bij alarm valt er geen tijd te verliezen! |
Infrastructuur
De brandweer van Brussels Airport beschikt over drie brandweerkazernes, strategisch verdeeld over het luchthaventerrein. In het geval van een vliegtuigcrash op de luchthaven moeten de eerste brandweerwagens volgens de ICAO-richtlijnen (International Civil Aviation Organisation – het wetgevend orgaan voor de burgerluchtvaart) binnen de drie minuten op de plaats van de ramp aanwezig kunnen zijn. Aangezien we hier toch over een uitgestrekt terrein spreken, zijn verschillende brandweerkazernes dan ook geen overbodige luxe. De twee belangrijkste zijn de kazernes Noord en Zuid, respectievelijk ingeplant aan start- en landingsbaan 25R en 25L. Verder beschikt de luchthaven ook nog over de zogenaamde CCOT-kazerne (Centrum voor Coördinatie van Operaties en Transmissie) aan het luchthavengebouw, die voornamelijk dienst doet als voorpost voor de gebouwenbrandweer. Want, zo drukt Ronald ons op het hart, de luchthavenbrandweer is er niet alleen voor vliegtuigen in nood. Op een internationale luchthaven zijn er nog tal van bijkomende risico’s: denk maar aan een incident bij de opslag of het transport van gevaarlijke goederen in de cargozone of aan een brand in een van de parkeergarages of in een drukbevolkte terminal tijdens het hoogseizoen.
 | Het SANV (links) en crashtender 017 gestald in de garage van brandweerpost Noord. |
Alarm!
We mogen niet onder stoelen of banken steken dat de luchthavenbrandweer regelmatig dient uit te rukken. Meestal gaat het echter om preventieve acties, zoals toezicht bij een vliegtuig dat dient terug te keren omwille van een mogelijk probleem – meestal zonder veel erg, maar in de luchtvaart heerst des te meer het motto better safe than sorry. De brandweerlieden vervullen ook een curatieve functie op de luchthaven. Bij fuel spills en dergelijke komen zij ter plaatse zowel om de smurrie op te ruimen als om erger leed te voorkomen.
 | Vanuit de uitkijkpost hebben we een goed zicht op start- en landingsbaan 25R en de Shengenterminal van Brussels Airport. Wanneer de brandweerman van wacht merkt dat er iets niet in de haak is, kan hij dit meteen doorgeven aan de controlekamer. |
De luchthaven beschikt over vier verschillende alarmfases, die we in twee categorieën kunnen indelen. Enerzijds hebben we de problemen met vliegtuigen in de lucht, die te kennen geven dat ze in nood zijn. Al naargelang de ernst van de melding spreken we in brandweertermen van een “lokaal toezicht”, waarbij de brandweerlieden paraat zijn en een “urgentie”, waarbij de crashtenders (twee per kazerne) ook effectief naast de landingsbaan postvatten om zo snel en adequaat mogelijk hulp te bieden na de voorzorgslanding van het toestel. Anderzijds zijn er de noodsituaties zonder voorafgaande melding. Hierbij spreken we over respectievelijk een “interventie”, bij bijvoorbeeld een brandmelding of een probleem met een toestel op de grond (denk aan de fuel spill), en een echte “crash”.
Als er zich een noodsituatie voordoet op de luchthaven, luidt de alarmbel in de brandweerkazernes. Voor elk van de vier fases is er een andere belklank, zodat de mannen precies weten wat er van hen verwacht wordt. Omwille van de – noodzakelijk – korte responstijd, worden de teams over de radio gebrieft over de verdere details van de interventie terwijl ze onderweg zijn. Er gaat geen seconde verloren!
 | De controlekamer is het brein van de luchthavenbrandweer. Hier gebeurt alle dispatching naar zowel de verschillende wagens als naar de andere diensten toe. Met de rode telefoon staat de brandweer in rechtstreeks contact met de verkeerstoren in Steenokkerzeel. |
“Eerste” hulp
Bij een ernstige noodsituatie op de luchthaven dient de luchthavenbrandweer de eerste schokken op te vangen. Voor verdere assistentie kan ze steeds rekenen op de naburige brandweerkorpsen van Vilvoorde, Zaventem en Brussel. Het is immers niet zo dat de burgerbrandweer en de luchthavenbrandweer over verschillende procedures beschikken. Dat maakt dat de verschillende korpsen onderling inzetbaar zijn bij een ramp op de luchthaven. Van concurrentie valt er ook niet te spreken. “We zijn allemaal brandweermannen, in hart en nieren”, zegt Ronald. De samenwerking verloopt dan ook zeer gesmeerd.
Ook op medisch vlak wordt er van de brandweerlui verwacht dat zij initieel het hoofd kunnen bieden bij een ramp. Zo heeft de luchthavenbrandweer een eigen ambulancedienst en is er ook steeds een dokter van wacht (MEDA). Verder beschikt de luchthaven over een rijdende verpleegpost, het zogenaamde SANV (sanitary vehicle). Deze wagen heeft naast de nodige medische apparatuur ook nog twee tenten aan boord die toelaten om het voertuig bij een grootschalig incident in een mum van tijd om te toveren tot een eerste triagepost voor gewonden nabij de crashsite. De verdere triage gebeurt dan in kazerne Noord, van waaruit de gewonden naar de nabijgelegen ziekenhuizen worden gevoerd.
 | Ronald Dom (rechts) en de officier van dienst Danny Moerman poseren bij crashtender 016, voorlopig nog de trots van de luchthavenbrandweer. In de loop van deze maand krijgen ze er een nieuwe tender bij. |
Personeel en rollend materieel
Het brandweerkorps van Brussels Airport telt iets meer dan 120 personeelsleden, bestaande uit zowel de operationele brandweerlieden als de technische en administratieve staf. Tijdens iedere shift staan ongeveer 20 brandweermannen paraat. Er bestaat geen specifieke basisopleiding voor het beroep van luchthavenbrandweerman. Alle operationele personeelsleden beschikken over een diploma van de brandweerschool, aangevuld met een aantal extra opleidingen die deels in-house gegeven worden, deels in aparte cursussen. Volgens Ronald is er een goede samenwerking en communicatie tussen de verschillende luchthavenbrandweerkorpsen uit de hele wereld, waarbij de laatste nieuwtjes inzake brandbestrijding worden uitgewisseld. Niet alleen wordt er veel belang gehecht aan de opleiding van de spuitgasten, ook worden er op regelmatige basis de nodige trainingen en refreshers voorzien. De brandweer van Brussels Airport beschikt onder meer over een eigen oefenterrein waar verschillende soorten branden gesimuleerd kunnen worden. Tweejaarlijks wordt er – zoals wordt voorgeschreven door de ICAO-normen – een grootschalige rampoefening gehouden.
 | Bij aflevering in 1997 was crashtender 016 van het type MAN 50.1000 Rosenbauer het langste brandweervoertuig ter wereld. Deze mastodont blust zowel met water, poeder en schuim. Vroeger werd er geblust met een mix van ossenbloed, vandaag de dag maakt men gebruik van synthetische schuimmiddelen met aandacht voor het milieu. |
In totaal beschik de luchthavenbrandweer over een twintigtal voertuigen, waaronder vijf crashtenders (4 operationeel en 1 reserve) en een aantal gespecialiseerde voertuigen zoals een tankwagen, het SANV, de commandowagen en een brandweerwagen met verlaagde ophanging, speciaal voorzien voor het bestrijden van brandhaarden in lage parkeergarages.
Een spiksplinternieuwe crashtender zal door Ronald Dom en zijn team in de loop van de maand januari plechtig in ontvangst worden genomen. Hopelijk – zo zeggen de brandweerlieden zelf – zullen ze deze nooit hoeven in te zetten bij een echte ramp…
Werkt u als brandweerman en hebt u interesse in een job als luchthavenbrandweerman, stuur dan uw referenties naar employment@brusselsairport.be .
Giovanni Verbeeck
Foto’s: Paul Van Caesbroeck
