Kortrijk, 6 mei 2008. Als we toekomen aan het hoofdkwartier van Barco in het President Kennedypark stapt Project Manager Heikki Deschacht net van zijn fiets. De ingenieur en fervent zweefvliegpiloot neemt ons op sleeptouw doorheen de Avionics-divisie van Barco. Het Belgische bedrijf is wereldleider in hoogkwalitatieve schermen voor cockpitinstrumenten (avionic displays).
 | In testkamers worden de ICDU’s blootgesteld aan extreme temperatuurschommelingen van -40C tot +55°C. |
Assemblage van radio’s
Barco werd in 1934 in Poperinge opgericht door Lucien De Puydt en specialiseerde zich in de montage van radio’s. De onderdelen kwamen uit de Verenigde Staten, vandaar de naam “Belgian American Radio Corporation” of Barco. Nu is het bedrijf actief in meer dan 90 landen en telt 4500 werknemers. Hier in Kortrijk huist het ontwerp, de productie, de marketing en de verkoop van avionics. In de laatste tien jaar groeide het personeelsbestand in de Avionics Division van 12 naar 150 personeelsleden. Ook in andere vestigingen van Barco wordt voor de luchtvaart gewerkt. Een afdeling in Kuurne specialiseert zich bv. in de schermen voor de vluchtsimulatoren. Professionele beeldschermen van Barco konden we al bewonderen in de Central Flow Management (CFMU) Operations Room van Eurocontrol in Haren. Barco werkt ook samen met EuroAvionics, een Duitse specialist in bewegende kaarten.
 | Een ontwerper tekent met Computer Aided Design (CAD) de elektronische printplaten. |
Groepswerk
De onderzoekers vormen een internationaal gezelschap. Er worden zowel ingenieurs met ervaring aangetrokken als jonge afgestudeerden. Aan Vlaamse eindejaarsstudenten is er zeker een groot tekort. De jonge krachten moeten natuurlijk de drive bezitten om voor een groeiend bedrijf als Barco te kunnen werken. Teamspirit is onmisbaar. De ontwikkelde producten zijn zo complex geworden dat een zeer goede samenwerking tussen bv. specialisten in hardware, software, mechanica en veiligheid onmisbaar is. De specialisatiegraad is erg hoog. We ontmoeten er ingenieurs die zich specialiseren in optica, documentatiebeheer, analoge elektronica, digitale elektronica, enz.
 | De moderne productiehal in Kortrijk. Er is geen sprake van bandwerk, daarvoor zijn de productieaantallen van de hoogtechnologische displays te klein. |
Klanten
Cockpits zijn zeer complexe werkruimtes geworden. De grote avionics-leveranciers, zoals Honeywell, specialiseren zich in de integratie van cockpitsystemen. De bouw van de displays laten ze graag over aan een gespecialiseerde firma. Barco levert dus vooral aan bedrijven die de Barco-producten integreren in cockpits (system integrators). De doorbraak van Barco Avionics kwam met de modernisatie van de Belgische Lockheed C-130, Honeywell ging daarvoor een samenwerking aan met Barco. Momenteel zijn hun displays aanwezig in zo’n 70 vliegtuigtypes.
Inge Govaerts (Marketing Communications Manager) : “ In 2007 ontving Barco de Boeing Performance Excellence Award, een hele onderscheiding voor het tegemoetkomen aan de strenge eisen die Boeing oplegt aan zijn leveranciers. Barco levert ondermeer de Standby Flight Displays voor de Boeing V-22 Osprey. In april van dit jaar won Barco het contract voor de levering van de Control Display Units (CDU) voor het C-27J Joint Cargo Aircraft programma.”
 | Werknemers doen meestal eenzelfde type werk. Er komt heel wat handenarbeid aan te pas. Er werken veel vrouwen, ze zijn handiger om het fijne stukwerk uit te voeren. |
Via Sagem levert Barco displays voor de Airbus A380. Links en rechts in de cockpit bevindt zich een Onboard Information Terminal (OIT) van Barco. Ook het klavier voor de bediening is van Barco. In de 380-cockpit kan de bemanning gebruik maken van een Onboard Maintenance Terminal (OMT) uit Kortrijk. Ook op de Russische markt van de burgerlijke vliegtuigen is Barco goed vertegenwoordigd. Ongeveer 80% van deze vliegtuigen is uitgerust met schermen uit Kortrijk. De Russische defensie kiest nog altijd producten uit eigen land, ook daar zal in de toekomst wel verandering in komen. Guy Putman (Senior Director Strategy) : “Nu wordt er veel over het 380-paradepaard van Airbus gepraat maar vergeet niet dat Barco jaren geleden ook al ambitieus uit de hoek kwam. We leverden bv. de Multi Function Display (MFD) van de RC-135. Het is een uiterst complex vliegtuig en voor Barco was dit een veeleisend project dat we tot ieders tevredenheid hebben afgewerkt.”
 | Vanuit een scherpe hoek zijn de avionic displays van Barco nog altijd perfect leesbaar. De piloot moet ook vanuit zijn positie de instrumenten van de co-piloot kunnen aflezen. |
Schermen en papier
Technisch is het nu al mogelijk om nog grotere schermen in de cockpits te monteren. De astronomisch hoge prijzen vormen een beletsel alsook de vereisten wat veiligheid betreft. Als een klein scherm het begeeft kan informatie afgebeeld worden op een ander scherm, dat is niet zo als er slechts één groot beeldscherm beschikbaar is. Guy Putman : “Een aanraakscherm was voor sommige piloten een stap te ver. De oudere generatie wou knoppen kunnen bedienen, liefst grote schakelaars die een ferme klik maakten. Nu is onze CHDD-268 display beschikbaar met een touch screen. Zo’n scherm lijkt misschien eenvoudig maar dat is het allerminst, vooral door de strenge omgeving van een cockpit met veel zonlicht overdag of nachtkijkers ’s nachts, extreme temperaturen en vibratie.”
Heikki Deschacht : “De output van Barco is niet alleen een product maar ook massa’s documentatie- en testmateriaal. Er moeten niet alleen technische handleidingen worden geschreven, ook het ontwerpproces moet gedocumenteerd worden. Op vijf minuten kunnen we een weerstand wijzigen maar het vraagt zeer veel tijd om na te kijken welke implicaties dit kan hebben op het eindproduct. Dikwijls moet er opnieuw getest worden of alles nog voldoet aan de gestelde eisen. Dat leidt soms tot frustraties bij de ingenieurs. Maar we maken nu eenmaal producten waarvan het goed functioneren onder alle omstandigheden een belangrijke bijdrage levert tot de veiligheid van de eindgebruiker.”
 | In de softwareafdeling wordt een CDMS-3000 onderzocht. Het apparaat is reeds blootgesteld aan een zoute omgeving, merk de zoutaanslag op de display. |
Testen
Er zijn verschillende ontwikkelingsniveaus. In een product van de A-klasse steken de ingenieurs vier keer meer ontwikkelingstijd dan in een C-product. Tijdens het ontwikkelingsproces zijn er al nauwe contacten tussen Barco, de klanten en de Amerikaanse Federal Aviation Administration (FAA) of het Europese European Aviation Safety Agency (EASA). De producten gaan door een vijftiental testen. De zwaarte van de test wordt bepaald door de uiteindelijke applicatie. We kunnen stellen dat toestellen voor jagers en helikopters aan de strengste eisen moeten voldoen. In Kortrijk is heel wat ruimte gereserveerd voor labo’s. De levensduur van een apparaat wordt gesimuleerd, extreme temperaturen en versnellingen, de schokbestendigheid, de resistentie voor zout en zand (vooral voor helikopters), enz. In speciaal uitgeruste testkamers wordt nagekeken of de Barco-producten geen stralingen uitsturen die hinderlijk kunnen zijn voor andere apparaten in het vliegtuig. Of omgekeerd wordt getest of ze niet het slachtoffer kunnen worden van externe stralingen. Kritische applicaties zijn bv. de Primary Flight Displays (PFD) en Navigation Displays (ND). Cockpit Information Terminals (CIT) en Cockpit Maintenance Terminals (CMT) zijn geen kritische applicaties omdat ze tijdens een eventuele storing de veiligheid van de vlucht niet in het gedrang brengen. De testen voor een toestel dat in de avionics bay moet geplaatst worden zijn anders dan deze voor de cockpitinstrumenten. Deze van de cockpit werken doorgaans in een onder druk gebrachte omgeving (pressurised), dat is niet het geval in de “kelder” van het vliegtuig waar de rekken met elektronica staan opgesteld.
In de HALT-kamer (Highly Accelerated Lifetime Testing) wordt in een drietal maanden de volledige levensloop gesimuleerd van een Barco-display. Temperaturen kunnen hier variëren van -20 tot +70°C. In “klimakasten” wordt vochtigheid, temperatuur, druk en decompressie getest. Vooraleer een toestel in de shake and bake wordt geplaatst is het ontdaan van zijn omhulsel. Door stikstof gekoelde lucht ofwel zeer hete dampen worden rechtstreeks op de elektronica geblazen. De dure producten verdienen een goede verpakking, ook die wordt blootgesteld aan de vibratietesten. Ik heb de indruk dat de testapparatuur bediend wordt door ingenieurs die zowat alles stuk krijgen !
 | Links een oude Multi Function Display (MFD) van de Westland Lynx en rechts een Onboard Maintenance Terminal (OMT) uit de Airbus A380. De OMT ziet eruit als een robuuste draagbare computer. Hij zit vast op een jumpseat in de cockpit. De MFD is eigenlijk al een stuk geschiedenis, zo’n 20 jaar oud. CRT’s (Catohode Ray Tube) zijn in het gamma van Barco vervangen door schermen op basis van LCD’s (Liquid Christal Display). In dit atelier worden de herstellingen uitgevoerd. Voor een periode van minstens 20 jaar moeten er onderdelen kunnen geleverd worden. Dat is niet zo vanzelfsprekend in de snel evoluerende markt van de elektronica. |
Bedrijfsgeheim
Het LCD-glas is schokbestendig. Onze gastheer adviseert mij om deze testen niet uit te proberen op mijn laptop. Barco heeft een hele expertise opgebouwd om het LCD-glas te verstevigen. Hun metier wordt uiteraard angstvallig geheim gehouden. LCD-schermen worden geassembleerd gekocht, zo zijn ze het goedkoopste. Dan worden ze ontdaan van alle componenten. Het glas wordt verstevigd en er worden allerlei folies aangebracht. Aan een omgevingstemperatuur van -40° C heb je binnen enkele ogenblikken een uitstekend beeld. Contrast en beeldhoek zijn perfect.
Barco-ingenieurs ontwierpen MOSArt (Modular Open System Architecture). Dat laat aan de system-integrators toe om hun eigen software op de Barco-hardwareplatformen te ontwikkelen. De klanten beschermen op die manier het intellectueel eigendomsrecht van hun eigen producten. Bij veranderingen in de Barco-hardware moet enkel het MOSArt-platform een update krijgen, maar blijft de applicatiesoftware van de klant onaangetast.
 | In deze sterk geïsoleerde ruimte worden testen gedaan voor EMC (Electromagnetic Compatibility ) en EMI (Electromagnetic Interference). Er wordt respectievelijk gekeken of het Barco-instrument geen straling uitstuurt die andere toestellen kan storen of dat het zelf niet onderhevig is aan elektromagnetische storingen van externe bronnen. |
Een mooi voorbeeld van Barco-technologie vinden we in de Pilatus PC-21 tandem cockpit die is uitgerust met zes Barco displays die gebruikt worden als Primary Flight Display (PFD) en Multi Function Display (MFD). De samenwerking met Pilatus verliep dan ook vlekkeloos. Guy Putman : “Testpiloot Bill Tyndall kwam in de ontwikkelingsfase regelmatig naar Barco in Kortrijk. ’s Morgens belde hij ons dan op dat een en ander moest besproken worden en een paar uur later stond hij al met zijn Pilatus op Wevelgem. Zijn Zwitserse mentaliteit paste perfect bij Barco ; Bill werkte efficiënt en correct.” Barco luistert en werkt samen met burgerlijke of militaire klanten en levert daardoor geavanceerde displays die voldoen aan de strengste normen.
Meer info : www.barcoaerospace.com
Frans Van Humbeek
Foto’s: Paul Van Caesbroeck
