Zaventem, 27 maart 2008. Van podiumverlichting naar luchthavenverlichting, een grote stap zal je denken. Niet voor ADB, een Zaventems bedrijf met wereldfaam. In de kleine, moderne inkomhal vallen de toneelspots uit eigen winkel meteen op – leuke decoratie of een verwijzing naar de roots van het bedrijf?
Het begin
Het succesverhaal van ADB begint bij Adrien De Backer, de man wiens initialen nog steeds gebruikt worden voor de naam van een bedrijf dat vandaag de dag synoniem staat voor hoogkwalitatieve producten op de markt van luchthavenverlichting. In de jaren twintig begon ‘mijnheer De Backer’ – alles ging er toen veel formeler aan toe – met het bouwen van elektrische weerstanden, die in deze periode aan populariteit wonnen en in meer en meer elektrische toepassingen geïmplementeerd werden. Zo werden weerstanden onder meer gebruikt in laboratoria of om de lichtintensiteit van lampen te regelen in toneelzalen. Mijnheer De Backer zag potentieel in deze laatste afzetmarkt en ontwierp een bedieningspaneel waarmee de spots afzonderlijk geregeld konden worden. Tot aan de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde het bedrijf verlichting voor toneelzalen, waarbij niet louter ‘licht’ werd aangeboden, maar ook de nodige systemen om dit licht te bedienen. Tijdens de oorlog werden de activiteiten voortgezet, maar richtte het bedrijf zich meer op de basisbehoeften van de bevolking zodat er in deze periode voornamelijk komforen en verwarmingsradiatoren geproduceerd werden.
 | Een selectie uit het arsenaal aan producten dat ADB levert aan haar klanten. We onderscheiden de “inset lights” die we aantreffen op start- en taxibanen en de “elevated lights” die we naast de pistes vinden. |
Na de oorlog werden de normale werkzaamheden hervat en breidde men het gamma uit met buitenverlichting voor bijvoorbeeld monumenten of sportterreinen. En – belangrijker voor ons – in 1947 zette ADB ook de eerste stappen in de luchtvaartwereld toen Sabena besliste haar activiteiten uit te breiden met nachtvluchten. De naam Adrien De Backer was ondertussen een begrip geworden op het gebied van verlichting en het bedrijf werd gevraagd om de landingsbaanverlichting te ontwikkelen en installeren op de luchthaven van Melsbroek. Bij ADB zag men deze nieuwe toepassingen als de toekomst en er werd dan ook beslist om de activiteiten op dit gebied verder uit te bouwen. In België was er immers geen enkele fabrikant die de know-how had om dergelijke producten voor luchthavens te leveren. Aangezien ADB deze nieuwe productlijn kon ontwikkelen door gebruik te maken van technologieën die de onderneming perfect onder de knie had uit haar andere activiteiten, overtroffen de resultaten ieders stoutste dromen. In 1950 werd ADBAir Equipment opgericht, een onderneming die zich uitsluitend bezighield met de productie en commercialisering van luchthavenbebakeningslichten. Niet alleen de Belgische markt had nood aan verlichting, maar ook de buitenlandse. In 1953 plaatste ADB de eerste bebakeningslichten op de luchthaven van Stanleystad – het huidige Kisangani – in de voormalige kolonie.
 | Hangar Flying trok een stofjas aan tegen statische elektriciteit en bezocht de assemblageafdeling van ADB onder de deskundige begeleiding van Alain Mortier, Director Business Development & Marketing van ADB. |
In 1960 verhuist het bedrijf naar gloednieuwe, moderne gebouwen aan de Leuvensesteenweg in Zaventem, waar het nu nog steeds gevestigd is. Nieuwe technologieën worden ontwikkeld en de exportklanten nemen gestaag toe. De export wordt een steeds belangrijker aspect voor ADB en in 1979 opent ADB-Alnaco z’n deuren in Columbus (VS). Met de opening van dit filiaal hoopte men ook vaste voet te krijgen op de Noord-Amerikaanse markt, waar men glansrijk in slaagde.
In 1987 neemt de Duitse elektronicagigant Siemens het Belgische ADB over, zowel de theater- en televisieafdeling als de luchtvaartgerichte afdeling. Na verloop van tijd wordt er echter beslist dat ADB zich binnen Siemens dient toe te spitsen op de core business van de luchthavenverlichting. De theater- en televisieactiviteiten worden in 2002 dan ook afgestoten. Voor Siemens past de overname in de uitbreiding en modernisering van de bestaande luchthavenactiviteiten. Eind jaren ‘90 installeert ADB op de luchthaven van Oslo – Gardermoen het eerste grondgeleidingssysteem (A-SMGCS – Advanced Surface Movement Guidance and Control System) voor vliegtuigen dat toelaat om de luchthaven operationeel te houden ook bij extreem lage zichtbaarheid.
 | Verschillende componenten, zoals de lichtmetalen omhulsels van de “inset lights”, worden door toeleveringsbedrijven gefabriceerd, maar de uiteindelijke assemblage gebeurt te Zaventem. Volgens Mortier is dit noodzakelijk om de klant een hoogwaardig kwaliteitsproduct te kunnen garanderen. |
Het heden
Vandaag de dag maakt ADB integraal deel uit van de Mobility Group, die op haar beurt deel uitmaakt TS A (Traffic Systems Airfield) divisie van Siemens. Tot de klanten behoren zowel militaire als civiele gebruikers, zowel luchthavens als heliports. Men maakt er bij ADB geen geheim van dat ze tot de absolute wereldtop behoren op het gebied van luchthavenverlichting. Dankzij de hoge specialisatiegraad in het productgamma – ADB focust zich immers louter op luchthavenverlichting – en de door de jaren heen opgebouwde kennis van zaken, is ADB een van de weinige bedrijven die aan haar klanten een totaalpakket kan aanbieden, zoals het ALCS (Airfield Lighting Control Systems). Misschien dekt de Engelse term ‘solution’ de lading nóg beter, aangezien we hier spreken over een pakket dat volledig op de noden van een specifieke luchthaven afgestemd is. Dat totaalpakket houdt dan in dat ADB niet alleen de nodige hardware aanbiedt (de lichten zelf, transformatoren, bekabeling etc.), maar ook de systemen voorziet om deze hardware te bedienen.
Een ander belangrijk aspect van de solution, en wat zeker bijdraagt aan het succes van ADB, is het sterk uitgebouwde netwerk van after sales services. ADB werkt wereldwijd met verschillende partners samen om de klanten en hun investering van de nodige technische support te voorzien in de vorm van geschoolde techniekers en een logistiek netwerk, SPRINT (Spare Part Rapid INTervention) genaamd, zodat kritische wisselstukken voor de verlichtingssystemen binnen de kortste tijd geleverd en geïnstalleerd kunnen worden.
 | Een kijkje op een van de verschillende werkstations in de productiehal. |
De toekomst
Net zoals alle competitieve bedrijven, kent ook ADB de nodige resources toe aan R&D. Men is steeds op zoek naar nieuwe producten en markten. De nabijheid van een aantal kleinere luchthaven zoals Oostende en Charleroi laat het bedrijf toe om nieuwe producten en totaaloplossingen uit te testen in een operationele omgeving. Ook de luchthaven van Brussel is klant aan huis bij ADB, maar in mindere mate als testbed voor nieuwe systemen aangezien het grotere aantal vliegbewegingen niet toelaat om een deel van het luchthaventerrein te reserveren voor testdoeleinden.
Een belangrijke ontwikkeling naar de toekomst toe zijn de zogenaamde ‘intelligente verlichtingssystemen’. Het ILCMS (Individual Lamp Control and Monitoring System) is zo’n systeem dat toelaat om alleen die lampen die bij een bepaalde situatie van belang zijn te laten branden. Bij een verdere ontwikkeling van deze toepassing zou het mogelijk moeten zijn dat de luchtverkeersleiding de lampen specifiek kan afstemmen op een bepaald vliegtuig. Bij deze overgang van een statisch naar een dynamisch verlichtingsconcept vervult de baanverlichting niet alleen de functie van afbakening maar ook die van bewegwijzering. Vliegtuigen kunnen hierdoor moeiteloos naar hun stand of naar de active runway geloodst worden. Zeker op drukkere luchthavens kan een systeem als dit tijdswinst opleveren en de veiligheid op de apron (bijvoorbeeld bij slecht weer) verhogen.
 | Regelaars – één per kring van lampen – worden wél in-house geproduceerd door ADB. Deze transformatoren werken normaal gezien bij een elektrische spanning van 5 kilovolt. Het getal dat we bovenaan terugvinden, wijst op de voltage (20 of 25 kilovolt) waarop de transformatoren getest zijn – een veiligheid opgelegd door de luchtvaartautoriteiten. |
Uiteraard zit de concurrentie ook niet stil – bij ADB is men zich bewust van mogelijke gevaren voor de toekomst. Bedrijven uit aanverwante sectoren brengen eveneens nieuwe producten op de markt. De Electronic Flight Bag (EFB) en HUD (Head-Up Display) zijn ook gericht om het verkeer op de grond te verbeteren. Ten opzichte van de EFB claimt ADB dat hun dynamisch verlichtingssysteem het grote voordeel heeft dat het de head-up time aanzienlijk verhoogt. In plaats van op de (digitale) kaart te zitten turen, kunnen piloten zich nu focussen op wat er zich buiten in de realiteit afspeelt. En er zullen natuurlijk genoeg luchtvaartmaatschappijen zijn die de elektronische snufjes zoals de HUD en de EFB als dure opties blijven beschouwen en dankbaar gebruik zullen maken van de high-tech faciliteiten die hen geboden worden door de luchthaven zelf.
Op het niveau van de producten zelf is de LED-technologie de toekomstmuziek. Met een langere levensduur dan klassieke lampen en een lager energieverbruik (slechts 1/4e van dat van de halogeenlamp) voor eenzelfde lichtintensiteit, is de light-emitting diode de weloverwogen keuze voor nieuwe verlichtingssystemen.
In het rijtje van Belgische bedrijven met wereldfaam wordt ADB vaak vergeten. Wanneer je de volgende keer het vliegtuig neemt, dan is de kans groot dat je landt op een luchthaven waar producten van ADB voor licht zorgen. Het Zaventemse bedrijf is immers actief op meer dan 1200 luchthavens in meer dan 130 landen verspreid over de hele wereld…
Met dank aan Alain Mortier en Els Verlinden.
Kevin Cleynhens en Giovanni Verbeeck
Foto’s: Giovanni Verbeeck
