Grimbergen, 6 januari 2014. Uit een familiearchief van 700 foto’s, tijdens de Groote Oorlog genomen of verzameld door de broers Edmond (piloot) en Jacques Desclée (waarnemer,) selecteerden auteurs Bernard Desclée en Bernard Demaire er een honderdtal. Hun selectie is nu gebundeld in het Franstalig boek ‘Albums Photo d’Edmond et Jacques Desclée. Aviateurs tournaisiens en 1914-1918.’
 |
Het voorwoord is van Gen-Maj Vl b.d. Wilfried De Brouwer, voorzitter van de Vieilles Tiges van de Belgische Luchtvaart. Hij wijst er terecht op hoe uitzonderlijk het was dat twee broers samen kozen voor een zeer riskante taak als piloot en waarnemer. De verliezen bij bemanningen in WO1 waren immers uiterst hoog. De Brouwer wijst ook op de buitengewone kwaliteit van de luchtfoto’s, vooral te danken aan het pionierswerk van Jules Jaumotte en aan de professionaliteit van fotograaf en waarnemer Jacques Desclée. 400 foto’s uit het Desclée-archief werden genomen door Edmond Desclée (°16 september 1891, †13 juli 1924) of zijn door hem verzameld, dikwijls nog vergezeld van het negatief. Ongeveer 300 opnamen zijn van Jacques Desclée (°27 september 1892, †10 september 1974,) vooral luchtfoto’s.
De auteurs Bernard Demaire en Bernard Desclée (zoon van waarnemer Jacques Desclée) kregen o.a. hulp van auteur en gerenommeerd WO1-onderzoeker Bernard Deneckere, het Rijksarchief in Tournai, het Centrum voor Historische Documentatie van de Krijgsmacht in Evere en het Provinciaal Domein Raversijde. De teksten bij de foto’s zijn dan ook zeer goed onderbouwd. Het boek van 87 bladzijden is geïllustreerd met 111 foto’s en documenten waarvan 80% nog niet eerder werd uitgegeven.
Om de dagelijkse realiteit van piloten en waarnemers wat beter weer te geven hebben de auteurs in dit boek ook een dagrapport van de activiteiten van de Militaire Luchtvaart opgenomen, meer bepaald het dagrapport van 2 juni 1918.
Unieke foto’s krijgen we in dit boek te zien, zoals deze van een pas door Groot-Brittannië aan België geleverde Sopwith Strutter of foto’s van een watervliegtuig MF 8 in De Panne in de lente van 1915. De piloten vlogen tussen de 4.000 en 5.000 meter bij temperaturen van soms -30°C. In het boek zien we bv. een foto van Edmond Desclée in een dikke pelsen jas (‘peau de bique’) die hem tijdens de vluchten moest beschermen tegen de bijtende kou. Sommige foto’s zijn gesigneerd, zoals deze van ‘John’ de Roest d’Alkemade en Charles Cooman, in juli 1918 genomen voor een Spad 11.
We waren verheugd om ook een paar ongekende foto’s aan te treffen van de gebroeders Ciselet. Lezers van Hangar Flying weten dat we het peterschap waarnemen van het graf van de vier broers op de begraafplaats Schoonselhof.
Een deel van het boek is specifiek gewijd aan de luchtfoto’s. Vele van die luchtfoto’s zijn van een uitmuntende kwaliteit, bijvoorbeeld de kraters in Houthulst, gehucht Zwartegat, gefotografeerd op 29 mei 1918. Of er is de prachtige foto van het vliegveld van Houtem (West-Vlaanderen) en het hoofdkwartier van het Belgische leger in het dorp. Wat een brok geschiedenis schuilt achter deze foto’s?! Nooit had ik een luchtfoto gezien van het militair hospitaal l’Océan 2 in Vinkem. Het eerste hospitaal l’Océan was door de Brusselse topchirurg Antoine Depage in 1914 opgericht in De Panne, maar toen het Duits geschut te dichtbij kwam werd het dus verplaatst naar Vinkem, net als Houtem nu een deelgemeente van Veurne. Mijn enige opmerking betreft het formaat van sommige luchtfoto’s. De auteurs beseffen dat dit een zeer rijke collectie betreft. Waarom werden sommige belangrijke luchtfoto’s dan zo klein afgedrukt, zoals bv. deze van de colonne voertuigen, op 18 mei 1918 gefotografeerd nabij het vliegveld van Uitkerke (Blankenberge.)
Publicaties als deze van Bernard Demaire en Bernard Desclée vind ik uiterst waardevol. Ze accentueren de waarde van de foto’s uit familiearchieven, een onmiskenbaar deel van onze patrimonium. Bruno Fréteur, voorzitter van Rotary Tournai, dankt in zijn nawoord de auteurs omdat ze de verhalen van de gebroeders Desclée laten voortleven. Fréteur schrijft ook over de piloot en waarnemer: “Ils ont répondu, sans doute, pour la plupart sans connaître notre devise, celle du Rotary: Servir d’abord.”
Prijs 30 euro, exclusief verzending 6 euro. ISBN: 978-2-9601593-0-1. Leden van Rotary International kunnen het boek rechtstreeks bij Rotary Tournai bestellen en betalen slechts 25 euro (exclusief verzending.) Betaling door storing op rekeningnummer IBAN BE35-1262-0621-8737, BIC CPHBBE75, vermelding Album Desclée. De opbrengsten van het boek gaan naar de sociale werken van de Rotary Club Tournai.
Frans Van Humbeek
