Brasschaat, 5 juli 2012. Met de Piper L-18C Super Cub ‘OL-L49’ OO-LGB vlogen Mario Aelaerts (uit Elewijt) en Nicholas Peeters (Waasmunster) tussen 24 mei en 27 mei 2012 naar de Noordkaap. Nicholas heeft zijn beroepsopleiding voor piloot in 2011 afgerond en is op zoek naar werk. Een vlucht naar de Noordkaap als voorbereiding op een cockpit seat in een verkeersvliegtuig zag hij best zitten. Mario was een van de instructeurs van Nicholas. Hun avontuurlijke tocht werd kort beschreven in enkele kranten. Hangar Flying vond dat de vlucht wat extra aandacht verdiende van het luchtvaartpubliek. Op het vliegveld van Brasschaat plooide Mario zijn Noorse navigatiekaarten open en we luisterden naar zijn spannend verhaal.
 | De gracieuze Amazin’ Grace op Brasschaat. (Foto Paul Van Caesbroeck) |
Brasschaat
Onze plaats van afspraak met Mario is het vliegveld van Brasschaat, thuisbasis van de Koninklijke Aeroclub Brasschaat (www.aeroclub-brasschaat.be). We zijn wat vroeger en genieten nog even op een bank van dit rustige groene landschap waar luchtvaart en natuur elkaar perfect aanvullen. Een oud-zweefvliegpiloot toont ons nog even de technische werkplaats –eigenlijk een beschermde militaire paardenstal– waar drie zwevers staan die door clubleden grondig worden hersteld. De Aeroclub neemt half juli twee Tsjechische PS-28 Cruisers in dienst als opleidingsvliegtuigen, elegante vliegtuigen met een glass cockpit. De club innoveert, dat is duidelijk.
Amazin’ Grace
De Piper Cub Amazin’ Grace OO-LGB draagt de kenletters OL-L49 op de romp maar tijdens haar militaire carriére vloog ze daar nooit mee. De ‘L49’ stond eigenlijk op de romp van de Piper L-18C Super Cub OO-HBA. Die Cub wordt nu gerestaureerd in het Verenigd Koninkrijk en is misschien in augustus als G-BTKA te gast op de Tailwheel Meet in Overboelare (www.tailwheelmeet.com).
Mario: “Toen ik vijf jaar was vloog ik voor het eerst met mijn vader in de OL-L49, het toestel behoorde toe aan de Belgische militaire aeroclub in Duitsland. Mijn vader, Paul Aelaerts, vloog in Werl (Duitsland) bij het Licht Vliegwezen. Ik ben grootgebracht op vliegvelden. Brasschaat ligt me wel nauw aan het hart. Ik behoor tot het team van ‘369 Sqn – Belgian Vintage Aircraft Association’ (www.369sqn.be) en ben er trouwens medeoprichter van. Eigenaars en liefhebbers van historische vliegtuigen worden in ‘369’ verenigd en nemen deel aan evenementen in binnen- en buitenland. Uniek vliegend erfgoed wordt hier vliegwaardig gehouden. Het 369 Squadron werd oorspronkelijk opgericht te Brasschaat op 1 juli 1947.”
 | Een foto uit de oude doos. Paul Aelaerts (met rode pet) met enkele van zijn leerlingen voor de echte OL-L49 (OO-HBA). (Archief Mario Aelaerts) |
De Piper PA-18-95/L-18C Super Cub Amazin’ Grace werd gebouwd in 1951. Dat het een Amerikaans serienummer kreeg (18-1650, inschrijvingsbewijs 1838, rompnummer 18-2077) is waarschijnlijk een puur administratieve procedure. De toestellen werden gefinancierd door de Amerikanen en werden ook officieel on charge genomen alvorens aan de bondgenoten geleverd te worden. Waarschijnlijk kwam de Cub al in 1951-192 bij de Aviation Légère de l’Armée de Terre (ALAT, Franse Lichte Vliegwezen van de Landmacht) terecht met identiteit 181650/F-MAKC.
Als OO-HMU werd het toestel op 12 september 1968 ingeschreven op naam van F. Vanderstraeten met als basis Moorsele. Op 1 april 1968 ontving het de registratie OO-LGB en H. Hulsmans (Keiheuvel) werd de eigenaar. Op 18 juni 1973 werd het eigendom van Aero Club Sanicole vzw in Leopoldsburg, en op 9 augustus 1978 ging het naar L. Bruynkens & G. Laps (Brasschaat). Op 5 augustus 1979 verongelukte de Cub na het opstijgen van Brasschaat. Ze werd hersteld, vermoedelijk met de romp van de OO-SPG. Op 19 januari 1981 werd de Aero Club van Brasschaat er officieel eigenaar van. Op 16 september 2006 liep het toestel schade op in Brassschaat (ground loop), tegen eind 2006 was het opnieuw hersteld. Op 11 mei 2008 kwam het na de landing op Brasschaat ongelukkig in een beek terecht. De Cub werd gestockeerd en door Mario Aelaerts en enkele medewerkers gerestaureerd en vliegwaardig gemaakt. Op 15 juni 2010 heeft Mario het toestel na restauratie ingevlogen.
De cockpit van de Piper is extra uitgerust met een kunstmatige horizon (suction), een elektrische bochtcoördinator, GPS Garmin AERA 500, Mode S transponder Garmin GTX328, VHF radio Garmin SL40 en een draagbare Icom VHF radio.
 | Mario Aelaerts met mascotte Seghé. De naam ‘Seghé’ is het dialect voor ‘Zeg eens!’, een uitroep (“Seghé…da weet ik ni”!) die een niet nader genoemde piloot wel eens doet als zijn echtgenote vraagt wanneer hij naar huis komt. De kleine knuffelbeer is ook het symbool van Piper Cub. (Foto Paul Van Caesbroeck) |
Uitdaging
Mario Aelaerts koos aanvankelijk voor een carrière bij de Belgische Luchtmacht, eerst op Marchetti en Alpha Jet om vervolgens bij het 8ste smaldeel achter de stick te zitten van de Mirage 5. Na vijftien jaar bij de Luchtmacht werd Mario bij Brussels Airlines instructeur en examinator op BAe 146. In 2005 koos hij voor Netjets, deze keer als instructeur en examinator op de zakenjet Hawker 800. Ook bij de Koninklijke Aeroclub Brasschaat is hij instructeur. We horen de piloot van zoveel groot geweld er met veel respect praten over de lichte Piper Cub ‘Amazin’ Grace’. Mario: “Op dit vliegtuigtype leerde ik eigenlijk vliegen. Drie jaar geleden kon ik eindelijk de OO-LGB aankopen. Het toestel werd hier in Brasschaat prima gerestaureerd. Met de 90 pk Rolls Royce Continental C90 is het een heel licht vliegtuig voor zo’n veeleisende trip naar de Noordkaap. Natuurlijk is het heel gevoelig voor turbulentie. Achter de twee zetels kon amper 25 kilo bagage worden gestouwd. Dankzij een extra brandstoftank in de vleugels heeft de Amazin’ Grace een bereik van 07.30 uur gerekend aan een verbruik van 18 l/h.”
Een vlucht naar de Noordkaap is echt niet zonder risico’s. Het is een hele uitdaging zo een trip boven de nog ongerepte natuur. Mario noemt het ‘de laatste wildernis.’ Natuurlijk hadden de twee piloten een pakket overlevingsmateriaal mee en zwemvesten. De bestelde dompelpakken werden te laat geleverd, Mario en Nicholas vertrokken zonder deze beschermingskledij. Ook de planning van de fuel stops was niet zo gemakkelijk. Slechts enkele noordelijk gelegen vliegvelden beschikten over 100LL.
De route
 | Een schets van de route van de Amazin’ Grace naar de Noordkaap. (Google Maps, Paul Van Caesbroeck) |
Op donderdag 24 mei vertrok het tweetal van Brasschaat (EBBT) naar Helgoland Airport (EDXH), een klein vliegveld op het Duitse eiland Düne (afstand 211 nm, vluchttijd 04.05 uur). Vandaar vloog de Cub naar het Deense Fur Airport (EKFU, 163 nm, vluchttijd 02.50 uur, 1nm = 1,852 km).
 | Het tweetal op Fur Airport, een privévliegveld midden in de koolzaadvelden. Tijdens hun korte verblijf was er geen mens te zien. (Foto Mario Aelaerts/ Nicholas Peeters) |
Op vrijdag 25 mei vervolgde de vlucht naar Kristiansand Airport (ENCN, 88nm, vluchttijd 01.35 uur). Om de Noordkaap te bereiken zou de Amazin’ Grace vooral de westkust van Noorwegen volgen. Mario: “In het kleine België besef je maar amper hoe desolaat en groots die Noorse landschappen wel zijn. Toen we in het zuiden van Noorwegen waren aangekomen hadden we nog maar een derde van de weg afgelegd.” Van Kristiansand ging het naar Ålesund Airport (ENAL, 268nm, vluchttijd 04.40 uur). De Piper klom op deze route tot FL095! Er werd gevlogen over bergen van 4.500 voet. Het landschap bleef imponeren. De laatste trip van de dag bracht de Amazin’ Grace van Ålesund naar Flatval Airport, Froya (ENFA), een korte trip (99nm, vluchttijd 01.45 uur) maar over een indrukwekkend fjordengebied. De landingsbaan van Froya is eigenlijk een deel van een racebaan voor wagens. Een 50 km ten oosten van Flatval vond op Ørland Airport (ENOL) de Tiger Meet plaats.
Op zaterdag 26 mei werd voor refuelling koers gezet naar Bronnoy Airport (ENBN, 138nm, vluchttijd 02.10 uur) en dan verder naar Bodø Airport (ENBO). Omwille van het barslechte weer moesten Mario en Nicholas op 50 nm ten zuiden van Bodø terugkeren en werd de nacht doorgebracht in Bronnoysund (Bronnoy Airport).
 | Foto van ongerepte natuur tussen tussen Froya en Bronnoy. (Foto Mario Aelaerts/ Nicholas Peeters) |
De vlucht van zondag 27 mei noemt Mario ‘the flight of our life’, dat betekent wat voor iemand met zo’n carrière in de militaire en burgerlijke vliegerij. Mario: “Voor het laatste deel van onze vlucht, van Bronnoy naar de Noordkaap (505nm, vluchttijd 5 uur) werd gunstig weer voorspeld. Na ons vertrek vlogen we tot op FL085, geen bewolking, een blauwe hemel en een grondsnelheid tussen 110 en 125 knopen. De ATIS van Evenes en Bodø meldde kalm vliegweer met wind van 15 knopen en wat wolken op 6.000 voet. Maar tussen Bodø en Evenes (Valle Airfield, Åraksøyne, ENVE) veranderde de weersgesteldheid dramatisch. De SIGMET meldde zware turbulentie tot maar liefst FL080, wind van 48 tot meer dan 60 knopen op de grond en tot 78 knopen op 1.200 voet!
 | De Geirangerfjord in Noorwegen staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. (Foto Mario Aelaerts/ Nicholas Peeters) |
Voor ons was er in ieder geval geen weg terug. Via de radio werd ons meegedeeld dat de weersgesteldheid op 80 nm voorbij Tromsø Airport (ENTC) veel beter was (wolkenbasis 2.000/3.000 voet en wind 210/10 knopen). We besloten wijselijk om niet in het stormweer van Tromsø te landen maar door te vliegen. Voorbij Evenes kwamen we in donkere wolken terecht, we probeerden tevergeefs FL085 aan te houden. We daalden tot FL060 met een berg van 4.300 voet pal op onze route. Nicholas en ikzelf kregen alles wat een piloot probeert te vermijden; freezing rain, ijsafzetting, ijs dat zich vastzet op de vleugels en prop en dat afketst op de voorste ruit, … beangstigend. Nadat we de hoogste bergtoppen achter ons lieten, beslisten we om te dalen. In tegenstelling tot bv. de Alpen zijn dit geen bergen met langzaam hellende flanken, de rotsen rijzen als een rechte imposante muur uit de zee tot op een hoogte van soms meer dan 4.000 voet.
 | Ook weer een heerlijk beeld, de Amazin’ Grace boven een cruiseschip. (Foto Mario Aelaerts/ Nicholas Peeters) |
We vlogen op 5.000 voet tussen het bergeiland Rolla (met toppen tot bijna 3.400 voet) en de 4.000 voet hoge Andorja Mountain. De windsnelheid bedroeg 260/90 knopen op 5000ft! Gelukkig verdween de ijsafzetting maar we kwamen door de storm en de Andorja-berg in zeer hevige turbulentie terecht en we werden flink door elkaar geschud. Maar Amazin’ Grace hield zich kranig! De Tromsø-verkeersleider bevestigde ons nogmaals dat er op 80 nm ten noordoosten beter weer in zicht was. Hij kon het grote verschil in weersgesteldheid moeilijk geloven en vroeg zelfs een telefonische bevestiging aan het lokale meteostation. We kregen te horen dat een dergelijke weersgesteldheid de laatste dertig jaar zich niet meer had voorgedaan, een schrale troost als je in zo’n Piper boven het ijskoude water hangt. Toen we op 2.000 voet boven Tromsø Airport vlogen merkten we dat alle toestellen er door het slechte weer aan de grond werden gehouden. 30 nm voorbij Tromsø begon de windsnelheid inderdaad af te nemen, enkel de minder goede zichtbaarheid en de lichte regen hielden nog aan tot voorbij Hammerfest. Nadien kwam het heerlijke moment waarop we met de Amazin’ Grace over de Noordkaap konden vliegen, een geweldige ervaring. Driemaal zijn we in wijde bogen rond de kaap gecirkeld, ons geluk kon niet op want ons doel was bereikt.
 | Het doel is bereikt, de Amazin’ Grace cirkelt over de Noordkaap. (Foto Mario Aelaerts/ Nicholas Peeters) |
 | Met mascotte ‘Seghé’ kijken naar de Noordkaap. (Foto Mario Aelaerts/ Nicholas Peeters) |
Vermits het betere weer niet lang zou aanhouden besloten we koers te zetten naar Mehamn Airport (ENMH), het meest noordelijk gelegen vliegveld van continentaal Europa. De Piper streek neer op baan 17 (wind 220/25 tot 35 knopen). Nadat de brandweerwagen buiten werd geparkeerd mocht Amazin’ Grace op krachten komen in de loods van de luchthavenbrandweer.
 | Bodø Airport (ENBO), de Piper tussen de grote jongens. (Foto Mario Aelaerts/ Nicholas Peeters) |
Huiswaarts
Mario: “De terugweg begon op 30 mei om 15.50 uur. We probeerden het slechte weer voor te blijven en omwille van de middernachtzon konden we ook ’s nachts verder vliegen, een ware marathonvlucht. Van Mehamn ging het naar Tromsø (vluchttijd 4 uur) en via Svolvaer (ENSH) op de Lofoten naar Bodø (03.35 uur). ’s Anderendaags vlogen we naar Ålesund (06.45 uur) en Kristiansand (04.20 uur). Vandaar kon het niet rechtstreeks naar Brasschaat, omwille van het slecht weer moesten we zo dicht bij huis nog een tussenlanding maken in Hoogeveen (EHHO, 04.56 uur). Op ongeveer 26 uren tijd hadden we 23.36 uur in de Amazin’ Grace doorgebracht! Op 1 juni zijn we om 14.22 uur geland in Brasschaat (01.52 uur). In totaal hadden we 5.791 km afgelegd in bijna 50 vluchturen, aan een gemiddelde snelheid dus van 115 km/h.”
 | Foto genomen op de terugweg, tijdens de vlucht tussen Hammerfest (ENHF) en Hasvik (ENHK). (Foto Mario Aelaerts/ Nicholas Peeters) |
 | De foto werd om middernacht genomen. Het is nog klaar en er kan dus VFR gevlogen worden. (Foto Mario Aelaerts/ Nicholas Peeters) |
De vlucht naar de Noordkaap was voor Nicholas en mij onvergetelijk. Het desolate landschap was imponerend en de fjorden indrukwekkend. De snel veranderende weersgesteldheid was zeer verrassend maar we hebben nu aan den lijve ondervonden dat we kunnen rekenen op onze charmante Amazin’ Grace. Zo’n oude dame hadden ze in het hoge Noorden nog niet op bezoek gehad, ’t is verbazend hoe ze de Amazin’ Grace kwamen bewonderen en strelen. Supertof die trip! De smaak voor zo’n avontuurlijke vluchten heb ik nu wel te pakken.”
Frans Van Humbeek
Dank aan Mario Aelaerts en Luc Wittemans.
