Fraserwood, Manitoba (Canada), 28 december 2017. Fraserwood, 90 kilometer pal boven Winnipeg, dat is één café, een heleboel kerken en een community hall. Het is er vertrouwd winterweer volgens Canadese normen, min 20°C tot min 30°C met prikken tot min 42°C. Zomers zoals in België, maar winter en zomer zijn er net twee verschillende continenten: wit in de herfst en de winter, groen in de zomer, met in de lente bruinbevroren afgestorven gras dat geleidelijk terug tot leven komt.
Quarter section
De uit het Oost-Vlaamse Gijzegem afkomstige Joachim De Smedt (30) woont er sinds 2014 samen met zijn Belgische vriendin Idris en ze hebben het er erg naar hun zin. Ze hebben er zelfs een huis gekocht met redelijk wat grond aan; zo’n 800 meter op 800 meter – een zogenaamde quarter section. Het jonge stel doet aan hobby farming met tractors, twee paarden, kippen en konijnen en heeft ook een eigen vliegtuigje op het erf staan. Geen luchtsproeier om hun gewassen te beschermen maar een Pitts S1S, een eenzitsacro. Vliegen is immers Joachims lust en leven: zowel privé als beroepsmatig. Als jonge boordcommandant bij de regionale vliegtuigmaatschappij Bearskin Airlines doorkruist hij het Canadese binnenland met een tweemotorige Fairchild Metroliner.
 | Captain – na amper drie weken first officer – op een Fairchild Swearinger Metroliner van Bearskin Airlines. Trots! |
Kon hij dan in Europa niet aan de slag? Joachim De Smedt: “Blijkbaar niet. Na vruchteloos solliciteren in en buiten Europa en zelfs wereldwijd heb ik dankzij mijn noordpooltrip ontdekt dat Canada eigenlijk een heel bloeiende vliegcultuur heeft, vergelijkbaar met de Verenigde Staten, maar makkelijker om een werkvergunning te kunnen krijgen.”
 | Ten huize De Smedt, Fraserwood, Manitoba, Canada. Huisje, tuintje en vliegtuigje. Meertje en vliegveldje konden niet op de foto. |
Een Noordpooltrip? Trip staat in het Nederlands voor reisje, uitstapje, in het Engels mag het wel wat verder zijn. Zijn Noordpooltrip ging alleszins een volle maand duren: veertien dagen noordwaarts, veertien dagen zuidwaarts. Reisje? Uitstapje?
Kaapstad
Joachim: “Eigenlijk wou ik vanuit Europa naar Kaapstad gaan vliegen, maar ik kwam er snel achter dat zo’n onderneming veel te gevaarlijk zou zijn gezien het labiele politieke klimaat in tal van Afrikaanse landen, om over de criminaliteit nog maar te zwijgen. Reken daarbij dat ik toen 24 jaar was, eruit zag als een adolescent van 16 met het bovenlijf van een 12-jarige. Plan afgevoerd en naar een andere optie uitgekeken. Wàt te denken van een solovlucht naar de Noordpool, zo ging ik mijzelf voorhouden.”
Goed gek verklaard door zijn omgeving – wat voor Joachim niets minder dan een compliment en een stimulans gingen zijn, wou hij de oversteek gaan wagen met een Cessna 172 gezien zijn beperkte middelen. Nooit eerder had een piloot met zo’n lichte single engine piston de Noordpool aangedurfd. Onverantwoord! Enkel een krachtige Cessna 185 was hem voor geweest.
En het bleek ook al vlug onmogelijk te zijn het toestel in Europa te gaan huren, laat staan het te kunnen verzekeren. Om vanuit Noorwegen, de Atlantische Oceaan over te steken naar IJsland en Groenland? Om vervolgens aan de Noordpool even een frisse neus te gaan halen? Zot zijn doet geen zeer. De aangezochte eigenaars en verzekeraars hadden weliswaar nooit zulke termen gebruikt, het bleef overal bij een gedecideerd njet.
AvCanada-platform
Toch vond Joachim via het AvCanada-platform een dozijn medestanders – voornamelijk piloten verblijvend en vliegend in de lagere Noordpoolgebieden – die zijn avontuur genegen waren, het nog niet zo gek vonden en hem met raad en daad ging bijstaan, met onder meer het advies om vanuit de Verenigde Staten te vertrekken. In the US anything is possible, man!
Zo gezegd, zo gedaan. Na een slopende zoektocht kon Joachim De Smedt uiteindelijk een Cessna 172 huren in New Mexico. Van eigenares Suzy mocht hij met het toestel over het Canadese grondgebied gaan vliegen, ook tegen het landen op ruwe en onverharde pistes had ze geen bezwaren. Dat Canada een deel van de Noordpool claimt, liet Joachim achterwege …
 | Veel volk zal er bij een noodlanding in de poolgebieden niet toeschieten, laat staan slecht volk. Maar één witte beer is voldoende. |
Overlevingsmaterieel zoals een reddingsboot en een dompelpak gaan kopen, een wapenvergunning aanvragen, stapels VFR- en IFR-kaarten gaan bestellen, alle mogelijke weight and balances gaan berekenen en herberekenen. De weken vlogen voorbij en op 1 juli 2011 zat Joachim op een lijnvlucht naar New Mexico, US.
Vanuit het zuiden van de Verenigde Staten naar de Noordpool gaan vliegen? Vanuit Canada scheelt het toch meer dan een slok op de borrel?
Joachim: “Canada mag dan een erg gezonde vliegcultuur hebben, toch was het iets eenvoudiger om een Amerikaanse FAA-licentie te bekomen dan wel een Canadese. Ook het huren in de States was goedkoper. En ik vond maar geen enkel Canadees bedrijf dat mij eenvoudigweg een vliegtuig wilde verhuren. Verwijzend naar talloze checks en restricties hielden ze de boot af.”
Elk nadeel heb se foordeel
‘Elk nadeel heb se foordeel’, zo luidt de bekende sound bite van de legendarische Nederlandse stervoetballer Johan Cruijff en dat ging ook onze Belgische jongen op het veld van pas komen. Niet alleen zijn uithoudingsvermogen gaan testen bij urenlange legs noordwaarts, ook de zogenaamde grid navigation kon hij daarbij op punt gaan stellen.
Joachim: ”Tijdens de heenreis altijd bijgehouden hoeveel graden mijn directional gyro afweek per uur. Op die manier kon ik mijn positie na enkele vluchten steeds correct houden, zonder een magnetisch kompas nodig te hebben. Bij grid navigatie maak je eigenlijk je eigen kaart met een fictieve Noordpool en gebruik je je directional gyro als kompas. ’n Beetje zoals airliners ook doen of deden, maar dan wel met een deftige gyro in plaats van de basisversie in een Cessna 172.”
Turtlepac
Op naar Canada. Maar eerst de Cessna-vierzitter ombouwen tot een eenzitter met extra bagageruimte én met een extra tank van 110 US-gallon in de rug, een zogenaamde ferry tank of turtlepac tank, uitgevoerd in een uiterst sterke flexibele kunststof. Turtlepac – goed voor zo’n 415 liter AvGas – heeft onderweg geen krimp gegeven en geen druppel gelekt, maar liet zich niet zomaar bijvullen en zeker niet met een hogedrukpomp: een fikse douche ging Joachim eraan overhouden.
 | Turtle Pac tank. 415 liter extra benzine in de rug. Niets in vergelijking met een schildpad met zijn huis op de rug. |
New Mexico, Texas, Arkansas, Missouri, Indiana, Michigan achter zich laten en verder noordwaarts naar Rankin Inlet aan de Canadese Hudson Bay, waar ijsberen zich aan de oevers plegen op te houden, wachtend op het dichtvriezen van de reusachtige zeearm op zoek naar voedsel. Joachim ging er op een lage hoogte vliegen, sharp looking out en speurend om de viervoeters voor het eerst in hun habitat te kunnen spotten. Tevergeefs, de witte knuffels gaven niet thuis. Plaats genoeg aan de gigantische Hudson Bay, maar niet voor zijn teleurstelling.
Inuit
Rankin Inlet mocht anderzijds wel gaan zorgen voor andere primeurs, de eerste plaats waar het ware noorden – en niet langer het magnetische noorden – ging gelden als referentie, de eerste keer dat hij zich moest gaan bevoorraden met drums – tweehonderdliterbenzinevaten, en de eerste kennismaking met Canadese inboorlingen: de Inuit. Inuit is hoe Eskimo’s uit Groenland en Canada zichzelf noemen. Eskimo wordt door sommigen als beledigend ervaren. Vele Inuit zijn er werkzaam op de luchthaven en lijken opvallend armer te zijn dan de andere bewoners van de streek.
Veel tijd voor andere beschouwingen ging Joachim De Smedt from Belgium niet meer hebben. Zijn vliegtuig gaan volgooien met de vierhonderd liter fuel uit twee drums was goed voor zo’n 2.200 rotaties met een handpomp of een tankbeurt die maar liefst 2,5 uur in beslag ging nemen, terwijl hij voordien diep in zijn vingers had gesneden bij het verwijderen van de tankstop.
 | Fueling Arctic Style. 100 rotations pro 5 US-gallon. Up to $28 pro 1 US-gallon. |
Toch nog een laatste primeur om de dag te besluiten: afgepeigerd zich gaan verwennen met een hotelkamer van 175 dollar. Zoveel verpleging en luxe had hij wel verdiend. Nog even het stadje gaan bezoeken en dan onder de wol. ’s Anderdaags stond hem een brok van maar liefst acht uren non-stop naar Resolute Bay te wachten.
 | “Naar Kaapstad, het zuidelijkste punt van Afrika, hoppen? Véél te gevaarlijk met mijn voorkomen van een zestienjarige. Dan maar het noordelijkste punt van de wereld proberen.” |
A hell of a flight
Resolute Bay (CYRB). What’s in a name? De meteo zag er voortreffelijk uit en dat mocht gelden voor het eerste deel van de vlucht, tot de weergoden moesten gaan zwichten voor de weerduivels. De polaire lucht trok helemaal dicht met massa’s van wolkenvelden op alle hoogtes. Op instrumenten gaan vliegen en om de vijf minuten even naar buiten gaan kijken. Levensgevaarlijke icing op het toestel ook, en nu om de tien seconden een scherpe blik naar de vleugels werpen om het profiel in ’t oog te gaan houden. Stijgen en dalen tussen verschillende wolkenlagen om verdere ijsafzetting te voorkomen en steeds maar de zon gaan opzoeken, onverminderd behulpzaam om de wolken weg te branden en de icing te bestrijden.
Even gedacht om rechtsomkeer te maken of uit de wijken naar Taloyoak (CYYH), een vliegveld halverwege de route. Pas na zeven uren vliegen een eerste glimp van Resolute Bay kunnen opvangen. Niets om over naar huis te schrijven, tenzij om het thuisfront voortaan dodelijk te gaan verontrusten. Maar vastberaden, onversaagd en resoluut de eindbestemming gehaald. A hell of a flight!
 | On the road to Resolute Bay. A mix of land and water. Later on, a mess of clouds and icing. |
En dat werd ’s avonds ook gesneden koek voor Jane, een journaliste van ‘Arctic Explorer’s Story’, die het ging hebben over a crazy guy planning to fly to the North Pole in a small airplane. Na het interview voelde Joachim zich verzaligd als een heuse filmster. ‘I was really high up in the Arctic by now. And I would go higher’, zou hij later in zijn logboek schrijven.
Eureka!
Eureka! Ik héb het – bijna voor mekaar, zo mocht Joachim Archimedes vrij vertalen toen hij ’s anderdaags op de 80ste noordelijke breedtegraad neerstreek. Eureka (CYEU) is ook het meest noordelijke Canadese vliegveld, niet meer dan een weerstation met een kleine militaire basis waar zo’n negen permanente bewoners – waaronder enkele wetenschappers – elkaar om de drie maanden aflossen. In de zomer kan de drukte er oplopen tot vijftien man.
 | Eureka International Airport. Tijdens de zomer kan de drukte er toenemen tot zo’n twee vliegbewegingen per dag. |
De Belgische vrijbuiter was een onverwachte nieuwkomer, werd er warm onthaald, maar de pleincommandant verklaarde hem meteen gek – niet zonder enig respect evenwel – als hij verder naar de Noordpool zou willen vliegen. Een Italiaanse helikopterpiloot was alleszins onder de indruk dat zo’n klein éénmotorig toestel reeds Eureka had kunnen bereiken.
But back to business. Tomorrow heading for the North again! For the very North! Tot Joachims niet geringe verbazing bleek het weerstation zich enkel bezig te houden met wetenschappelijke waarnemingen, de weersvoorspelling voor de Noordpool kon hij slechts bekomen van het Polar Continental Shelf Project, zo’n 350 NM (Nautical Mile) zuidelijker gelegen.
Joachim De Smedt: “Ik had slechts twee weken gevlogen en stond op het punt om de volgende dag het ultieme einddoel te bereiken. Of ging ik jammerlijk falen in een onwaarschijnlijk afgelegen gebied? En wat met twaalf uren non-stop vliegen? Zou ik het aankunnen? Zou het vliegtuig het aankunnen? En Turtlepac achteraan? Zou die feilloos blijven functioneren? Ik kreeg mijn gedachten maar niet op orde gezet. Toch slaagde ik erin, op de een of andere manier, om in slaap te vallen. Het werd een nacht met woeste dromen, vol met stress.”
 | Pinguïns komen enkel voor op de Zuidpool. Een rode variant ervan is erg zeldzaam, zeker in de Noordpoolcirkel. |
A local flight of 800 NM
17 juli 2011 was een zondag, maar Joachim was vroeg uit de veren. Hij maakte de Cessna 172 klaar voor de Noordpool en daarbij zo licht mogelijk, alle overbodige bagage werd ter plekke achtergelaten. De meteo in Eureka zag er alvast goed uit: CAVOK (Ceiling And Visibility OK), weinig wind. Idem dito voor 200 NM verder, enkel kans op wat verspreide hoge wolken. Rond de Noordpool in een straal van 50 NM mocht hij een lage bewolking of mist verwachten. Op zo’n 400 ft (feet), mogelijk hoger, mogelijk lager.
Hij keek rond in de cockpit en zorgde ervoor dat alles veilig vast zat. Alle kaarten waren binnen handbereik, de Personal Locator Beacon hing rond zijn nek, op zoek naar een signaal. De satelliettelefoon lag binnen handbereik. Ready to go? Ready to go!
Edmonton Center, good morning”
– “Good morning, I’d like to file an IFR flight plan”
“Ok, go ahead”
– “It will be a local flight CYEU – CYEU via the North Pole, 90° North”
“Airplane type ?”
– “Cessna 172”
[… silence…]
“Estimated time on route ?”
– “12 hours”
“Endurance ?”
– “16 hours”
[…]
“Thank you sir, have a nice flight”‘
Noord, noorder, noordst
De uren gingen voorbij. De EET (Estimated Elapsed Time) werd snel uitgedrukt in minuten, in plaats van uren. Hoe dichterbij Joachim kwam, hoe dikker de wolkenlaag werd. Een tweede hogere wolkenlaag begon zich te vormen. Het zicht was nog steeds erg goed en er was geen ijsvorming op de vleugels. Het ongeduld en de gretigheid om de bestemming te bereiken begon te groeien.
 | Een oude doorwinterde GPS – aan het dashboard gehouden met tape – wou zijn passagier niet gaan verontrusten met “No nearest airports in the vicinity of 400 NM”. |
Hij controleerde elke meter en elke indicator in de cockpit twee keer per minuut en begon zijn afdaling naar 2.000 ft. De minuten begonnen uiterst langzaam voorbij te tikken. En vanaf dat moment gaf de GPS de afstand in één cijfer aan. 9 NM om te gaan … 8 NM … 7 … 6 ….
“Pas op, tracht de juiste vliegrichting nauwgezet aan te houden, de lengtegraadindicatie is hier erg gevoelig! 5 … 4 … 3 … 2 … terug naar 3. Hou je richting in ’t oog! … 2 … 1. Yes! Nu vlieg ik binnen een straal van 1 NM van de geografische Noordpool. Yes! Yes! Yes!”
 | GPS III Pilot™ mag dan een Garmin collector’s item zijn geworden, zulke dingen werken nog erg behoorlijk, zelfs op het topje van de wereld: N 89° 59.745’. Als Master of Science in Electrical Engineering van Universiteit Gent had Joachim De Smedt er zonder meer het volste vertrouwen in. |
Santa Claus
Een ervaren poolreiziger had Joachim verteld dat het ijs waarschijnlijk dik genoeg zou geweest zijn om er met een Cessna 172 te kunnen landen, maar de uitdaging zou erin hebben bestaan om een stuk ijs te vinden dat niet was aangetast door een smeltend oppervlak. Thanks, but no thanks!
 | North Pole @ 400 ft |
In drie minuten tijd alle 360° meridianen kruisen en op 300 ft boven het dak van de wereld vliegen, mochten volstaan. Top Gun-opener ‘Danger Zone’ van Kenny Loggings stond klaar en ging minutenlang door de intercom van het vliegtuigje knallen.
 | Bye, bye, North Pole! Just a selfee before leaving! |
“Welcome back Santa Claus”, zo begroette Suzy hem toen hij haar toestel terugbracht naar Santa Teresa Airport, New Mexico. Onderweg over de Verenigde Staten moest Joachim zo nodig nog een ander persoonlijk record gaan prikken: zo’n half uur lang op een hoogte van 11 500 ft vliegen zonder een zuurstoffles aan boord te hebben. Kwestie van de laatste gallon adrenaline uit zijn lijf te kunnen branden.
Dare to fly the impossible! – http://www.flytheimpossible.com
Luca Swinnen
Foto’s: Joachim De Smedt
