Bastogne, 6 december 2019. Dankzij de databank van het Belgisch luchtvaarterfgoed krijgt de lezer een ruime kijk op de geschiedenis van de Belgische luchtvaart. Ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van het Ardennenoffensief stellen we een dagtocht voor langs monumenten in de streek van Bastogne. Als je ook de vermelde musea grondig wil bezoeken – en die zijn zeer de moeite waard – dan maak je er best een tweedaagse van. Bezoek dit luchtvaarterfgoed met respect voor de privacy en voor de nagedachtenis van het oorlogsdrama dat zich hier in de regio heeft afgespeeld.
Door actief op zoek te gaan naar ons luchtvaarterfgoed komen we ook op heel mooie en bijzondere plaatsen in België. Het panorama was meermaals indrukwekkend en verrassend. We zagen omgehakte bomen met paarden uit bossen trekken en werden ook culinair verwend. Natuurlijk staan er heel wat meer relicten die herinneren aan de Battle of the Bulge, maar we beperkten ons tot een kleine regio rond Bastogne en hadden vooral aandacht voor gedenktekens met betrekking tot luchtvaart en dus de luchtlandingstroepen. Af en toe maakten we een zijsprong naar een luchtvaartmonument dat niet direct verbonden is met de Slag om de Ardennen.
Dit artikel verwijst voortdurend naar de databank van het Belgisch luchtvaarterfgoed waarin een gedetailleerde beschrijving van het bezocht patrimonium is opgenomen. GPS-coördinaten en precieze straatnamen staan in de databank. Uw aanvullingen zijn welkom natuurlijk. We hebben onze tochten gemaakt op 20 juli, 18 augustus en 17 november 2019. Mogelijk zijn sommige monumenten of locaties ondertussen wat aangepast. De route (zonder een extra musea binnen te lopen in Bastogne) is minimum 55 km lang.
Als voorbereiding voor uw tocht is er heel wat literatuur beschikbaar. Een aanrader is natuurlijk het boek ‘Fighters defending the Ardennes’ van Peter Celis (www.hangarflying.eu/2019/08/fighters-defending-the-ardennes/).
The Battle of the Bulge
Na de zomer van 1944 geloofden geallieerde officieren dat de strijd tegen Duitsland tegen Kerstmis zou beslecht zijn. Maar op 16 december 1944 om half zes ’s ochtends vielen Duitse eenheden van het Vijfde Pantserleger onverwacht de Amerikaanse troepen aan, onder meer in de regio van Bastogne. Het werd het laatste grote tegenoffensief van de Duitse bezetter aan het westfront. Vele gemeenten werden belegerd en de bewoners kregen het hard te verduren. De Battle of the Bulge of het Ardennenoffensief duurde tot 16 januari, toen eenheden van het Eerste en Derde Leger elkaar de hand gaven in Houffalize. Maar ook toen waren de gevechten nog niet volledig beëindigd. Sankt Vith werd pas op 23 januari 1945 heroverd op de Duitsers.
De geallieerde strijdkrachten, waaronder de luchtlandingsdivisie 101st Airborne Division, stonden onder het bevel van brigadegeneraal Anthony C. McAuliffe. De eigenlijke bevelhebber, generaal Maxwell Taylor was teruggeroepen naar de Verenigde Staten toen de Duitsers aanvielen, een verrassingsaanval in de strengste winter sinds 50 jaar. Bastogne was een belangrijk verkeersknooppunt en dus van cruciaal belang voor de Duitsers én de geallieerden. De omsingelde Amerikanen bleven stand houden in Bastogne. Door een weersverbetering konden zo’n 250 C-47 vliegtuigen de stad van munitie en voorraden voorzien en voortdurend bestookten geallieerde jagers de vijand. Een doorbraak in de Ardennen zou de Duitsers toegelaten hebben om Antwerpen te bereiken, de haven die de geallieerden broodnodig hadden om voorraden aan te voeren. Maar zover is het dus niet gekomen, de geallieerde bevoorradingslijnen bleven intact, de hoge verwachtingen die Hitler had gekoesterd werden niet ingelost.
Musea in Bastogne
We vertrekken aan het Bastogne War Museum (www.bastognewarmuseum.be), het sterk vernieuwde en sinds maart 2014 heropende Bastogne Historical Center, op een boogscheut van het memoriaal van Mardasson. Het Bastogne War Museum is het grootste herdenkingscentrum over de Tweede Wereldoorlog in België en focust vooral op de Slag om de Ardennen. Het museum heeft een uitgebreide shop en cafetaria. Ter gelegenheid van 75 jaar Slag om de Ardennen is er ook buiten aan het museum een kunsttentoonstelling opgezet: “Art Liberty. From the Berlin Wall to Street Art.” Er zijn 30 werken te bewonderen die zijn aangebracht op originele stukken van de Berlijnse muur, op de typische Trabant-personenwagen uit het vroegere Oost-Duitsland en op een tank.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/bastogne-war-museum/
Het Memoriaal van Bastogne (Colline du Mardasson) is een oorlogsmonument in de vorm van een Amerikaanse ster, ingehuldigd in 1950. Het is ontworpen als nagedachtenis aan de meer dan 76.000 soldaten die stierven, gewond raakten of verdwenen tijdens de Battle of the Bulge. Het staat ook symbool voor de blijvende vriendschap tussen het Amerikaanse en Belgische volk die samen streden in de Battle of the Bulge. Op de muren van het twaalf meter hoge bouwwerk staan de namen van de eenheden die aan de strijd deelnamen. Een trap brengt je naar het dakterras van het monument, daar geven grondplannen meer informatie over het strijdtoneel. Van hieruit heb je een uniek zicht op de posities die werden ingenomen voor de verdediging van Bastogne. Bezoek zeker de crypte bij het memoriaal. Er staan drie altaren: een katholiek, een protestants en een joods. De crypte is versierd met drie mozaïeken van de Franse schilder Fernand Léger (°1881, †1955). De crypte kwam er op initiatief van Amerikaanse vrouwen die naast het militair memoriaal ook een plaats vroegen voor bezinning. Op de mozaïeken zijn enkel vrouwen afgebeeld.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/mardasson-memorial/
Nabij het memoriaal staat ook het gedenkteken van een Amerikaanse arend, het symbool van de 101st Airborne Division. Het is opgericht door een vrijwilliger uit Bastogne, nl. Robert Remacle. Hij nam het initiatief samen met een lokale gids, Roby Clam. Het is opgericht voor alle Amerikaanse militairen die gevochten hebben in de perimeter rond Bastogne, die krijgen de bijnaam de Battered Basterds of the Bastion of Bastogne (vrij vertaald, de gehavende bastaards van de vesting Bastogne).
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/gedenkteken-voor-101st-airborne-division-en-de-andere-eenheden-die-in-bastogne-streden/
Van oktober 2016 tot april 2019 stond tussen het Mémorial Mardasson en het museum ook het beeld ‘The Kiss’ of ‘Embracing Peace’, een bronzen sculptuur van Seward Johnson. Het vereeuwigt de kus die een US Navy zeeman aan een verpleegster (?) geeft op Times Square aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het bevindt zich nu (tijdelijk) in Portsmouth (UK). Het zoenend paartje was het eerst op foto vastgelegd door de Duits-Amerikaanse fotograaf Alfred Eisenstaedt, het beeld was echt wel een symbool van vrede en hoop.
Je kan er voor kiezen om langer in het centrum van Bastogne te blijven en meer musea te bezoeken alvorens de tocht verder te zetten. Denk dan wel aan je reservatie voor een overnachting in de groene regio rond Bastogne.
Het 101st Airborne Museum (‘Le Mess’) is gevestigd in de in 1936 gebouwde eetgelegenheid van Belgische officieren. Het schetst de grote episodes in de Slag om de Ardennen. Het ligt in het stadscentrum, op ongeveer 300 meter van de Place McAuliffe. (Avenue de la Gare 11, www.101airbornemuseumbastogne.com).
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/101st-airborne-museum-le-mess-bastogne/
Bastogne Barracks (Rue de la Roche, www.bastogne-barracks.be) stelt materiaal uit de Tweede Wereldoorlog tentoon. Vooral belangrijk is de kelder waar het hoofdkwartier van Brigadegeneraal Anthony McAuliffe was, de plaats waar hij zijn beroemde ‘Nuts!’ uitsprak, als antwoord op het ultimatum van de Duitse troepen die Bastogne hadden omsingeld. In dit complex zijn ook de werkplaatsen van het Vehicle Restoration Center. Bastogne Barracks is een onderdeel van het War Heritage Institute. In het kader van een tour over de Battle of the Bulge is een bezoek aan de Nuts-kelder sterk aan te raden.
Er is ook nog het Musée sur la Bataille des Ardennes, op acht kilometer van Bastogne. Het is gevestigd in het kasteel van Wiltz. Voor een bezoek neem je best contact op met de lokale toeristische dienst (www.wiltz.lu/fr/vivre/activites/culture-art/musees). Het Museum Sainlez 1944-1945 (91 rue du 26 décembre, 6637 Sainlez) is gevestigd in een oude dorpsbakkerij, tien kilometer van Bastogne. Voor info bel +32(0)475 40 14 22 of e-mail spote.g@hotmail.com. In de streek kan je ongetwijfeld nog heel wat andere musea en initiatieven ontdekken die allen focussen op de Batte of the Bulge.
Vredesbos
Rij naar Bizory, een gehucht van Bastogne en zo’n vier kilometer van het Bastogne War Museum. Je komt meermaals wegwijzers tegen voor het Bois de la Paix. Een wandeling in het bos doet deugd na het bezoek van een museum. Parkeer je wagen op de voorziene parking, dan stap je een honderdtal meter verder waar je het domein kan betreden. Vanuit de lucht gezien zijn de bomen aangeplant in de vorm van het ‘moeder en kind’-embleem van Unicef. Het bos is ingehuldigd op 11 juni 1994 en is een eerbetoon aan de burgers en militairen die hebben gestreden voor onze vrijheid. In dit Bos van de Vrede staan zo’n 4.000 bomen van soorten die op het plateau van Bastogne te vinden zijn. Er staan heel wat informatieborden op deze site, onder meer een waar de namen op te lezen staan van de veteranen waarvoor een boom werd gepland, samen met de precieze locatie. Niet alleen oorlogsslachtoffers worden hier gehuldigd. Er is bijvoorbeeld ook een eerbetoon aan de 26 slachtoffers van de schietpartij in de school van Newtown (Connecticut, USA) op 14 december 2012.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/bois-de-la-paix/
Monumenten voor de E-Company
Neem de weg van Bizory naar Foy. Daar staat het monument voor de E-Company van 506th PIR, 101st Airborne Division (de Easy Company), meer bepaald voor de militairen die hier sneuvelden. Je krijgt een prachtig zicht op de velden achter het gedenkteken. Opvallend hoeveel mensen de herdenkingsplaatsen bezoeken, tijdens onze visite waren dat vooral Nederlanders en Amerikaanse militairen. Bij de personen en organisatoren die hebben bijgedragen voor de creatie van dit monument lees ik ‘Mr and Mrs Tom Hanks, Hollywood, California.’
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/gedenkteken-voor-easy-company/
In de buurt van dit gedenkteken ligt ook het Bois Jacques (Jack’s Wood) waar nog de schuttersputten (Fox Holes) herkenbaar zijn van de bloedige strijd tussen de Duitse troepen en de Easy Company van de 101st Airborne Division. Toen de Easy Company aankwam in Bastogne in december 1944 waren ze met 240, na een maand waren er amper 63 overlevenden. De soldaten die streden tegen de Duitse overmacht die in Foy zat, werden vereeuwigd in de serie Band of Brothers van Steven Spielberg. De omstandigheden waaronder ze moesten strijden waren vreselijk: een tekort aan voedsel, extreme koude, permanent vijandelijk vuur, …
500 meter voorbij het monument (op de weg van Bizory naar Foy) staat er een tweede gedenkteken voor de Easy Company 101st Airborne. Helaas is het sinds de inhuldiging in mei 2015 al meerdere keren beschadigd door vandalen. De beeldengroep – een soldaat, een kerk en een tank – die op de sokkel stond is verdwenen. De sculptuur was van Robert Remacle, de man die we al kennen van de arend bij het memoriaal van Mardasson. Rond het monument waren bij ons bezoek enkele rood-witte linten gespannen die misschien duiden op een toekomstige herstelling. De gemeente heeft het ongetwijfeld moeilijk om de vandalen op zo’n afgelegen plaats te vatten. Familieleden van Amerikaanse militairen blijven er gelukkig bloemen en vlagjes plaatsen.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/101st-airborne-memorial-bois-jacques/
Tijdelijke begraafplaats en Duitse oorlogsbegraafplaats
Rij naar Cobru. De straat voor dit gedenkteken ligt bijna rechtover de feestzaal La Drève, Recogne 1, 6600 Bastogne. Het is niet gemakkelijk te vinden want verschillende straten dragen hier de naam Cobru, ook de weg waar je dit monument kan vinden. Na de Slag om de Ardennen werd deze plaats uitgekozen als tijdelijk kerkhof van 2.701 Amerikaanse militairen die in de periode 16 december 1944 tot 28 januari 1945 sneuvelden. Na de oorlog werden de doden overgebracht naar wat het Henri-Chapelle American Cemetery and Memorial zou worden, het Ardennes American Cemetery in Neupré (Neuville-en-Condroz), het Luxembourg American Cemetery (Hamm, Groothertogdom Luxemburg) of naar begraafplaatsen in de Verenigde Staten. Op de begraafplaats in Luxemburg rust generaal George Patton.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/gedenkteken-voor-het-verdwenen-amerikaanse-oorlogskerkhof-te-recogne/
De Deutsche Kriegsgräberstätte Recogne-Bastogne is een militaire begraafplaats nabij het gehucht Recogne, amper 200 meter verwijderd van het monument in Cobru. Er rusten 6.807 Duitse soldaten die sneuvelden in de Tweede Wereldoorlog. Aan de ingang kan je de kapel bezoeken. Het altaar ligt doorgaans vol met attenties, bloemen, kaarsen, … Een bezoek aan de kleine kapel is aan te raden, ze is gemaakt uit natuursteen. Duitse gesneuvelden van individuele graven overal te velde en van kerkhoven werden overgebracht naar twee grote Duitse begraafplaatsen, namelijk deze van Lommel en deze in Recogne. Uit de provincie Luxemburg, het zuiden van Luik en de streek rond Eupen, Malmedy en Sankt Vith zijn meer dan 3.300 gesneuvelden bijgezet in Recogne.
Longchamps
Rij via Monaville naar Longchamps (Bertogne). Bij het binnen rijden van Longchamps sla je rechts af richting Compogne. Kijk goed naar het plan in de databank. Ongeveer honderd meter verder bevindt zich het volgende gedenkteken aan de oprit van de gemeentelijke school. Het eert het 502nd Parachute Infantry Regiment dat hier in december 1944, Bastogne heeft verdedigd. Op de plaat van het gedenkteken staat ook het Bat. AT/AA vermeld, wat verwijst naar het 81st AT/AAA Battalion (Anti Tank, Anti Aircraft Artillery) van de 101st Airborne Division.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/gedenkteken-voor-502nd-parachute-infantry-regiment-en-81st-airborne-at-aaa-battalion-101st-airborne-division/
Piloot Xavier Henrard en het kasteel van Rolley
Het volgende monument is facultatief te bezoeken, het heeft niet direct een band met de Slag om de Ardennen, wel met de Belgische luchtvaart. Rij naar Bertogne, naar het gehucht Rolley. Op de N854 moet je de veldweg tegenover Rue de Rolley inslaan. In de onverharde weg – het eerste stuk vormt een dreef – staat aan de rechterkant het gedenkteken voor Xavier Henrard. De Hurricane van de 25-jarige onderluitenant Henrard werd op 2 maart 1940 neergehaald door een Dornier Do 17 die ons luchtruim had geschonden.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/monument-hurricane-piloot-xavier-henrard-h-26/
Van het kasteel van Rolley (in de Rue de Rolley) zien we van in de verte vooral de grote boerderij. Al in de dertiende eeuw is het kasteel in geschriften vermeld. Vooral de toren uit 1733 is opvallend, alsook de schitterende locatie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben Amerikaanse troepen het complex gebruikt als tijdelijk hoofdkwartier. Generaal-majoor M. Taylor, commandant van de 101st Airborne Division, heeft de nacht doorgebracht op het kasteel op 28 december 1944, en brigadegeneraal McAuliffe is er gedecoreerd door generaal G. Patton op 30 januari 1945. Sinds 1979 is het gebouw beschermd als erfgoed, het is eigendom van de familie Maus. Je kan er in een uniek kader logeren, perfect voor je tocht rond Bastogne (www.fermeduchateauderolley.com/nl/).
Monument in Hemroulle
Op de mooie kerk van Hemroulle, langs de N854, hangt een glazen gedenkplaat opgedragen aan het 463rd Parachute Field Artillery Battalion van de 101st Airborne Division en aan de inwoners van Hemroulle. Telkens valt het ons op welke knappe locaties we toch wel passeren, neem dus de tijd om ook van het landschap en de kleine dorpjes te genieten.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/gedenkplaat-van-het-463rd-parachute-field-artillery-battalion/
Monument in Sainte-Ode
Bij de kerk in Houmont, een dorp van de gemeente Sainte-Ode, staat het gedenkteken voor de 194th Glider Infantry Regiment en 550th Infantry Airborne Battalion (17th Airborne Division). Het gedenkteken bevindt zich bij de gerestaureerde kerk, samen met een andere gedenkplaat voor Amerikaanse grondtroepen en met een Belgisch WO II oorlogsmonument. Op het gedenkteken is foutief 550th Infantry Airborne Battalion vermeld, de correcte benaming is 550th Glider Infantry Battalion.
Net zoals vele monumenten in deze streek staan de gedenkplaten op de Route du Souvenir-Bataille des Ardennes. Overal staan verschillende borden die duidelijke informatie verschaffen over de strijd in deze streek.
In de kerk zit een glasraam voor Company C /194th Glider Infantry Regiment/17th Airborne Division. We konden het enkel aan de buitenkant fotograferen. Spijtig genoeg is het kerkje zelden open. We hebben de pastoor nog aan de lijn gehad, maar de lokale contactpersoon die ons toegang kon verschaffen was niet bereikbaar.
Het kerkplein heet nu Place du 194th Glider Infantry Regiment (17th Airborne Division), naar het regiment dat Houmont bevrijdde. Het 17th Airborne Division schonk een kelk aan de kerk van Houmont.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/gedenkteken-voor-17th-airborne-division-194th-glider-infantry-regiment-en-550th-glider-infantry-battalion/
Sibret
In Sibret (Vaux-sur-Sûre) brengen we zeker een bezoek aan het monument ‘L-Birds 1944-1945’. Het is ingehuldigd op 20 oktober 2019 in aanwezigheid van Hellen Patton, kleindochter van generaal Patton. Het is een van de recentere monumenten in de regio rond Bastogne. Het is geplaatst op enkele honderden meters van het terrein dat in januari 1945 door de lichte communicatie- en observatievliegtuigen (doorgaans Piper L-4) gebruikt werd, onder meer door de 6th Armored Division. Het is een sober monument maar de initiatiefnemers verdienen een pluim voor het bijzonder duidelijke informatiepaneel. Vertrekkende van één foto van een verongelukte Cub in Sibret, heeft men heel wat details toegevoegd over bijvoorbeeld de contouren van het oorlogsvliegveld, de nabijgelegen artilleriestellingen, enz.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/l-birds-gedenkteken/
De Boggess-bunker
Rij nu naar de Assenois, deel van Vaux-sur-Sûre (Hompré) en volg dan de gelijknamige straat Assenois richting Bastogne. Op een bepaald moment is er aan de rechterkant het recyclagepark (containerpark) van Bastogne. Iets verder aan dezelfde kant van de weg ligt de Boggess-bunker, genoemd naar Lt Charles P. Boggess. Hier hebben de troepen van de 4th Armored Division op 26 december 1944 om 16.55 uur voor het eerst contact gemaakt met deze van de 101st Airborne Division en dus de omsingeling van Bastogne doorbroken. Bij ons bezoek was men bezig om de omgeving rond de bunker te heraanleggen, vast en zeker in het kader van de herdenkingen rond 75 jaar Battle of the Bulge. Nog een pittig detail. De M4A3E2 Jumbo tank ‘Cobra King’ van Lt. Boggess is bewaard gebleven en staat in het General George Patton Museum (www.generalpatton.org/ ) in Fort Knox in de Verenigde Staten.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/de-boggess-bunker/
Baron de Crawhez
Aan de rotonde gevormd door de Rue Joseph Renquin, Rue de Wiltz, Chaussée d’Arlon en Rue des Scieries in Bastogne passeer je het gedenkteken voor het Circuit des Ardennes en baron de Crawhez. Het heeft niet direct iets te maken met de Slag om de Ardennen maar het is wel het vermelden waard. Pierre de Crawhez (†1874, °1925) is in 1902 gestart met de autorace Circuit des Ardennes. Toen de eerste autorace ter wereld in een gesloten omloop. De baron geraakte geïnteresseerd door de vliegerij en al in 1909 stelde hij zijn eigen vliegtuig tentoon op een Automobielsalon in Brussel. Mogelijk was ook zijn broer Jean betrokken bij zijn luchtvaartprojecten.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/gedenkteken-voor-circuit-des-ardennes-en-baron-de-crawhez/
Landmijnen
Op de locatie van het hedendaagse Institut Notre-Dame Séminaire (INDSé) in Bastogne was tijdens de Tweede Wereldoorlog het seminarie gevestigd. Gedurende het Ardennenoffensief was de onderwijsinstelling het Regimental Headquarters van het 501st Parachute Infantry Regiment van de 101st Airborne Division. Op 5 januari 1945 vond hier tijdens het laden van landmijnen op een vrachtwagen een moordende explosie plaats. Twaalf leden van het Demolition Platoon van het 501st Parachute Infantry Regiment en de chauffeur kwamen om het leven. Er is een kruis geplaatst voor de soldaten die zijn omgekomen tijdens het laden van de landmijnen. Neem de ingang van de school nabij de Place en Piconrue, 6, 6600 Bastogne.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/gedenkteken-voor-g-i-s-omgekomen-bij-accidentele-explosie/
Centrum Bastogne
Op de Place Général McAuliffe staat het borstbeeld van de generaal. Er hangt ook een gedenkplaat voor 406 Fighter Group. De sculptuur is het werk van mevrouw Silvercruys, de zus van de toenmalige Belgische ambassadeur in de Verenigde Staten. Generaal McAuliffe heeft zijn borstbeeld zelf ingehuldigd, al in 1949 verkoos Bastogne hem tot ereburger. Hij overleed in 1975.
Zie databank www.hangarflying.eu/erfgoedsites/gedenkplaten-406-fighter-group/
De Sherman-tank, naast het borstbeeld, raakte tijdens het Ardennenoffensief vast in het moeras tussen Hubermont en Renuamont, tien kilometer ten noordwesten van Bastogne. Van de bemanning kreeg de tank de doopnaam ‘Barracuda.’ Begin 1947 vervoerde het Belgisch leger de bekende tank naar Bastogne om een plek te krijgen op de sokkel in het centrum van de stad. Het is slechts een van de weinige intacte pantservoertuigen die toen aan de schroothandelaars is ontsnapt. Het merkwaardige verhaal van Barracuda werd door de lokale historici Jacques Degive, Robert Fergloute en Roger Marquet in 1999 gepubliceerd in hun boek ‘La véritable histoire du Sherman de la Place McAuliffe à Bastogne’.
Bij de tank ziet u ook een mijlpaal van ‘La Voie de la Liberté.’ Halfweg tussen Normandië en Bastogne, werd in augustus 1946 de eerste mijlpaal van ‘La Voie de la Liberté’ (De Weg naar de Vrijheid, The Road to Liberty) ingehuldigd. Het traject volgt de wegen die de Amerikaanse strijdkrachten hebben afgelegd om Europa te bevrijden. De 1.145 km lange route begint aan de Normandische landingsplaatsen en loopt tot aan de Mardasson in Bastogne. Op de palen staat de afbeelding van een fakkel die oprijst uit de oceaan, verwijzend naar de toorts die vastgehouden wordt door het Vrijheidsbeeld in de haven van New York.
Hier op het plein bevindt zich ook de toeristische dienst van Bastogne (www.bastogne-tourisme.be). Je kan hier terecht voor informatie over de verschillende activiteiten die de komende weken nog worden georganiseerd als herdenking aan de Battle of the Bulge. Om onze tocht af te sluiten, dronken we een heerlijke La Chouffe (van het vat) in La Brasserie Ardenaisse, ook op het plein.
Geniet van deze tocht in de regio van Bastogne. Geniet van het landschap en het patrimonium. Hou ook steeds in gedachten welke verschrikkelijke strijd hier heeft plaatsgevonden.
Bronnen:
Persberichten Wallonia.be, Bastogne Ardennen 1944 (Toen&Nu, Stephen Smith & Simon Forty, BBNC, Amersfoort, 2017), Battle of the Bulge then and now (Jan Paul Pallud, Battle of Britain Prints International Ltd., London, 1984), Traces of War.
Frans Van Humbeek en Luc Wittemans
