Wevelgem, 22 november 2010. Op het vliegveld van Kortrijk/Wevelgem staat een Braziliaanse schone te spinnen in haar beide motoren. Captain Daniël Poelman nodigt Hangar Flying uit om aan boord te komen. Wij vegen de voeten, deze zakenjet is immers nagelnieuw en moet dat nog een tijdlang blijven. Dan rolt de Phenom 100 naar de startbaan. We zijn als koningen gezeten in een vliegtuigcabine met lederen topaz-outfit. Niet alleen is onze leefruimte één en al comfort, het gaat met deze bloedmooie dame razendsnel vooruit.
 | Captain en copiloot begroeten de passagiers. Was dit de militaire luchthaven van Melsbroek, we konden denken: frozen ramp en dat uit respect voor de gasten. |
Het andere scenario
Er is een wereld die vaag bekend is bij de toeristen die het vliegtuig nemen op reis. Terwijl zij in een balorige vertrekhal de tijd doden en nerveus het verloop afwachten van de zenuwslopende laatste vijfhonderd meter naar het vliegtuig, ligt even verderop de General Aviation Terminal van hetzelfde vliegveld waar superrijken, zakenlui en sportsterren vanuit de auto, meteen en zonder gezeur, rechtstreeks in het zakenvliegtuig stappen, onderweg naar een bestemming die niet door lijnvliegtuigen wordt aangedaan.
Van de aankomsten op vliegvelden nabij steden die niet worden bediend door de reguliere vliegmaatschappijen, is inderdaad 66% voor rekening van de zakenvliegerij (bron Eurocontrol, 2009).
Dit scenario mag dan wel vaag in de hoofden leven van de publieke opinie, het is een feit dat zakenvluchten in Europa goed zijn voor 6,89 % van de tien miljoen vliegbewegingen per jaar en op Brussels Airport kiezen 11,2 zakenvluchten per dag het luchtruim (bron Eurocontrol, 2009). In heel Europa zijn dat er dagelijks 1.506.
In deze wereld van zakenjets is een aparte entourage ontstaan, ook in België. Er is de wereld van vliegtuigbroker the Aviaton factory in Antwerpen en deze van vliegtuigmanager Abelag met vestigingen te Brussels Airport, Antwerpen, Kortrijk en in het Franse Rijsel.
Iedereen Superstar
Om het misverstand uit de wereld te helpen dat het alleen supersterren, zakenlui en presidenten zijn die in zakenjets vliegen, biedt Carl Legein van the Aviation Factory een bijzondere dienst aan. Natuurlijk is de kernactiviteit van dit bedrijf in Antwerpen het verkopen van vliegtuigruimte, maar daarnaast verkoopt the Aviation Factory ook lege zetels. Als zo’n zakenvlucht heen of terug, leeg moet vliegen, dan zijn de zitjes in dit vliegtuig voor om het even wie te koop. Daartoe is door Carl Legein de lege-vluchtendatabank ‘Jethopper’ opgezet. Een blik op www.jethopper.net, leert dat een Cessna Citation CJ3 die leeg van Kortrijk naar Parijs vliegt, de lege zetels op de vlucht naar de Franse hoofdstad aanbiedt aan 71 euro per persoon, en dit voor een groep van zeven passagiers. Terugkeren is dan voor eigen rekening. De lege-vluchtendatabank van the Aviation Factory biedt tot 230 vluchten aan in 55 types van jets met haast 800 bestemmingen.
Naar wens
The Aviation Factory is als marktleider voor het verhuren van vliegtuigen op maat vooral beschikbaar voor wie niet met de reguliere luchtvaartmaatschappijen vliegt. Duizend dokters naar een medisch congres … ? Een hele voetbalploeg voor de Champions League …? Eén kilo of 120 ton vracht …? Bel the Aviation Factory. Uw logo op het vliegtuig of inflight entertainment? the Aviation Factory regelt het allemaal. Enige case studies zijn te vinden op de website van deze Antwerpse vliegtuigbroker (www.the-aviation-factory.com), goed voor een jaarlijkse omzet van tien miljoen euro.
 | Een Braziliaanse “on top” boven België. Voor zo’n knap vliegtuig is de vleugel verbazingwekkend klein maar erg efficiënt. |
Abelag verdubbelt
In de loop van 2010 maakte The Aviation Factory voor 250 uren gebruik van de vliegtuigvloot van Abelag, de grootste zakenluchtvaartgroep van de Benelux. De vliegtuigvloot van Abelag telt 24 toestellen van minimaal vier personen (Phenom 100) tot maximaal acht passagiers (Falcon 2000) en kan worden gecontacteerd voor vip- en zakenvluchten.
Abelag beheert daarbij de vliegtuigen van Belgische, Franse en Nederlandse eigenaars en neemt technisch onderhoud, administratieve en operationele diensten en persoonlijk advies voor haar rekening.
Ondanks de economische terugval die vooral een impact had op het gebruik van middelgrote zakenjets, is de vloot van het Belgische Abelag tussen 2005 en 2010 verdubbeld. De vraag naar zakenvluchten blijft alsmaar toenemen maar is heden eerder gericht op de grote en de kleine zakenjets. Het feit dat de vliegtuigbouwers er nu in slagen steeds goedkopere zakenjets te bouwen, is daarbij een meevaller.
 | BMW Group Designworks USA heeft voor de aankleding van de cabine van de Phenom, meer dan hun uiterste best gedaan. Dit is àf. |
Een kleine zakenjet die om deze reden in korte tijd erg populair is geworden, is de Phenom 100 van het Braziliaanse Embraer. Voor Abelag is deze vliegtuigbouwer geen onbekende. Er vlogen al eerder vliegtuigen van Braziliaanse origine bij Abelag: de Embraer Brasilia en Bandeirante. Het is vanuit deze ervaring dat Abelag nu ook drie exemplaren van de populairste jet van het moment, aan de vloot toe voegt en/of managed.
Braziliaanse Schone
Het is wonderlijk hoe de kleinste jet van Embraer meteen aansloeg bij de introductie ervan in 2005. De Phenom 100’s die anno 2010 worden geleverd, zijn minimum al drie jaar geleden besteld. Voorafgaand aan de eerste levering in december 2008, doorliep de kist een testperiode van 600 uren en Embraer wil een eerste balans opmaken eind 2010, na twee jaren dienst, met de hoop dat de nieuwe kist de kinderschoenen is ontgroeid.
De Phenom 100 is immers een machine van de nieuwste generatie en excelleert op twee vlakken. Het vliegtuig is een en al computergestuurd en de cabine is veruit de comfortabelste en de meest ruime die op deze vliegtuigmarkt beschikbaar is. Knap werk van BMW Group Designworks USA. In de voorbije twee jaar zag Embraer overigens de kans om de zetels nog aangenamer te maken en uit te rusten met armleuning.
Computergewijs vertoonde het gloednieuwe vliegtuig aanvankelijk enige onhebbelijkheden die vindingrijk door de piloten werden verholpen. Piloten kennen immers ook de begrippen reset en reboot. Feit is dat Embraer de parameters van de computers bij aanvang erg fijn heeft afgesteld. Er doken onder meer problemen op met de bediening van de flaps. Bij de Phenom 100 heeft deze één uitklapstang per apart flapstuk. De werking van deze uitklapstangen onderling, werd door de computer niet altijd als perfect gesynchroniseerd aangevoeld. De gebruikers zijn echter vol lof voor Embraer dat snel en afdoende deze problemen oplost in een van de twintig servicepunten in de wereld.
 | Het Prodigy instrumentenbord met Garmin G1000 avionica is het neusje van de zalm in de huidige vliegwereld. Intelligent en intuïtief en gecertificeerd voor single-pilot operations. De drie beeldschermen, 12 inch groot, zijn de grootste in de aanbieding. |
Embraer zelf somt zo’n 25 aandachtspunten op die voor 98% gemeenschappelijk terug te vinden zijn in de probleemrapporten wereldwijd. De belangrijkste zijn: flap- en remcontrole, airco en pitch trim. Embraer is er evenwel gerust op dat uiteindelijk niet meer dan twee probleemrapporten per honderd vluchten zullen worden opgemaakt.
In de voorbije twee jaar is Embraer er ook toe gekomen enige nieuwigheden in retrofit aan te bieden. Dat gaat van een afscheiding tussen passagiers en lavatory en verder de inbouw van wifi of cruise control, jawel, dat in de tweede helft van 2011 beschikbaar komt. De knoppen hiertoe zijn al ingepast in het Prodigy-vliegcomputersysteem.
 | Zij aan zij opgesteld, de OO-MAS en de OO-MCV op de stadsluchthaven van Antwerpen. En er komt een derde. Ze zijn erg gewild, deze Braziliaanse jets. België heeft er zo al vijf binnengehaald en in het luchtvaartregister ingeschreven. |
Aan boord
Of van dit alles veel is te merken, eens wij als koningen gezeten zijn in de Phenom 100 voor een korte herpositioneringsvlucht? De ruime cabine in deze zakenjet is zoals gezegd, bijzonder aangenaam. Het comfort is van een hogere orde. Bij het opstarten horen we de motoren na enige tijd overgaan in een ijler geluid maar wij blijven gemakkelijk met elkaar praten zonder de stem te verheffen.
Stuwkracht van jetmotoren is ‘slechts’ te vinden bovenaan de curve. Maar eens daar aanbeland, gaat het bijzonder snel vooruit en schiet de jet als een hazewind over de startbaan om bij rotatie de neus heel wat hoger te brengen dan dat doorgaans mogelijk is in vliegtuigen met zuigermotoren. Deze pret is echter van korte duur; take-off thrust setting is beperkt in tijd en gaat algauw over in climb thrust setting.
Onderweg is het gevoel er een van een Londense herenclub en de bijzonder grote vensters voor zo’n kleine jet dragen bij tot een open gevoel. Alles in deze Phenom 100 voelt alsof je net lekker hebt getafeld. De airco evenwel, kwam traag op gang en het bleef een tijdlang fris in de cabine.
Maar de ex-piloot in mij blijft wakker en ik vind als passagier de Phenom 100 hard lopen op z’n onderstel. Is de taxiweg van Wevelgem alweer in slechte staat? En is het daarom dat de captain een eindje aan backtracking doet?
 | Vanuit de business lounge van Abelag en the Aviation Factory op Antwerpen/Deurne, hebben de klanten-passagiers een schitterend, open zicht op het vlieggebeuren. Hun vliegtuig staat hier op niet eens tien meter afstand de klant-passagier op te wachten. |
Zo ook na de landing op Antwerpen/Deurne. Touchdown was boterzacht maar daarna begon het geschipper en getrek in het landinggestel. Pas na op het internet het verslag in Flight International te hebben gelezen, waaruit ook hier is geciteerd, begreep ik dat de Phenom 100 is uitgerust met brake by wire. Revolutionair, dat wel, maar verder echt wel een uitdaging voor de vlieger. “Pedaalinput is voor de computer nooit goed. Je zou die BCU-3-computer ’n schop onder de broek willen verkopen”, zo luidt menige verzuchting. Er is natuurlijk een uitleg voor de keuze voor BBW en dat is optimale afremming maar uiteindelijk is het laatste woord aan de klant/passagier en die is met recht bijzonder gesteld op het geboden comfort en dit tot aan de eindmeet.
Al bij al
Bloedmooi is de Phenom 100 beslist. Het vliegtuig is een echte eye-catcher. Het vertoont vaag dezelfde lijnen als ooit de Jetstream 31 turboprop, maar dit vliegtuig verkocht voor geen meter. Maar de Phenom 100 is zoveel meer dan een mooi vliegtuig. Computergestuurd en bijzonder knus achterin, zijn de allerbelangrijkste troeven. Het toestel is blijkbaar in twee jaar tijd de kinderschoenen ontgroeid en genoot van bij aanvang van een bijzonder hoge marktpenetratie. Al bij al een schitterend kist die gelukkig vaak op onze Belgische vliegvelden zal worden gespot. En hou de Jethopper in de gaten. Eens vliegt ook U in deze bijzondere kist. Met dank aan the Aviation Factory en Abelag.
 | Ook vanuit de business lounge van Abelag op Brussels Airport, is de wandeling naar het wachtende zakenvliegtuig slechts enkele meters ver. |
Guido Bouckaert
Foto’s: Jan Vanhulle
