Koksijde, 21 maart 2019. Een historische dag voor vele luchtvaartliefhebbers: dé allerlaatste operationele missie van de legendarische Sea King. In de voormiddag een vlucht langs iedere stad of gemeente langs de kust, ‘s namiddags nog één keer de wielen aan de grond zetten in Koksijde. Het ultieme afscheid.
De Sea King-helikopter is onlosmakelijk verbonden met onze Belgische Kust. Sinds hun ingebruikneming in 1976 totaliseerden de vijf toestellen samen bijna 60.000 vlieguren waarbij ze 3.309 reddingsmissies uitvoerden. 365 dagen per jaar stonden vliegtuigen en bemanningen de klok rond paraat voor een « scramble ». In totaal werden 1.757 personen uit vaak benarde omstandigheden gered.
Opmerkelijke interventies zijn: het kapseizen van de Herald of Free Enterprise voor de kust van Zeebrugge (6 maart 1987), de Switel Hotel-brand in Antwerpen (31 december 1994), de gasexplosie in het Waalse Gellingen (30 juli 2004), de schipbreuk van Baltic Ace in de Noordzee ten zuiden van Rotterdam (5 december 2012), de aanslagen in Zaventem en Brussel (22 maart 2016).
Tekst en foto’s: Tom Brinckman
Als ultiem eerbetoon vloog de Sea King een laatste keer de hele kustlijn van Knokke tot De Panne af. In iedere kustgemeente werd een herinneringsvlag aan de respectieve burgemeesters overhandigd. Na Knokke stond Zeebrugge op het programma. Om 9.40 uur stond de helikopter op het strand nabij de Icarus surfclub.
In Zeebrugge krijgen burgemeester Dirk De fauw, schepen Franky Demon en schepen Mathijs Goderis de beachflag uit handen van Ann Pante, pr-medewerkster van het 40ste Smaldeel in Koksijde. Ze heeft trouwens ook de langste staat van dienst in het squadron. De beachflag zullen de strandredders van Zeebrugge tijdens de zomerperiode dagelijks buitenzetten aan het badhuis.
Ook de MUG-helikopter van het AZ Sint-Jan kwam de Sea King uitzwaaien in Zeebrugge. De piloot van de MUG-heli was trouwens zelf een voormalige Sea King-piloot.
Tussen Zeebrugge en de eindbestemming Koksijde liggen zeven andere badplaatsen, tijd genoeg om de verplaatsing te maken naar de laatste ceremonieel. De plaatsnaam Koksijde zal onlosmakelijk verbonden blijven met de Sea King. Dat de iconische helikopter reeds in het collectieve geheugen zit, maken ook de leerlingen van het tweede leerjaar van de Vrije Basisschool te Oostduinkerke duidelijk. Met hun pakjes kleurden ze enkele weken ervoor ook al de carnavalstoet van hun gemeente. Nu trokken ze hun plunje aan om de Sea King écht uit te zwaaien.
Filip Windels, chef-duiker bij het 40ste krijgt hulp van Rudy Theys, burgemeester Marc Vanden Bussche en Walter van Weymeersch om de herinneringsvlag vast te maken aan de mast. Rudy Theys was van 2004 tot 2009 korpscommandant van de basis in Koksijde en woont ondertussen ook in de kustgemeente. Walter van Weymeersch was van 1982 tot 2009 redder-duiker bij het 40ste Smaldeel. In totaal nam hij deel aan 254 reddingsvluchten, waarbij 173 drenkelingen uit het zeewater werden gehaald.
Op de beachvlaggen staat telkens het palmares van de Sea King te lezen: 1.757 levens gered, 3.309 interventies, 60.000 vlieguren en 43 jaren dienst.
Nog een laatste keer zwaaien naar de Sea King van op het strand. Hartverwarmend hoeveel duizenden mensen in de opeenvolgende badplaatsen afscheid kwamen nemen.
Als eerbetoon kwam ook een Noorse en een Duitse Sea King-helikopter naar Koksijde afgezakt. Samen met hen vloog de RS05 een allerlaatste operationele missie: een ererondje over West-Vlaanderen. De vlucht ging over Diksmuide, passeerde het ziekenhuis AZ Sint-Jan in Brugge en het Maritiem Reddings- en Coördinatiecentrum in Oostende. Tenslotte vervoegden ook een NH90- en een Alouette III-helikopter de rangen om in verschillende formaties nog drie maal over de basis te vliegen.
Na de formatievlucht parkeert de Duitse Sea King Mk.41 op de taxiweg voor de loods. Ook de dagen van de Duitse Marine Sea Kings van Marinefliegergeschwader 5 (MFG 5) zijn geteld. Tegen 2022 moeten de 20 resterende helikopters vervangen zijn door 18 NH90 Sea Lion. De eerste levering wordt eind dit jaar verwacht.
Ook het Sea King-verhaal binnen de Noorse Luchtmacht is eindig. De 12 helikopters die sinds 1973 in dienst zijn bij 330 Squadron, worden vervangen door 16 AW101’s. De eerste drie exemplaren zijn reeds afgeleverd. Het hoofdkwartier van de eenheid is op de vliegbasis Sola gevestigd. Daarnaast zijn er nog detachementen gevestigd op Rygge, Florø, Ørland, Bodø en Banak.
Na de landing van de vier overige helikopters mocht de bemanning van de RS05 nog een allerlaatste keer een reddingsdemonstratie geven: het vertrouwde optakelen.
De brandweer van basis Koksijde bracht een ultiem eresaluut met een rotorwash.
De bemanning van de voorlaatste vlucht in het gelid voor een final handshake. Niet alle bemanningsleden maken de overstap NH90. Zo zijn de SARSO’s (Search and Rescue System Operator) op een NH90 overbodig geworden en neemt de tweede piloot die taak op zich.
Op de tonen van Highland Cathedral en met een erehaag van de collega’s worden de bemanningsleden van de drie Sea Kings onthaald. Kippenvelmomenten niet te vatten op foto’s, kijk daarom zeker de video van Mark Talloen op YouTube.
Niet enkel de reddingsacties gaven de Sea King en bij uitbreiding ook het 40ste Smaldeel bekendheid. De tv-serie Windkracht 10 van eind jaren negentig en de film tien jaar later zorgden voor een ongeziene populariteit tot ver buiten onze landsgrenzen. Tussen de gasten op het afscheidsfeest ook voormalige Windkracht 10-acteurs: Lucas Van den Eynde, Warre Borgmans en Vic De Wachter.
Na de voorlaatste landing een afscheidsfeest met om en bij de 900 genodigden: bemanningsleden, oudgedienden, familie en vrienden van het squadron.
Voorlaatste landing? Jawel, want op dinsdag 26 maart werd de Sea King nog een allerlaatste keer de lucht in gestuurd. Met toestemming van fabrikant Westland werd de RS05 overgevlogen naar het Vlaams Luchtvaartopleidingscentrum (VLOC) in Oostende. Het centrum ontving de kersverse oudgediende als educatief materiaal voor hun studenten vliegtuigtechniek.
