Grimbergen, 5 januari 2015. Weinig inwoners van Opglabbeek weten dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog een militair vliegveld werd aangelegd in het wat verder gelegen Ophoven. De geschiedenis van dit vliegveld Y-32 werd door auteurs Karel Baeten en William Engelen grondig beschreven in het boek ‘Y-32 Ophoven, Opglabbeekse herinneringen uit de nadagen van Wereldoorlog II.’ De uitgave van Heemkring Glatbeke verhaalt de vijf maanden militaire aanwezigheid in Opglabbeek.
Het voorwoord van ‘Y-32 Ophoven’ werd geschreven door Luitenant-Kolonel Vlieger Stafbrevethouder Peter Stams. Hij maakte in een minder ver verleden deel uit van het 350 Sqn, een smaldeel dat tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruik maakte van Y-32.
Aan de hand van archiefstukken en veel authentiek fotomateriaal krijgt de lezer een beeld van de ontwikkeling van het vliegveld Ophoven tot een volwaardige militaire vliegbasis. Het boek is goed gevuld met getuigenissen van dorpsgenoten, die geïnterviewd werden door beide auteurs. Op deze manier wordt het feitenrelaas heel herkenbaar voor de ene groep lezers, interessant en verduidelijkend voor de andere. De getuigenissen zijn soms aangrijpend, zoals deze over de vergeldingsactie in Louwel (een gehucht van Opglabbeek) op 11 september 1944 waarbij 13 mensen de dood vonden. Maar er zijn ook ludieke getuigenissen zoals deze van Flying Officer Peter Gibbs die naast een gedreven piloot ook een musicus was met internationale faam. Het is prettig om te lezen hoe Gibbs in 1955 de dirigent Herbert von Karajan (voormalig lid van de Nazi-partij) voor schut zette tijdens een optreden in Boston.
Heel wat familieleden van ondertussen overleden militairen werkten mee aan dit boek. Ze zijn er trots op dat de verhalen van hun familieleden verder blijven leven in een dergelijke publicatie. Allan Hillman stelde bijvoorbeeld foto’s en documenten ter beschikking van zijn vader Leading Aircraftsman (LAC) John Christopher Hillman. Anna M. (Tripe) Crossman haar vader, Squadron Leader Philip V.K. Tripe, was bevelvoerend officier van het 130 Sqn dat opereerde vanop Y-32. Anna schreef ook een voorwoord en bezocht de regio rond Ophoven al twee keer.
 | In het Cultureel Centrum Den Ichter ging tijdens de voorstelling van het boek een tentoonstelling door over Y-32. Er waren heel wat stukken te zien die op het vroegere vliegveld werden terug gevonden, zoals deze wielblokken en Perforated Steel Planking (PSP.) (Foto Kris Reumers) |
Op 22 november 1944 startte de 820 Engineer Aviation Batallion met de aanleg van de start- en landingsbaan op de uitgestrekte heidevlakte die nu industrieterrein is. In het boek vinden we zeer gedetailleerde grondplannen terug, getekend door het IX Engineer Command. Minder dan drie weken na de start van de grondwerken kon een startbaan in gebruik genomen worden. Y-32 werd een vliegveld dat zowel door de RAF (41, 130, 350, 430, 610 Sqn) als door de Amerikanen (401, 402, 485, 509, 510, 511 FS) zou gebruikt worden. De aanvoer van munitie was soms een probleem voor de Amerikaanse eenheden. In maart 1945 moesten grondtroepen zelfs munitie uit gecrashte vliegtuigen halen om zelf meer doelen te kunnen aanvallen.
De operatie Bodenplatte is uitgebreid gedocumenteerd, zowel met persoonlijke getuigenissen, uittreksels uit Operations Record Books en logboeken, als met unieke foto’s. Bij heel wat foto’s mis ik wel een bronvermelding. De auteurs hebben veel gegevens, zoals de inzet van eenheden en vliegtuigen, verwerkt in duidelijke tabellen.
Merkwaardig is het verhaal van het bombardement van de Sint-Martinuskerk in Genk op 2 oktober 1944. Om een onverklaarbare reden werd Genk die dag door Amerikaanse bommenwerpers gebombardeerd. De kerk kreeg een voltreffer.
De auteurs besteden ook aandacht aan het belang van zo’n oorlogsvliegveld voor de lokale economie. Nadat de laatste gevechtseenheden richting Duitsland waren vertrokken, begon men met de ontmanteling van het vliegveld. Een precieze datum kon daar niet van gevonden worden. Vast staat dat na het vertrek van de militairen een stormloop van de burgers begon om achtergelaten materialen te kunnen recupereren, laat het ons de oorlogseconomie noemen. Zeer boeiend is ook hoofdstuk acht in dit boek. Daarin wordt beschreven wat er zeventig jaar later nog is overgebleven van het vliegveld. Natuurlijk komt ook de gedenksteen aan bod die op 21 juni 2014 door de heemkundekring Glatbeke en de gemeente Opglabbeek werd ingehuldigd (www.luchtvaarterfgoed.be/content/monument-y-32-ophoven-opglabbeek).
De restauratie wordt beschreven van een P-47 Thunderbolt en een P-51 Mustang die tijdens de Tweede Wereldoorlog vanop Y-32 opereerden. Het boek wordt afgesloten met bezoeken aan graven van piloten die tijdens hun dienst op Ophoven het leven lieten en met een beknopte uitleg over de verschillende vliegtuigtypes die aan bod kwamen.
Karel Baeten en William Engelen schreven een zeer verzorgd en goed gedocumenteerd boek dat je beslist moet lezen. 156 pagina’s A4 liggend, z/w. Kostprijs 25 euro plus 8,5 euro verzendingskosten, door middel van storting op het rekeningnummer BE43 9730 9085 6601 met duidelijke vermelding van naam en adres. In het boek is publiciteit opgenomen van lokale ondernemers en handelaars die er met hun financiële steun voor zorgden dat het boek aan een democratische prijs kon aangeboden worden.
Frans Van Humbeek
