Sint-Truiden, 20 juli 2021. Hans Verbist (CEO) en Sandra Mertens (COO) leiden het ontmantelingsbedrijf Fenix Recycling. Vlakbij Limburg Regional Airport (EBST, Sint-Truiden), of op de locatie gekozen door de klant, worden ’end-of-life’-vliegtuigen op een duurzame en ecologische wijze uit elkaar gehaald.
Volgens verschillende bronnen uit de luchtvaartsector moeten de komende vijf jaar zo’n 1.500 vliegtuigen gerecycleerd worden. Dat is een zeer voorzichtige raming. De International Air Transport Association (IATA) spreekt maar liefst over 700 toestellen die nu jaarlijks worden afgeschreven (cijfers 2021). Nog volgens IATA is een stijgende trend merkbaar en mogen we de komende tien jaar ongeveer 11.000 toestellen verwachten die end-of-life zijn. Tussen de afschrijvingen zitten zelfs heel wat recente vliegtuigen. Luchtvaartmaatschappijen willen alsmaar zuiniger en milieuvriendelijker vliegtuigen, ze worden sneller financieel afgeschreven. Volgens een rapport van de International Civil Aviation Organization (ICAO) uit 2019 was de gemiddelde leeftijd voor de schrapping van een passagiersvliegtuig 25 jaar, voor een vrachtvliegtuig was dat 32 jaar. Het lijkt er echter op dat Covid het end-of-life process sterk heeft bespoedigd, wat natuurlijk in de kaart speelt van de ontmantelingsbedrijven.
Het duo aan de top
Hans: Ik was zes jaar en zat al onder een vliegtuig. Mijn vader was bij Sabena brigadier in loods 40 op de luchthaven van Zaventem. Ik heb er de geur van kerosine opgesnoven en de passie voor luchtvaart heeft mij sindsdien niet meer losgelaten. Aanvankelijk weigerden mijn ouders om mij in de luchtvaartsector te laten werken. Mijn vader had een slechte tijd bij Sabena meegemaakt en vond dat er geen toekomst meer was in de luchtvaart. Toch ben ik gaan werken voor de logistiek van EAT en ook een korte tijd voor TNT, waar het vooral ging om de overbrenging van de vestiging in Stansted (UK) naar Luik. Na een nieuwe tussenstap bij EAT heb ik in 1999 beslist om een zelfstandig bedrijf in de luchtvaartsector op te starten. Het eerste vliegtuig dat werd afgebroken bevond zich op Brussel Airport, de Airbus A310-200 (OE-LMP). Nadien richtte ik in 2016 het bedrijf Fenix Recycling op. Eerst was het bedrijf in Westmeerbeek gevestigd, maar algauw werd duidelijk dat de gehuurde loodsen daar te klein werden. Op dat ogenblik gebeurden de ontmantelingen nog op locatie. Het vele heen en weer reizen bracht mij op het idee om de ontmantelingen ook op Belgische bodem te laten uitvoeren. Dus ging ik op zoek naar een betere locatie. Er waren een paar opties maar de voorkeur ging naar Brustem waar Fenix Recycling in de toekomst ook vliegtuigen kan laten landen. Nu huurt Fenix Recycling de alom bekende militaire loods 27 en hebben we ons kantoor op Droneport (Lichtenberglaan 1090 – Sint Truiden). Ontmantelingen kunnen nu dus zowel in Brustem als op andere locaties.”
Sandra: “Ik ken Hans al jaren maar we waren mekaar wat uit het oog verloren, tot ik hem opnieuw tegen kwam en hij heel gepassioneerd over Fenix Recycling begon te vertellen. Zijn verhaal sloeg direct aan bij mij. Ik ben een rasechte Zaventemse, heel mijn familie werkte destijds bij Sabena. Ik voel me dus ook deels een ‘Sabenien’. Vliegers hebben altijd wel op één of andere manier deel uitgemaakt van mijn leven, het lot besliste echter dat het ook mijn passie zou worden. Afgelopen jaren heb ik in de installatiesector gewerkt, ik draag die vakmensen nog steeds een warm hart toe! Het werd echter tijd om letterlijk en figuurlijk ‘uit te vliegen’ en die kans kreeg ik binnen Fenix Recycling. Het bedrijf van Hans bevond zich op een keerpunt, groter worden of ter plaatse blijven trappelen. Ik voelde dat de zin er was bij Hans om Fenix Recycling te laten groeien. Begin 2021 heb ik dan voor een carrière bij Fenix Recycling gekozen. Hans bundelt de expertise en de passie voor de luchtvaart, ik probeer vooral structuur in de organisatie te brengen en ben verantwoordelijk voor het dagdagelijkse operationeel beleid.”
Afbraak in Malta
Hans: “Ik had veel contacten in de luchtvaart, onder meer in Malta. Daar stond al veertien jaar een Boeing 720-047BR (N720JR) geparkeerd, zowat een bom want alle kerosine zat nog in de tanks. Je kon de hoeveelheid brandstof zelfs niet meten met een dripstick, het toestel was compleet verrot. Ik heb het begin 2018 helemaal uit elkaar gehaald. De afbraak verliep feilloos en ik kreeg felicitaties van de luchthaven van Malta.” Sindsdien heeft Fenix Recycling al heel wat vliegtuigen ontmanteld. De firma verknipte de motorloze Airbus A320-200 EI-DFO, een BAC 1-11-531FS One-Eleven en een Casa 212, ook op Malta. Een van onze lezers had al eerder opgemerkt dat de cockpitsectie van de Casa –zonder instrumenten– bij Hans thuis in Langdorp staat gestald, aldaar een geweldige blikvanger. Er volgde nog de ontmanteling van twee de Havilland Canada DHC-8-100 Dash 8 (N634AR en N635AR). De ATR 72‑212(F) OY-CNJ werd in Rome afgebroken in maart 2019, het toestel had er op 24 oktober 2017 een harde landing gemaakt. Een paar Fokker F70 (5B-DDI en 5B-DDH) sneuvelden in Larnaca onder de sloophamer. Ze kwamen van Tus Airways, een Cypriotische luchtvaartmaatschappij met hoofdkwartier in Larnaca. Voor het verknippen van de toestellen wordt zwaar materiaal van externe partners gebruikt. Telkens waren de klanten uiterst tevreden over de geleverde kwaliteit van Fenix Recycling.
Begin juli 2021 sloopte Fenix Recycling de Boeing 727-223F (ex OO-DHT van DHL) nabij het Vlaams Luchtvaart Opleidingscentrum (VLOC) in Oostende. De afbraak moest omzichtig gebeuren, het toestel stond immers nabij de landingsbaan en vlakbij de Nieuwpoortsesteenweg. Bij ons bezoek aan Fenix Recycling lag het verknipte toestel in hun loods, behalve de cockpitsectie die een plaats zal krijgen in het Dakota museum van de 15 Wing in Melsbroek. Binnenkort komt in Sint-Truiden onder meer de ATR 42-300 SX-DIR aan. Via exceptioneel vervoer wordt het toestel vanuit Thessaloniki (GR) naar de loods in Brustem gebracht, een transport van een vijftal dagen.
Composieten
Hans: “Moderne toestellen zijn voor een groot stuk opgebouwd uit composieten. Fenix Recycling heeft daar zeker al expertise in, maar die moet nog aangescherpt worden. Ik heb al afnemers voor composieten in Engeland. Dashboards van auto’s worden bijvoorbeeld nu al vervaardigd uit de gerecycleerde zijpanelen van vliegtuigcabines. Bij afbraak van vliegtuigen bestaat de kunst er in om alle materialen tegen de beste prijs een nieuw leven te geven. Het afbraakmateriaal met een correct prijskaartje aan de man brengen als een hoogwaardige nieuwe grondstof, dat is één van onze vele uitdagingen.
De traceerbaarheid van onderdelen is zeer belangrijk. Alle stukken hebben een ‘removal tag’ nodig waarop de gegevens over het onderdeel te vinden zijn. De informatie wordt afgetekend door een ingenieur die over de juiste luchtvaartlicentie beschikt. Zo’n onderdeel mogen we doorverkopen als ‘as is, where is’. Op die manier verkopen we een onderdeel bijvoorbeeld aan een luchtvaartmaatschappij, zij weten precies hoe ze dat verder moeten herstellen of reviseren, dat is hun verantwoordelijkheid.”
Diversificatie
De Waalse regering deed begin juli 2021 een projectoproep om nabij Brussels South Charleroi Airport (BSCA) afgedankte vliegtuigen milieuvriendelijk te gaan recycleren. De overheidssteun is niet gering. 39 miljoen euro moet komen van een Europees relanceplan. Via de projectoproep zoekt de overheid nog privépartners om het beschikbaar budget te doen stijgen tot 100 miljoen euro. Volgens Waals minister Jean-Luc Crucke, in de regering Di Rupo verantwoordelijk voor de luchthavens, zou het project 300 rechtstreekse jobs moeten opleveren. Gaat dit geen stevige concurrentie zijn voor Fenix Recycling? Sandra: “Er zijn toestellen genoeg om te ontmantelen. Wekelijks krijgen we een paar vliegtuigen aangeboden, die hoeveelheid kunnen wij niet aan. Diversificatie is onze sterkte. We focussen niet alleen op ontmanteling. De jarenlange ervaring en persoonlijke contacten die Hans met bijvoorbeeld de grote leasingmaatschappijen heeft opgebouwd, neemt de Waalse overheid niet zomaar over bij de creatie van een nieuw bedrijf. Natuurlijk is het spijtig dat de overheidssteun voor onze sector niet bestaat in Vlaanderen. Of misschien bestaat die wel, maar zoeken we op de verkeerde plaats. Onze focus ligt nu op de groei van Fenix Recycling, we hoeven niet de grootste te worden binnen België maar wel graag de beste, quality before quantity!”
Hans: “We hebben toelating om hier toestellen af te breken, alleen binnen in de loods. Ook op locaties die zijn aangewezen door de klant, blijven we vliegtuigen afbreken. Hier is een landingsbaan van 1.100 meter die mits toelating kan gebruikt worden voor de aflevering van een milieuvriendelijk te slopen toestel. Covid-19 heeft de luchtvaart doen daveren op haar grondvesten. Overal staan vliegtuigen geparkeerd, velen daarvan zullen nooit meer het luchtruim kiezen. Vliegtuigen ongebruikt laten staan kost geld, veel geld. Tijdens deze Corona-periode is er dus een enorme markt ontstaan voor vliegtuigafbraak en recyclage. Ik geloof niet dat de komende vijf jaar veel toestellen met een capaciteit boven de 200 passagiers zullen blijven vliegen. De cargovluchten doen het nog altijd uitstekend maar de vraag is hoelang deze trend zich zal doorzetten.”
Sandra: “Bij Fenix Recycling focussen we op drie belangrijke segmenten. Eerst en vooral is er de afbraak van de toestellen en de recyclage van zo veel mogelijk onderdelen. Ongeveer 90% van een vliegtuig kan gerecycleerd worden. Ten tweede is er de verkoop van de onderdelen ‘as is’, zelf reviseren doen we niet. En ten derde is er de verkoop voor verzamelaar en vintage-liefhebber. Onze verkoop voor de vintage collectors staat nog in zijn kinderschoenen. Het is nog zoeken naar de juiste medewerkers en partners. Onderdelen hebben we genoeg, kennis om ze te verwerken tot aantrekkelijke design-stukken missen we, daar zijn echte ambachtsmensen en kunstenaars voor nodig. We zijn steeds op zoek naar samenwerkingen, liefst binnen België maar buitenlandse partners kunnen ook. Dit onderdeel van Fenix Recycling is mijn stokpaardje, naast het dagdagelijkse runnen van de onderneming hoop ik hier zeker mijn steentje te kunnen bijdragen om de design/vintage pijler verder te kunnen uitbreiden.”
Opleiding
Sandra: “Net als in elke sector is opleiding erg belangrijk. De jeugd is onze toekomst! Vaak moeten scholen nog les geven met materiaal, erger nog, soms is er zelfs geen materiaal voorhanden. Fenix Recycling wil luchtvaartscholen hierin helpen en is op zoek naar samenwerkingen. Voor afbraak hebben we hier gespecialiseerde techniekers nodig, mensen die ook vertrouwd zijn met nieuwe technologieën en materialen. Het is dus een wisselwerking waaraan we graag meewerken.“
Aviation & Airline Collectibles
Bij Hans zit de passie voor de luchtvaart diep ingebakken. Fenix Recycling is niet zomaar een job, de luchtvaartsector is zijn leven. Die passie deelt hij ook met anderen, gelijkgezinden kunnen gebruik maken van zijn ervaring en faciliteiten. Auteurs als Piet Van Riet en Guy Van Herbruggen mogen hier hun boeken te koop aanbieden. Je kan er bijvoorbeeld ‘747, 32 years of Jumbo service’ aankopen, het nieuwste boek van auteur Guy Van Herbruggen. Ook in de loods van Fenix zal op 4 september 2021 het 1st Aviation & Airline Collectibles Event georganiseerd worden, voor luchtvaartliefhebbers is dat zeker iets om naar uit te kijken (www.hangarflying.eu/agenda/1st-aviation-and-airline-collectibles-event-brustem-airfield/).
Hans en Sandra willen Fenix Recycling voorzichtig laten groeien, daarvoor is een realistisch businessplan uitgewerkt. De concurrentie ligt natuurlijk op de loer, maar de markt voor afgedankte vliegtuigen is zelden zo groot geweest als vandaag. Sint-Truiden lijkt in ieder geval een locatie waar Fenix Recycling op een efficiënte en ecologisch verantwoorde manier haar activiteiten kan blijven ontplooien. Wil je Fenix Recycling graag een bezoekje brengen? Dat kan, tijdens de weekends organiseren ze vaak een aviation/vintage/collectors event. De oude legerloods op zich is al een bezoekje waard, de vliegtuigliefhebbers kunnen er zeker hun hart ophalen.
