Lovendegem, 8 oktober 2009. Een uniek toestel, dat is iets waaraan de redactie van Hangar Flying niet kan weerstaan. Reden genoeg om Xavier de Tracy, verkoopsverantwoordelijke en bouwer van verschillende RotorWay helikopters, op te zoeken in Lovendegem.
 | Het atelier in Lot (Beersel) van RotorWay Belgium biedt plaats aan vier tot zes toestellen. (Foto: RotorWay Belgium) |
Bij onze aankomst staat Xavier ons al op te wachten. Het zwartgelakte toestel, een Rotorway A600 Talon met registratie OO-153, glinstert in de zon. Xavier mag terecht trots zijn op dit knap staaltje van techniek, hij heeft het tenslotte helemaal zelf in elkaar gepuzzeld in de eveneens door hem gebouwde ‘hangar’! Handig man, denken we meteen, geen wonder dat hij erin slaagt om een dergelijk toestel in elkaar te steken. Niets is minder waar, verzekert hij ons! De helikopterkits van RotorWay zijn speciaal ontworpen om met gewoon gereedschap te maken, je hebt geen speciale hulpmiddelen nodig. Je moet enkel opletten dat de gereedschappen de Amerikaanse maten volgen. Als extraatje bieden de mensen bij RotorWay Belgium de optie aan hun klanten om alle metalen onderdelen (een 66-tal stukken) uit te snijden en te plooien.
 | De Talon wordt standaard geleverd met een ‘glazen’ cockpit. Het centrale scherm kan je zelf programmeren zodat het ten allen tijde de informatie weergeeft die jij zelf wenst. Daarnaast wordt het instrumentenbord voorzien van de belangrijkste back-up instrumenten. Andere snufjes zoals een radio en transponder zijn beschikbaar als optie, je beslist zelf of je die al dan niet nodig hebt. |
Elke kit bevat een 7000-tal onderdelen en die worden vanuit de Verenigde Staten verscheept in acht stevige kisten. Alle onderdelen ‘plakken’ op een plaat die luchtdicht verpakt wordt. Zo blijft elk stuk op de aangegeven plaats en kan je achteraf ook controleren dat alle onderdelen gebruikt werden. De uit te voeren handelingen staan op een zevental DVD’s die bij het toestel geleverd worden. Daarop wordt stap voor stap het hele bouwproces uitgelegd. Op die schijfjes wordt ook verwezen naar de twee constructiehandboeken en een 40-tal blauwdrukken. Als het dan nog altijd niet lukt kan je ook bij de mensen van RotorWay terecht en dit zowel in de States als in België.
 | Aan de rechterskid van het toestel vinden we een gewicht. Xavier legt uit dat dit dient om het toestel in balans te houden, ook wanneer je alleen vliegt. Xavier vertelt: “Veel leerlingpiloten onderschatten het ontbreken (van het gewicht) van een instructeur tijdens hun eerste solovlucht. De eerste keer dat ze alleen de lucht in gaan zie je het toestel vaak zwalpen. Door het gewicht toe te voegen kan je dit met de Talon vermijden”. |
A600 Talon
De Talon werd door RotorWay International gelanceerd in 2007 en is de opvolger van de Exec 162F. Deze gestroomlijnde helikopter is het paradepaardje van RotorWay. De machine is standaard voorzien van een 147pk sterke RI600N motor, genoeg om een maximale snelheid van 100 knopen te genereren. De normale kruissnelheid bedraagt 87 knopen. Het maximale plafond bedraagt 10.000 voet en met volle tanks kan je aan een normale snelheid een tweetal uren vliegen. Hoewel je ook 100LL Avgas kan tanken raden de mensen van RotorWay Belgium toch gewone loodvrije benzine (Euro 98) aan. In België zijn er twee luchtwaardige exemplaren: de OO-152, gebouwd door Patrick De Cooman, bestuurder van RotorWay Belgium en de OO-153, gebouwd door Xavier.
 | Xavier de Tracy vliegt met de OO-153, een Talon die hij zelf bouwde, terwijl zijn collega bij RotorWay Belgium met de OO-152 vliegt. Daarnaast bouwde bij ook nog enkele Exec 162Fs. |
RotorWay
RotorWay werd in 1961 opgericht in het Amerikaanse Chandler, een plaats nabij Phoenix (Arizona). Naar eigen zeggen zijn ze de oudste en grootste producent van helikopterkits. In 1967 stelden zij op de jaarlijkse Fly-In te Oshkosh hun eerste kithelikopter voor, de Scorpion. Naast kithelikopters werkt RotorWay International nu ook aan een eerste gecertificeerde helikopter. Volgens Xavier heeft RotorWay International een 4000-tal kithelikopters verkocht, waarvan er nu naar schatting een 2000-tal vliegen. Naast verliezen door ongevallen of afschrijvingen moet je er ook rekening mee houden dat een aantal van die kits nooit volledig afgewerkt wordt.
 | De rotorkop wordt volledig geassembleerd verscheept vanuit de Verenigde Staten. Je moet dit stukje precisietechniek dus niet meer zelf in elkaar puzzelen. Enkel de rotorbladen moeten nog aan de rotorkop bevestigd worden. De rotorbladen van het toestel zijn gemaakt van aluminium. De zwaardere bladen geven de piloot bij een motorpanne net iets meer tijd om veilig in autorotatie te gaan en het toestel aan de grond te zetten. |
RotorWay Belgium is de exclusieve verdeler van RotorWay kithelikopters in België en Nederland. Ze houden ook een concessie in Frankrijk, maar daar is het verdeelcontract niet exclusief. Daarnaast hebben zij van het Directoraat-generaal Luchtvaart (DGLV) de toelating gekregen om een eigen instructeur op te leiden en daardoor kan je bij RotorWay Belgium je type-rating halen. Er wordt stevige promotie gemaakt voor RotorWay. Je kon Xavier en zijn collega’s dit jaar onder andere vinden op de opendeurdag op het vliegveld van Grimbergen, op Kiewit en op de helidays te Brustem. De volgende stap zijn deelnames aan o.a. het autosalon.
 | Xavier demonstreert de stabiliteit van de Talon bij het opstijgen. Van zwalpen is amper sprake. Eens in de lucht komen de elegante lijnen van de machine pas echt tot hun recht. De schoonheid van het toestel zit hem in de afwerking van het ‘koetswerk’. |
Het aankopen van een kithelikopter is een beslissing die je niet te licht mag nemen. Na het bouwen van de helikopter moet je natuurlijk ook je typebevoegdverklaring halen. Het is niet zo dat je een aparte helikopterlicentie moet behalen om met een kithelikopter te vliegen. Hiervoor is een volwaardige licentie vereist. Je kan dit type helikopter dus niet vergelijken met een ULM, waarvoor wél een aparte vlieglicentie bestaat. In circulaire CIR/AIRW24 van het Directoraat-generaal Luchtvaart worden de specificaties opgesomd waaraan een lichte helikopter gebouwd door amateurs moet voldoen. Het moet gaan om een toestel dat maximaal 750kg weegt bij het opstijgen, aan niet meer dan twee personen plaats biedt en voorzien is van één zuigermotor die maximaal één hoofdrotor aandrijft. In diezelfde circulaire kunnen we ook de types vinden die door het DGLV in België toegelaten worden. Momenteel zijn enkel de Exec 162F, mits deze voorzien is van een speciale geluiddempende motoruitlaat, en de A600 Talon toegelaten. De opname van de Talon in deze lijst van toegelaten types is rond, hoewel de vernieuwde versie nog gepubliceerd moet worden, weet Xavier ons nog te vertellen.
 | Xavier heeft niet alleen een helikopterlicentie maar ook een PPL-A. Dat vliegen voor hem een passie is, dat staat vast. Helikoptervliegen vereist volgens Xavier 100% concentratie tijdens alle momenten van de vlucht, als je de stick even loslaat gaat de helikopter onvermijdelijk z’n eigen weg. |
Als je zelf een helikopter wil bouwen moet je hiervoor de toelating hebben van de FOD Mobiliteit en Vervoer en die stelt een controleur aan die het werk gaat opvolgen. Na het bouwen moet er een dossier opgesteld worden waarin de gewichten en de zwaartepuntsbegrenzingen van het toestel opgesomd worden, de zogenaamde ‘weight & balance’. Vervolgens krijg je de toelating om een aantal testvluchten uit te voeren. Als alles correct afgesteld is en de testvluchten succesvol waren krijg je je luchtwaardigheidsattest.
Het grote voordeel van een zelfbouwhelikopter is wel dat je als piloot/bouwer zelf het onderhoud aan je eigen toestel mag doen. Je hebt het toestel tenslotte zelf gebouwd, je kent het dus als geen ander. Let wel, dit betekent ook dat je niet mag sleutelen aan het toestel dat je niet zelf gebouwd hebt.
 | De OO-153 is niet het eerste toestel van Xavier. Zijn vorige toestel, een Exec 162F, werd verkocht en wordt nu gebruikt door een Belgische zakenvrouw om van haar woonplaats naar haar werk te vliegen. |
Voor mensen die een passie voor luchtvaart en handenarbeid willen combineren is dit dus de ideale oplossing. Voor kleine kinderen zijn er immers kleine modelbouwdozen, maar voor de groten die een beetje kind gebleven zijn bestaan er zelfbouwhelikopters van RotorWay die tot dit verbluffend resultaat leiden.
Meer info: www.rotorway.be of xavier.de.tracy@rotorway.be
Kevin Cleynhens
Foto’s: Giovanni Verbeeck
