Brasschaat, 26 juni 2021. De ULM-wereld leidt op vele vlakken tegenover de traditionele ‘PPL-vliegtuigen’. De nieuwste versie van de VL3 is daar nog maar eens een voorbeeld van door zijn snelheid en volledige uitrusting. Bovendien maakt de veranderende regelgeving dat dit toestel bij vele PPL piloten een schot in de roos zal zijn.
Om Lode Zielens te parafraseren: “Moeder, waarom vliegen wij?” Voor de ene is het om in het weekend gewoon eens letterlijk van de grond te komen, de wereld van bovenuit observeren. Low and slow een toertje ‘rond de kerktoren’ maken in een Piper Cub, of een open ULM. Weinig pk’s, schappelijk in verbruik, simpelweg fun flying.
Andere stappen in de luchtvaart om dagtrips te maken, of zelfs om met een toestel op reis te gaan. De vereisten zijn dan dat het wat sneller moet gaan, en dat er ruimte is – zowel in het toestel als in de weight and balance om wat bagage mee te nemen. In de PPL-wereld kom je dan al gauw bijvoorbeeld bij een Cirrus uit. Aangenaam toestel om mee te vliegen, maar qua onderhoud en (vliegtuig-)benzine vraagt de zescilinder het nodige budget. Je kan dan wel drie passagiers meenemen, maar de meeste privaat piloten zullen grif toegeven dat die zitjes maar zelden allemaal benomen worden.
De VL3 van JMB Aircraft kan dan een interessant alternatief bieden. In eerdere motorisaties was dit al een zeer performante ULM, maar met de nieuwe, 142pk krachtige Rotax 915 geeft dit toestel de meeste andere ULM’s en vliegtuigen het nakijken. Voluit, en op hoogte, zouden er 370 kilometer per uur, of nét geen 200 knopen TAS op de teller moeten verschijnen. Ja, daarmee geef je ook een Cirrus SR22 het nakijken – een toestel dat in aanschaf vier keer zo duur is!
Zeker ook voor PPL’ers
Momenteel kan je deze uitvoering van de VL3 in België nog niet inschrijven omdat het maximale startgewicht van 600 kg te hoog is. De ULM federatie is echter samen het Directoraat-generaal Luchtvaart hard aan het werken om de regelgeving aan te passen om dit wél mogelijk te maken. De geruchten zijn dat dit tegen begin 2022 rond zou zijn. Zoals altijd moeten we in een politieke besluitvorming met twee woorden spreken, en is deze wetgeving pas verworven wanneer ze ook effectief gepubliceerd is. In ieder geval komt JMB Aircraft op een mooi moment op de markt met de nieuwe uitvoering.
Een andere meevaller is dat sinds kort de uren op een 3-as ULM meetellen naar het behoud van een PPL-licentie. Een privaat piloot kan dus in principe zonder probleem overstappen op ULM (gegeven dat hij het examen aflegt natuurlijk), en tegelijk zijn PPL vergunning behouden.
Een ander punt dat mogelijk nog voor problemen kan zorgen is dat ULM’s niet op alle velden welkom zijn. Anderzijds zijn er ook weer héél veel velden die énkel voor ULM’s bedoeld zijn. Ook sommige delen van het gecontroleerde luchtruim zijn in principe verboden gebied voor ultralights. Hier hangt veel af van de inschatting van de controleur om dit al dan niet toe te laten. In het verleden is me de toegang met een ULM al eens geweigerd, maar dit is eerder uitzonderlijk. Normaal gezien wordt de toegang vlot gegeven als je op een correcte manier oproept op de radio.
Tot slot zijn de lichte toestellen beperkt tot het vliegen overdag en volgens de Visual Flight Rules (VFR), ook al zijn ze zoals de VL3 uitgerust met de nodige verlichting om ook ’s nachts te vliegen en hebben ze zelf voldoende instrumenten aan boord om door de wolken te gaan. Iemand die per se met dit toestel in het donker wenst te vliegen, kan een Poolse registratie aanvragen, maar ook hier denk ik persoonlijk dat de noodzaak eerder beperkt is.
Veel interessante ontwikkelingen, dus wanneer fabrikant JMB Aircraft een demo-dag organiseerde in Brasschaat nam ik graag de kans om van nabij kennis te maken met het toestel.
Premium class
Onmiddellijk valt op dat dit toestel een enorme ramp appeal heeft. De paint job van het demonstratievliegtuig is gebaseerd op een racing-motief en straalt snelheid uit. Afhankelijk van de wens, en het budget, kan de klant kiezen uit een standaard ontwerp of een eigen kleurenschema. Voor dat laatste kan dan ook nog eens contractueel bepaald worden dat het uniek moet zijn, en dat er geen enkele andere VL3 de fabriek zal verlaten in hetzelfde design!
De kleuren zijn trouwens niet opgeplakt, maar allemaal één voor één met de hand geverfd omdat op deze manier het toestel zo licht mogelijk blijft.
Niet alleen de verflaag doet de hoofden draaien, ook de openingen voor de koeling zorgen voor een mooie look. Vooral de luchtschepper onder de cockpit – die doet denken aan een Mustang – trekt de aandacht. Deze is niet aanwezig op andere uitvoeringen van de VL3, en moet ervoor zorgen dat de oliekoeler zijn werk efficiënt kan doen.
Dit is niet de enige structurele aanpassing tegenover de andere uitvoeringen. Omdat de 915 hogere snelheden toelaat is er een hogere Vne (Never Exceed Speed, maximaal toegelaten snelheid) nodig. Hiervoor was er een versterking van de structuur nodig waardoor de massa van het toestel hoger is dan die andere versies.
Zoals te verwachten van een ULM uit het topsegment is de afwerking binnenin piekfijn in orde. Ook hier heeft een potentiële koper mogelijkheden te over om zijn persoonlijke smaak te laten doorwegen in het kleurschema van zetels en harnas, en natuurlijk in de uitrusting van het instrumentenpaneel.
Standaard is er één grote Garmin PFD voorzien, maar dit kan uitgebreid worden met een tweede, en eventueel ook een automatische piloot. Over het nut daarvan zullen de meningen verschillen. Ik ben in ieder geval een groot voorstander! Uiteindelijk zijn we geen professionele piloten, en tegen bijna 200 knopen is het meer dan nuttig dat een piloot even het stuur uit handen kan geven om de volgende frequentie op te zoeken, te navigeren, of uit te kijken zonder zich om hoogte of richting te moeten bekommeren. Dat de autopiloot van Garmin ook een level-functie heeft om je terug recht te krijgen als je zélf niet meer weet waar boven en beneden is, is mooi meegenomen.
Een andere optie is een groot luik voor de bagage, dat maakt dat je met dit toestel écht op een meerdaagse reis kan. De zetels zien er niet alleen comfortabel uit, maar zijn het ook. De zithouding laat toe om die reis naar Zuid-Frankrijk effectief in één trek te maken (als je blaas het uithoudt).
Over de zithouding gesproken: met mijn 1 meter 84 heb ik niet gek veel ruimte over tot de canopy. JMB Aircraft maakt het daarom mogelijk om een ‘XL’-versie te bestellen waar er binnenin wat extra ruimte is. Dit is ook weer een betalende optie.
In vlucht
Tijd om te gaan vliegen! Het starten gebeurt probleemloos door één knop. De motor wordt volledig elektronisch aangestuurd en die Full Authority Digital Engine Control (FADEC) zorgt voor de correcte mixture regeling.
Het grootste verschil met de eerder genoemde ‘échte’ vliegtuigen is merkbaar bij het opstijgen: de VL3 heeft minder dan de helft van de runway nodig om van de grond te komen, en klimt daarna vlotjes met wel 2000 voet per minuut naar de flight levels!
Eens op kruissnelheid kan je dus 200 knopen snel gaan, maar daarvoor moet je wel wat klimmen. Omdat vliegen met een zuurstofmasker niet aan alle piloten gegeven is, zal een snelheid van 186 knopen op 9.500 voet voor de meesten volstaan. Reken op een verbruik van tien gallon autobenzine (dus geen dure 100LL!) per uur als je die snelheid wil aanhouden. Het kan ook zuiniger: als 146 knopen snel genoeg is, daalt het verbruik tot de helft.
Het toestel vliegt aangenaam aan bij deze kruissnelheid, maar zoals hierboven al gezegd zal dat niet de belangrijkste bekommernis zijn van een potentiële eigenaar…
Iets minder aangenaam is dat het me in de nadering opvalt hoe vervelend de flap-hendel gepositioneerd is. Om full flaps te selecteren, komt deze bijna verticaal te staan, en die stand zetten is niet erg ergonomisch. Soit, dit is een maar een schoonheidsfoutje, al is het maar omdat dit slechts enkele seconden per vlucht écht een rol speelt. Je kan er als optie trouwens ook voor kiezen om de flaps elektrisch te bedienen.
Eens de flaps volledig gezet zijn, zijn ze enorm effectief: je kan zakken met een maximale daalsnelheid van 2.500 voet per minuut indien nodig. Op die manier kan je met de VL3 een steile nadering maken, en door de lage afscheursnelheid kan je ook op kleine veldjes landen. Dit, samen met de parachute en de kwalitatieve bouw, maakt dat ik me in deze ultralight niet minder veilig voel dan in gecertificeerde toestellen – een vooroordeel dat sommige privaat piloten nog altijd hebben tegenover deze klasse.
Het belangrijkste obstakel voor velen zal het prijskaartje zijn. Afhankelijk van de opties, en na BTW, overschrijdt dit de 250.000 euro. Niet goedkoop voor een ULM, maar misschien is dat niet langer de markt waarbinnen vergeleken moet worden. Als je vergelijkt met andere vliegtuigen met eenzelfde performantie, en je bovendien ook het goedkopere onderhoud en benzine in rekening brengt, dan valt de kost relatief gezien nog mee…
Het prijskaartje, noch de concurrentie van andere toestellen in het segment zoals de Blackwing en Risen, hebben veel invloed op het orderboekje van JMB. Als je vandaag een toestel bestelt, zal je meer dan een jaar moeten wachten tegen het geleverd wordt.
Ondertussen zit men bij JMB niet stil in de ontwikkelingen. Wat deze zijn, kon de vertegenwoordiger nog niet kwijt… wordt dus nog vervolgd.
