Brustem, 19 oktober 2008. Jürgen Dobbelaere is zaakvoerder van Montgolfier Ballooning bvba. Omdat Jürgen dit weekend in Duitsland een cursus voor gasballons volgde, werd freelance-ballonvaarder Bart Martens ingeschakeld om aan Hangar Flying de kneepjes van de ballonvaart uit te leggen.
Bart is eenentwintig jaar jong. Hij kreeg de smaak flink te pakken toen hij amper twaalf, zijn nonkel mocht vergezellen in een volgwagen. Op zijn achttiende verdiende hij zijn licentie als ballonvaarder, een rijbewijs had Bart nog niet. Er kwam heel wat zelfstudie aan te pas. Vooral het cursuspakket van luchtvaartdocent Lucien Spiessens was zijn bron van kennis. De cursussen van Lucien werden trouwens door zeer veel ballonvaarders gebruikt.
 | V.l.n.r. Ronny Martens, Rita Bryssinck en ballonvaarder Bart Martens. Een perfect op mekaar ingesteld team uit Sint-Niklaas en een gezin dat duidelijk plezier beleeft aan het ballonvaren. |
Montgolfier Ballooning is eigenaar van de Ultramagic M-160 OO-BYC, de Ultramagic M-160 OO-BCB en de Kubicek BB26 OO-BOW. Vandaag varen we met de “BCB”, een heteluchtballon met een inhoud van 4550 m3. Prijs van de ballon : 70.000 euro. Ballons moeten iedere 100 uren geïnspecteerd worden door het Directoraat-generaal Luchtvaart, of om het jaar indien ze de grens van de 100 uren nog niet hebben bereikt. Het onderste deel van de envelop is vervaardigd uit onbrandbaar Nomex, een product van DuPont dat ook gebruikt wordt voor de beschermende kledij van brandweermannen. Boven de Nomex zit een brede strook nylon. Het bovenste stuk van de envelop bestaat uit Dow Hyperlast.
 | Bart met de ring waar het constructienummer is ingegraveerd, n.l. 160/56. Het eerste cijfer duidt op het volume van de ballon (160.000 cubic feet of ongeveer 4550 m3.) Onze ballonvaarder is zelf eigenaar van de Cameron N-90 OO-BTS. Die kleinere heteluchtballon met een inhoud van 2600 m3 werd vooral gebruikt tijdens de opleiding. Met zijn vrienden maakt hij er af en toe nog een tochtje mee. |
Jürgen en Bart hebben bij de keuze van de vertrekplaats rekening gehouden met onze voorliefde voor het Belgisch luchtvaartpatrimonium. Hun Land Rover bracht ons naar het vliegveld van Sint-Truiden, een deel van de vroegere luchtmachtbasis van Brustem. Marc Tuts, general manager van het vliegveld en dienstdoend pleinoverste, wees ons de vertrekplaats aan. De vliegveldtaks bedraagt er amper vijf euro. Brussels Info werd op de hoogte gebracht van onze vlucht. Enkele militairen waren zo vriendelijk om onze passagiers, die niet zo vertrouwd waren met de voormalige vliegbasis, naar de vertrekplaats te begeleiden.
Voor alles uit de aanhangwagen wordt geladen, meet Bart de windrichting. Op een luchtvaartkaart zet hij de route uit. Bijzondere aandacht gaat naar hoogspanningsleidingen, verboden gebieden en grote steden. De rieten mand en de envelop worden uit de aanhangwagen gehaald. Bart neemt drie flessen propaan mee, dat geeft ons een vliegbereik van twee uur. De branders worden op de mand geplaatst. Met klittenband bevestigt Bart een radio, een GPS en een hoogtemeter aan een van de verbindingsstukken tussen de mand en de branders. De envelop wordt uitgespreid en aan de mand bevestigd, deze wordt met een stevig touw verankerd aan de terreinwagen. Met een grote ventilator wordt lucht in de envelop geblazen. Spijtig genoeg steekt een te sterke wind op. Tien knopen is de maximum toegelaten windsnelheid om deze Ultramagic veilig te kunnen rechtzetten.
 | Ballonvaren is teamwerk. Passagiers helpen de envelop open te houden. De ballon draagt publiciteit van Intervest, een venootschap uit Berchem voor beleggingen in vastgoed. |
 | Bart aan de brander. De temperatuur in de envelop kan oplopen tot 130°C. We zien het rode touw waarmee het bovenste ventiel van de ballon wordt open getrokken, 22 meter boven onze hoofden. De ballon gaat dan zeer vlug zakken, Bart noemt zoiets een sportieve landing. Trekken aan het roodwitte touw zorgt voor een parachute-effect, de ballon zal zich dan zacht neerzetten. |
Na een half uurtje wachten probeert Bart het opnieuw, deze keer met succes. Voor de start krijgen we een duidelijke briefing. Eens de mand zich rechtzet, klimmen de zeven passagiers vlug in een van de drie compartimenten. Een deel van de rieten mand is gereserveerd voor de piloot en de gasflessen. Om 17.40 uur wordt de mand losgeklikt van de terreinwagen. De “BCB” kiest het luchtruim.
 | De Ultramagic heeft zich recht gezet. Vooraan de ventilator waarmee lucht in de envelop werd geblazen en enkele gasflessen. |
Na de start laat Bart de ballon stijgen tot 500 meter boven zeeniveau. De buitentemperatuur is een aangename 23° C. Gemiddeld varen we aan 25 km/h, stijgen of dalen doet de Ultramagic aan maximum 2 m/sec. Ik vind het verrukkelijk als er een stuk lager wordt gevlogen, op een hoogte van zo’n 100 meter is het contact met het landschap veel intenser. De heerlijke stilte wordt alleen onderbroken door blaffende honden, hun gehoor wordt blijkbaar geïrriteerd door het geluid van de branders. De ballonvaarder doet zijn best om koeien en paarden niet te laten schrikken. Als we in hun buurt komen gebruikt Bart zijn “koeienbrander”, een merkelijk stillere gasbrander die meer warmte afgeeft maar ook meer propaan verbruikt.
 | Mooie opname van de Koninklijke School voor Onderofficieren, het Kwartier Kolonel Vlieger Renson aan de Luikersteenweg op de Saffraanberg in Sint-Truiden. (Foto: Dirk Van Elewijck) |
Het werk van het team in de volgwagen is niet te onderschatten. Van in de Land Rover Defender is de ballon niet altijd zichtbaar. Chauffeur Ronny Martens en zijn partner Rita Bryssinck blijven er verbazend kalm bij. Eens in de lucht heeft Bart geen oogcontact met de volgwagen, bij de landing hoeft die niet direct aanwezig te zijn. Alvorens de ballon van een veld te halen wordt zelfs een tijdje gewacht. Als de eigenaar van de grond zou opdagen kan eerst vriendelijk een toelating worden gevraagd.
 | Af en toe zien we vanuit de lucht onze volgwagen. (Foto: Dirk Van Elewijck) |
 | De GPS in de Land Rover is natuurlijk een onmisbaar hulpmiddel. |
De ballonvaart mag bij de bevolking nog steeds rekenen op heel wat sympathie. Als we over Haspengouwen varen worden we overal begroet door wuivende mensen. Velden met fruitbomen beginnen te baden in het licht van een ondergaande zon. Het is beslist een cliché maar het Limburgse landschap doet me terugdenken aan die succesvolle TV-fictieserie Katarakt, waarin een jonge vrouw het zieltogende fruitteeltbedrijf van haar schoonfamilie wil redden.
 | Cruisen boven Limburg, de schaduw van de ballon is onze stille reisgezel. (Foto: Dirk Van Elewijck) |
 | Navigatie tijdens de vlucht. Door aan het zwarte of blauwe touw te trekken worden rotatiekleppen in de zijkant van de ballon geopend. Hij gaat dan respectievelijk links of rechts rond zijn verticale as draaien. (Foto: Dirk Van Elewijck) |
Vooraleer te landen laat Bart zijn ballon op een tiental meter boven het vlakke landschap scheren, kwestie van de windsnelheid voor de landing correct te kunnen inschatten. Omdat er misschien onvoldoende gas beschikbaar is om verder over Hasselt te varen, beslist Bart om de ballon op een weiland in Alken neer te zetten. Net voor de landing zetten de passagiers zich schrap met hun rug naar de vliegrichting. Iedereen buigt wat door de knieën om de kleine schok op te vangen, fototoestellen worden goed beschermd. Het is duidelijk dat riet een ideaal materiaal is voor een ballonmand, de natuurlijke veerkracht vangt een deel van de schok op en de mand loopt slechts zelden schade op. Alle passagiers genieten van de sportieve landing, we zijn 1.15 uur in de lucht geweest. Als de volgwagen een tiental minuten na de landing het veld oprijdt is de envelop bijna opgeplooid.
 | Met vereende krachten wordt de 172 kilo zware zak met de envelop in de aanhangwagen getild. De mand weegt 80 kilo. |
 | De perfect gekoelde, obligatoire champagne na de landing. De gezellige babbel is een heerlijke afsluiter van de avond. Links staat Bart met een sober flesje Spa, uiteraard alleen voor de foto. |
Montgolfier Ballooning biedt ballonvaarten aan voor particulieren en bedrijven. Er zijn ochtendvaarten met ontbijt en ook avondvaarten. Meer info op www.luchtballon.be, hier kan je ook een cadeaubon voor een ballonvaart bestellen. Info ook via info@luchtballon.be
of tel 0486 50 21 09. Iedere piloot die doorgaans aan de stuurknuppel van een motorvliegtuig zit, kan ik zo’n ballonvaart alleen maar aanraden.
Frans Van Humbeek
Foto’s: Paul Van Caesbroeck
