Evere, 16 juli 2019. Peter Celis kennen we als auteur van o.a. de boeken ‘Runways to Victory’(2003) en ‘The One Who Almost Made it Back’ (2008). Ik zat al een tijdje met hoge verwachtingen uit te kijken naar een volgende publicatie van Peter. Zijn nieuwste boek ‘Fighters defending the Ardennes’ heeft mij weer aangenaam verrast. Het brengt de verhalen van piloten en vliegtuigen die hebben gestreden tijdens het Ardennenoffensief (The Battle of the Bulge).
Cover
Na het neerpennen van Runways to Victory begon Peter al direct met de research voor Fighters defending the Ardennes. Na een pauze van zo’n twee jaar besloot hij om het werk te hervatten, vooral met de herdenkingen van 75 jaar Ardennenoffensief in het vooruitzicht (december 2019). Net zoals voor Runways to Victory werkte Peter samen met Johan Wolfs, ook iemand waarvoor perfectie maar net voldoende is. Johan, een professioneel grafisch ontwerper, is gekend als designer van Tiger-emblemen die al sinds 1991 enkele F-16 van de Belgische Luchtmacht sieren. Johan tekende niet alleen de profiles van Fighters defending the Ardennes, maar verzorgde ook de lay-out van dit boek. De 38 profieltekeningen zijn pareltjes. Al de profieltekeningen zijn gemaakt dankzij de adviezen van de piloten en de technische crew. Het boek bevestigt nogmaals dat Johan een kritisch kunstenaar is met een grote passie voor de luchtvaart en met een haarscherp oog voor details. Veel foto’s komen uit het vroeger aangelegde archief van Peter, aangevuld met beelden die crews hem hebben bezorgd na de publicatie van het succesboek Runways to Victory. De 224 z/w foto’s en 25 kleurenfoto’s dateren niet allemaal uit de periode van The Battle of the Bulge, het zijn wel stuk voor stuk beelden van toestellen die tijdens dit Ardennenoffensief dienst hebben gedaan.
Peter: “Sommige piloten uit mijn boek zijn goede vrienden geworden, zoals 1st Lieutenant Robert Milliken, afgebeeld met de profile van zijn P-38J ‘Swat’. Verschillende keren stuurde Johan hem tekeningen die Robert nauwkeurig corrigeerde of voorzag van relevante opmerkingen. Bij de profile van de Spitfire LF.XVIE ‘Ladykiller’ van het 443 Sqn staat ook een goede bekende van mij, nl. Squadron Leader Arthur H. Sager DFC, de man die het voorwoord schreef voor Runways to Victory.”
Het voorwoord van Fighters defending the Ardennes is geschreven door Lt. Gen. Sanford K. Moats, USAF retired. Hij schrijft terecht dat Peter als auteur een groot voordeel geniet, namelijk dat hij aan den lijve mocht ervaren wat het betekende om een gevechtspiloot te zijn. Sanford had zelf de eer om van Belgische oorlogsvliegvelden te mogen opstijgen en spreekt met veel eerbied over de Belgen die hem hebben bijgestaan bij de bezoeken aan de Henri-Chapelle American Cemetery and Memorial.
In zijn inleiding beschrijft Peter duidelijk het strijdtoneel van de The Battle of the Bulge. De verrassingsaanval op 16 december 1944 was een idee van Hitler, zijn generaals konden hem niet op andere gedachten brengen. Hitler wou de westerse geallieerden een harde slag toedienen, een wig slaan tussen London en Washington en zijn vijand dwingen om plaats te nemen aan de onderhandelingstafel. Daarna kon hij zich opnieuw concentreren op het Sovjet-front. Maar Hitler en zijn staf maakten cruciale fouten. Zijn luchtmacht was voorbereid op de verdediging van de bezette gebieden en de Heimat, maar was niet efficiënt als het ging om het verlenen van luchtsteun aan de troepen op de grond. Maar ook de geallieerden maakten fouten. Onvoldoende waarnemingen vanuit de lucht konden de aanval niet voorspellen. De Duitsers slaagden er wonderlijk goed in om het offensief tot op het allerlaatste geheim te houden. Aanvankelijk speelde het slechte weer in het voordeel van de Duitse troepen, maar toen het vliegweer op 23 december 1944 verbeterde, sloegen de vliegtuigen van de geallieerden keihard toe. Op 1 januari 1945 volgde een laatste stuiptrekking van de Luftwaffe. Bij operatie Bodenplatte viel de Luftwaffe geallieerde vliegvelden aan in België, Frankrijk en Nederland. De aanval was een ramp voor de Luftwaffe die zeer veel piloten en vliegtuigen zou verliezen. De geallieerden daarentegen leerden de luchtmacht optimaal in te zetten voor de steun aan de grondtroepen. Zeer belangrijk was ook het gebruik van radar, de geallieerden gingen de mogelijkheden van de dit toestel optimaal gebruiken.
Het eerste deel van het boek is vooral een fotoverzameling van vliegtuigen die in actie kwamen in 1944-1945. We krijgen beelden te zien van achtergelaten Duitse vliegtuigen en oorlogsinfrastructuur op vliegvelden als Asch, Bierset, Chièvres, Florennes, Le Culot, Melsbroek, Sint-Truiden, enz. De auteur heeft evenveel aandacht voor het werk van de mecaniciens als voor de piloten, voor persfoto’s en kleine persoonlijke foto’s, voor tentjes en kastelen. Als lezer kan je lang kijken naar beelden als deze van het onderhoud van de P-38J ‘Mary Rose’. Niettegenstaande de zeer gedetailleerde bijschriften kan je zelf nog een heel verhaal ontdekken in de haarscherpe foto’s, dikwijls gemaakt in extreem koude wintermaanden. Het boek doet de lezer op zoek gaan naar details in de rijke fotoselectie. Het zijn niet alleen verhalen over techniek. Diep menselijke bezorgdheid is bijvoorbeeld te lezen op de gezichten van een 474FG crew die de briefing room verlaat en vertrekt voor een gevaarlijke missie boven de Ardennen.
In het tweede deel van het boek krijgen we prachtige profieltekeningen en foto’s van vliegtuigen die deelnamen aan The Battle of the Bulge, meer bepaald toestellen van de U.S. Ninth Air Force en de 2nd Tactical Air Force RAF. Bij de meeste profiles staat het verhaal van de piloten die ermee hebben gevlogen. Peter luisterde geboeid en met eerbied naar hun verhalen. Wat zit er achter de koosnaam of de persoonlijke emblemen op het vliegtuig? Hoe verliep de carrière van de piloten? Hoe beleefden ze de luchtgevechten of de aanvallen op gronddoelen tijdens de slag om de Ardennen? Welke nieuwe wapens werden gebruikt? De verhalen die Peter heeft opgetekend zijn historisch bijzonder waardevol, de meeste piloten zijn ondertussen overleden. In het deel over de 2nd Tactical Air Force RAF wordt onder meer aandacht besteed aan de oranje gekleurde Spitfires LF.IX van 16 Sqn 35 Wing, gebaseerd in Melsbroek. Ook Belgische piloten komen hier aan bod. Peter heeft getuigenissen opgenomen van Flight Lieutenant Paul Siroux, Flight Lieutenant Jean Lavigne en Flight Sergeant Léopold Mouzon.
Het boek is onder meer te verkrijgen in Aviation Bookshop, Bastogne Barracks, Bastogne War Museum, Baugnez 44 Historical Center in Malmedy en in de shop van het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis in Brussel. U kan het ook bestellen via peter.celis3@telenet.be. Prima drukkwaliteit (in België gedrukt). Beperkte oplage, uitgegeven in eigen beheer. 206 bladzijden, Engels. A4 liggend, 25 euro (exclusief verzending).
Frans Van Humbeek
