Grimbergen, september 2016. In ‘Vrije vlucht’ deelt piloot Mark Vanhoenacker (°1974, Massachusetts) zijn passie voor het vliegen. Hij laat ons de sensatie van zijn vliegreizen ervaren en opent onze ogen voor de poëzie van de techniek. De auteur heeft de Belgische en Amerikaanse nationaliteit en is nu Senior First Officer bij British Airways. Mark verwijst meermaals naar België waardoor het internationaal verhaal in ‘Vrije vlucht’ toch ook een lokaal karakter krijgt.
 | Cover |
De vader van Mark is geboren in het West-Vlaamse Zwevegem, in ‘het meertalige België.’ Hij was als zendeling naar Congo gestuurd, daarna naar Brazilië en later geëmigreerd naar Amerika. Daar heeft hij zijn vrouw leren kennen. Mark heeft het boek ondermeer opgedragen aan zijn ondertussen overleden ouders, mensen die hem zeker de liefde voor talen en culturen hebben bijgebracht.
‘Vrije vlucht’ is een analyse van hoe het is om piloot te zijn van een verkeersvliegtuig dat continenten verbindt. Het is geschreven door een deskundig en gepassioneerd verkeersvlieger met verstand van zaken. Een man met een bijzonder vlotte en poëtische pen. Voor lezers die vooral technische of historische boeken over luchtvaart doornemen, is het in het begin even wennen aan het soms filosofische accent van het boek.
De auteur besloot zijn universitaire opleiding te onderbreken om beroepspiloot te worden. De vele centen voor de opleiding verdiende hij ondermeer als topconsultant, een job die hem heel wat tijd in vliegtuigen deed doorbrengen. Tijdens zijn opleiding als piloot was hij er trouwens verbaasd over hoeveel leerling-piloten eerder met een andere opleiding waren begonnen. Na zijn basistraining vloog hij lijnvliegtuigen uit de A320-serie, daarna stapte hij over naar de langeafstandsroutes met de Boeing 747.
Heel wat van de Hangar Flying lezers hebben de tijd nog meegemaakt dat we probleemloos als passagier een zitje konden krijgen in de cockpit van verkeersvliegtuigen. De strikte veiligheidsmaatregelen beslissen er nu jammer genoeg anders over en de meeste jongeren met een prille interesse voor aviatiek zullen nooit de magie van een cockpit kunnen smaken. Voor hen schreef Mark dit verbluffend boek. Maar het boekwerk is ook een absolute aanrader voor piloten in opleiding of voor frequent flyers. Het is geschreven door een expert met zeer veel liefde voor luchtvaart en literatuur, door een man waarvan de wereld zijn thuis is en die er ons voortdurend op wijst hoe adembenemend mooi en boeiend een vlucht met een vliegtuig kan zijn. Het is toch fabelachtig dat een passagiersvliegtuig ons naar de andere kant van de wereld brengt, zonder onderweg een briesje te voelen. Leg tijdens uw volgende zakenreis uw laptop enkele uren opzij, vraag een plaats bij het raam en geniet van ‘Vrije vlucht.’
Het is bijzonder interessant hoe de auteur pure techniek samenbrengt met de historiek, bijvoorbeeld als hij het heeft over de naamgeving van luchtstreken en radiobakens. Voortdurend heeft hij het over de nautische erfenis van de luchtvaart. Dat gaat niet alleen over routepunten die verwijzen naar de scheepvaart, maar ook naar bijvoorbeeld de benaming ‘Pitotbuis’ of naar de ontwerpers van de eerste pilotenuniformen. Was het niet Juan Trippe, de bekende stichter van Pan Am die zijn vliegende schepen Clippers noemde? Mark: “Piloten zien meer water dan welke zeeman ooit. Het komt zelden voor dat je vanuit een vliegtuig geen water kan zien.”
Het is fascinerend om te lezen hoe hij de wereld geografisch indeelt, hoe hij vanuit de lucht de bevolkingsdichtheid van de regio’s inschat, hoe hij landen rangschikt volgens de tijd die nodig is om er over te vliegen. Hij schrijft zelfs dat hij op de meeste werkdagen meer mensen ziet dan zijn voorouders in hun hele leven. Dankzij een boek als ‘Vrije vlucht’ staan wij er zelf ook even bij stil dat we een overgang in de luchtvaart meemaken. Mark: “Op een dag zullen de laatste kaarten uit de cockpit worden verwijderd, dat worden dan relieken uit het vroeger straaltijdperk.”
Maar meer nog dan over geschiedenis gaat het over de moderne technieken in de luchtvaart. De soms zeer ingewikkelde systemen worden op een begrijpbare manier uitgelegd, zoals de traagheidsnavigatie en de evolutie van de gewone gyroscoop naar de ringlasergyroscoop. Hij vertelt waarom een magnetisch kompas volgens hem een hopeloos achterhaald apparaat is dat toch een plaats blijft krijgen in hypermoderne cockpits. Zijn uiteenzettingen over de verschillende manieren van hoogtemetingen, over de verschillenden snelheden, straalstromen en gewichten van het vliegtuig zijn boeiende literatuur. Er is niet alleen de techniek, er zijn ook de verhalen over de werkorganisatie in de cockpit of de blijken van respect van een toppiloot als Mark voor mensen van het grondpersoneel. Een van de jobs waar hij duidelijk achting voor heeft is deze van de redcap.
In zijn eerste jaar als commercieel piloot werd hem door verschillende gezagvoerders het boek ‘Fate is the Hunter’ van vliegenier Ernest Gann aangeraden of cadeau gedaan. ‘Vrije Vlucht. Een piloot over zijn passie voor het vliegen’ mag je als Belgische vlieginstructeur of gezagvoerder best aan uw leerling of collega schenken, ze zullen de lectuur waarderen.
De oorspronkelijke Engelstalige versie Skyfaring werd dit jaar in het Nederlands vertaald door Ton Heuvelmans. Eerder verscheen het al in het Chinees, Duits, Italiaans en Japans.
350 blz, geen foto’s, zachte kaft, 21,5 cm x 13,5 cm. Uitgeverij De Arbeiderspers (Amsterdam,) ISBN 978 90 295 1006 6. Ik betaalde 21,99 euro bij Standaard boekhandel.
Frans Van Humbeek
