Langdorp, 4 oktober 2008. Modelbouwvliegtuigen gemaakt uit papier; zelf hadden we er nog nooit van gehoord… Guido Van Roy begrijpt onze reactie; het is immers een tamelijk onbekende hobby. Deze maand bleef ik met mijn voeten op de grond en ging ik een collectie papieren schaalmodellen spotten.
 | Guido met enkele van zijn tekeningen van de Airbus A320. De ontwerper begint steeds met een mastertekening die de contouren van het toestel aangeeft. Nadien wordt deze frame ingekleurd naar het gewenste kleurenschema. Eén van Guido’s “works in progress” is een overzicht te maken van alle toestellen en beschilderingen van de Belgische Luchtmacht. |
Guido Van Roy is sinds zijn jeugd gebeten door de luchtvaart. De passie werd hem met de paplepel ingegeven; dat Guido’s vader radartechnicus was op de Avro-Canada CF-100 Canuck’s van de Belgische Luchtmacht zal er wel voor iets tussen zitten. Tijdens zijn jeugd groeide de interesse voor de luchtvaart door bezoeken aan airshows en musea; sinds zijn twaalfde maakt Guido zelf vliegtuigfoto’s en sinds de jaren ’80 heeft hij een immense collectie met meer dan 15.000 diapositieven aangelegd. Tegenwoordig combineert hij de luchtvaartfotografie met zijn andere passies: profieltekeningen en modelbouw.
Guido maakt al een tiental jaar – waaronder enkele jaren op zeer intensieve basis – profieltekeningen van diverse vliegtuigen. Hij kwam onder meer in contact met de Duitse uitgever Nara-Verlag, die boeken uitbracht over verschillende vliegtuigtypes en luchtvaartmaatschappijen. In de boeken over Hapag-Lloyd en het Russische langeafstandstoestel Ilyushin IL-62 zijn er verschillende tekeningen van de pen van Guido te bewonderen. …of misschien toch niet echt “de pen”; alle tekeningen zijn immers met de computer gemaakt. Als grafisch programma koos Guido voor GIMP (GNU Image Manipulation Programme) dat op een GNU/Linux platform draait, maar ook beschikbaar is voor andere besturingssystemen. Het professionele programma wordt ondermeer in de filmindustrie gebruikt en is, in tegenstelling tot andere beeldverwerkingpakketten, gratis te downloaden. Volgens Guido is het zelfs beter geschikt voor deze toepassingen dan het meer bekende Adobe Photoshop.
Een vijftal jaar geleden kwam Guido toevallig in contact met de papier- of kartonmodelbouw, toen hij ergens op het internet een zelf te assembleren schaalmodel van een Messerschmidt Me 262 vond. Voordien had Guido al ervaring met pastic modelbouwkits op schaal 1/72 en besloot om het papieren model een kans te geven. Een fatale beslissing! Honderden modellen later is Guido nog steeds verknocht aan deze pure vorm van modelbouw.
 | Een kleine greep uit de collectie van Guido Van Roy. Vele modellen zijn op schaal 1/72; deze verzoent een goed afwerkingniveau met beperkte afmetingen zodat de toestelletjes gemakkelijk in een kast passen. |
Na de montage van het eerste model, ging Guido op zoek naar nieuwe uitdagingen. Op de Amerikaanse website www.fiddlersgreen.net stootte hij op een aantal gratis te downloaden voorbeelden. De website biedt ook een reeks cd-roms aan met daarop een heel scala aan modellen die je als liefhebber thuis kan printen en monteren.
De fascinatie voor de kartonmodelbouw ging al snel heel wat verder. Dankzij zijn achtergrond in de technische vliegtuigtekeningen beschikte Guido over de nodige know-how om bestaande modelsheets bij te werken naar meer realistische kleurenschema’s. Niet veel later startte Guido met het ontwerp van zijn eigen kartonmodellen. De grootste uitdaging is om de 3d-elementen, bij voorbeeld de canopy van het model, op een correcte manier op papier – in 2d dus – te krijgen. Er komt heel wat trial and error kijken bij de ontwikkeling van een model.
 | Net zoals in de klassieke modelbouw kunnen er met de papieren modellen ook diorama’s opgebouwd worden. Deze scène uit de Vietnamoorlog is een van toppers uit Guido’s collectie. Niet alleen de vliegtuigen maar ook de andere miniaturen werden uit papier en/of karton vervaardigd. |
Al gauw leverde Guido zijn zelfontwikkelde modellen aan fiddlersgreen en van het een komt het ander, zeker op internet. Zijn kwaliteiten werden erkend en Guido werd door enkele andere ontwerpers gevraagd om aan een modelbouwproject mee te werken, dat de naam Design Group Alpha draagt. Het internationale gezelschap, dat naast Guido bestaat uit enkele Amerikanen, een Canadees, een Duitser en een Fransman, brengt via haar website (www.dgapapermodels.com) hoogwaardige kartonmodellen aan de man tegen een democratisch prijsje.
 | Sommige modellen moeten qua afwerkingniveau niet of nauwelijks onderdoen voor de plastic modelbouwkits. Dit zeer gedetailleerde model van de Martin B-10 bestaat uit meerdere sheets. |
Zelf stond ik versteld van de kwaliteit van de vele modellen die de werkkamer van Guido sieren. Het is wel de bedoeling dat de modellen vanop een afstand bekeken worden – het zijn zogenaamde “stand off scale models” – anders vallen hier en daar wel wat kleine onregelmatigheden op, zeker bij de oudere modellen. Bij de types die door Guido zelf ontworpen werden, zijn vele van deze schoonheidsfoutjes al weggewerkt. De miniaturen zijn opvallend natuurgetrouw. Sommige modelbouwers gaan erg op in hun hobby en voorzien hun papieren modellen van bewegende bewegingsoppervlakken, doorzichtige cockpits en inklapbare landingsgestellen. In principe is het mogelijk om in papier en karton een levensechter model te maken dan in plastic, simpelweg omdat het papier waaruit de delen vervaardigd worden veel dunner is dan het plastic dat bij modelbouw gebruikt wordt. Elke modelbouwer legt eigen accenten in zijn ontwerp en de montage ervan. Sommige puristen werken enkel in licht karton. De modellen bestaan ook in verschillende schalen. De meest voorkomende is 1/72, maar in bijvoorbeeld Duitsland vind je de twee uitersten: grote schalen zoals 1/33 of 1/16 en superminiatuur, schaal 1/250. Dankzij de computer is het natuurlijk mogelijk om bestaande modellen te vergroten of verkleinen naar de gewenste schaal.
Papier- en kartonmodelbouw vraagt weinig benodigdheden en is voor iedereen toegankelijk. Er zijn twee bepalende factoren: enerzijds de kwaliteit van de printer en anderzijds de gebruikte lijm. In praktijk volstaat een standaard inkjetprinter om degelijke modellen te kunnen maken. Voor de assemblage raadt Guido het gebruik van echte houtlijm aan, omdat deze nauwelijks water bevat. Verdere tools voor de modelbouwer: schaar en mesjes, een pincet en een setje viltstiften om de nodige vouwlijnen bij te kleuren. Het gebruikte papier kan variëren, al naar gelang het model. Blinkend papier oogt fraaier, maar laat zich moeilijker bewerken dan mat. Je gebruikt ook best papier dat niet te dik is (110-120 g/m²), zodat de delen makkelijk plooibaar blijven.
 | Speciaal voor Hangar Flying ontwikkelde Guido van Roy een gepersonaliseerd model van een Druine D.31 Turbulent op schaal 1/48 dat te downloaden is op onze website. Alvast veel knip-en-plakplezier! (Klik op de foto om het document te downloaden.) |
Giovanni Verbeeck
