Melsbroek, 17 december 2021. Na bijna vijftig jaar in dienst van de Belgische Luchtmacht nam de 15e Wing officieel afscheid van hun werkpaard. De geplande afscheidsvlucht langs heel wat bijzondere landmarks over het hele land moest door de hardnekkige mist bijgestuurd worden. Een afscheid in mineur van de legendarisch vliegtuigen die doorheen hun carrière 150.000 ton vracht vervoerden en 285.000 vlieguren totaliseren. In totaal ging de vloot meer dan 3.900 maal rond de wereld en landde het 199.500 keer. Hangar Flying stapte voor een allerlaatste keer mee aan boord om hulde te brengen aan mens en machine en een blik op de toekomst te werpen.
Het einde van de C-130 werd al in 2017 ingeluid met CH-08 dat als eerste toestel werd overgevlogen naar Beauvechain om af te breken. Daarna werden de vliegtuigen gradueel verder uit dienst genomen. Bemanningen en technici kregen in deze periode een omscholing naar de nieuwe Airbus A400M’s. Het eerste nieuwe toestel landde op 9 oktober 2020 op Melsbroek. De A400M vliegtuigen en crew zijn ondertussen klaar om de taken en opdrachten van de C-130 volledig over te nemen.
De week voor de vliegtuigen werden overgedragen naar de nieuwe eigenaar werd een officiële afscheidsvlucht georganiseerd. Voor die gelegenheid werden ook buitenlandse C-130 bemanning uitgenodigd. Zo kwam een Amerikaans, Italiaans en Pools toestel naar Melsbroek om deel uit te maken van de symbolische laatste formatievlucht. Een Britse C-130 maakte een flyby langs de basis.
In de militaire luchthaven voert kolonel-vlieger Frank Vandenbussche het woord tijdens een afscheidsrede voor de verzamelde media: “Vandaag markeert het einde van een legendarisch toestel in dienst van de luchtmacht. Een toestel dat ten dienste stond van defensie, onze regeringen en vele partnerlanden. Vandaag is het een officieel einde van de laatste vier toestellen voor ze worden overgedragen aan de nieuwe eigenaar Sabena Aerospace eind volgende week.”
“We hadden graag symbolisch afscheid genomen met een unieke formatievlucht. Maar helaas besliste de meteo er anders over. Tijdens het plannen van de route hebben we markante punten in de geschiedenis van de Hercules geselecteerd. Uit de vele reacties die we mochten ontvangen, bleek nog maar eens dat vele Belgen zich verbonden voelen met onze vliegtuigen.”
Omwille van de vliegveiligheid was het onverantwoord om de voorziene formatie zo dicht bij elkaar te laten vliegen. Het alternatief was een vlucht boven de mist voor de media. Daarnaast gingen twee vliegtuigen elk een andere richting uit in het land om een instrumententraining te vliegen. Zo kon de Belgische bevolking de ‘Mighty Herc’ uitzwaaien en hadden luchtvaartfanaten een kans om een laatste foto te maken.
“Nog een domper was natuurlijk Covid. De huidige maatregelen zorgden er voor dat de feestelijkheden slechts met een beperkt aantal genodigden en spotters kon plaatsvinden.”
Plaats in de geschiedenisboeken
“Onze C-130’s hebben hun plaats in de geschiedenisboeken verworven. Zowel op militair en humanitair vlak, maar ook op economisch vlak. De Belgische luchtvaartindustrie is nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling en ondersteuning van onze vloot. Zo kreeg het ook een toegang tot de internationale markt.”
“Gedurende 50 jaar was onze vloot een unieke ambassadeur. Het bracht de Belgische driekleur naar veel humanitaire operaties en naar de militaire operaties en oefencampagnes overal ter wereld. Of om het met een gekende Vlaamse uitdrukking samen te vatten: ‘Van Afrika tot in Amerika, van de Himalaya tot in de woestijn,’” zegt Vandenbussche met een kwinkslag.
“Met de 15e Wing hebben we een unieke band met de paracommando’s en de special forces. Maar elke Belgische militair op zending keek uit naar de komst van de C-130. Voor de herbevoorrading of met nieuws van het thuisfront. Maar vooral ook de aflossing zodat hij of zij veilig naar huis kon. Elke oefening van defensie werd de voorbije halve eeuw mogelijk gemaakt door onze vloot.”
De C-130’s waren voor veel kinderen in ontwikkelingslanden de enige hulp om te overleven. Ze keken – vaak in erbarmelijke omstandigheden – uit naar de levensmiddelen die werden ingevlogen of gedropt.“De legende van de Hercules is een realiteit,” stelt de basiscommandant. “Een legende die in Melsbroek werd waargemaakt, niet enkel door het vliegtuig maar vooral door het personeel. Het zijn de bemanning die hun cargo en passagiers op hun bestemming kregen in alle mogelijke omstandigheden. Het is het technische personeel dat in alle omstandigheden van de tropische hitte tot arctische koude de vliegtuigen onder handen namen om een volgende zending te kunnen uitvoeren. Het zijn de collega’s van de militaire luchthaven die de goederen en passagiers ontvangen voor vertrek of aankomst. Tenslotte mogen we ook het administratief steunpersoneel niet vergeten. De legende is waargemaakt door die competente, professionele en gemotiveerde collega’s bij de 15e Wing. Stuk voor stuk mensen die hun verantwoordelijkheid opnamen om als één team hun doel te bereiken.”
Vernieuwde infrastructuur
Naast nieuwe vliegtuigen krijgt ook de hele infrastructuur een update. De eerste fase was een nieuwe onderhoudsloods die begin november 2021 werd geopend. In september 2022 wordt een vluchtsimulator voor de A400 in gebruik genomen. De volgende fase is de afbraak van de loodsen die de C-130’s hebben gehuisvest. Die zullen plaatsmaken voor nieuwe parkeerplaatsen om veilig met acht vliegtuigen te opereren. De vliegtuigen zullen dan parallel met de landingsbaan geparkeerd worden, daardoor zijn er geen extra pushback operaties meer nodig. Tenslotte komt er ook een nieuwe luchthavengebouw aangepast aan moderne vliegtuigen en de hedendaagse normen. De nieuwe lokalen voldoen aan de gangbare vereisten voor ondersteuning en opvolging van de operaties, voor onderricht en het dagelijkse leven.
“Het personeel van de eenheid bewees voorbije zomer in Afghanistan nog maar eens de ijzersterke reputatie. Dankzij de getrouwe C-130’s en het teamwork werden 1.464 vluchtelingen onder de neus van de Taliban geëvacueerd uit Kaboel tijdens operatie Red Kite. Eens te meer vormde het transportvliegtuig de ruggengraat zoals eerder bij verschillende Non-combattant Evacuation Operations (NEO)-operaties om landgenoten te evacueren.”
“Luchttransport is de voornaamste enabeler van de operaties van defensie. Ten dienste van de natie en ten dienste van de veiligheid van onze landgenoten. Zonder luchttransport is er simpel weg geen buitenlandse operatie. Zonder een gedegen projectiecapaciteit stopt het Belgische veiligheidsbeleid aan de landsgrenzen.”
“Zonder een gedegen projectiecapaciteit stopt het Belgische veiligheidsbeleid aan de landsgrenzen.”
Basiscommandant kolonel-vlieger Frank Vandenbussche
Ultieme offer
“We kunnen de historiek van de voorbije halve eeuw niet laten voorbijgaan zonder aan de toestellen te denken die we verloren. Op 2 mei 2002 ging CH-02 verloren bij een brand in de loods van Sabena Technics waar het in onderhoud was. Dit toestel werd vervangen door CH-13. Maar we denken vooral aan onze collega’s die er niet zijn in geslaagd om hun passagiers ter bestemming te brengen. Daarbij hebben ze het ultieme offer gebracht. Op 15 juli 1996 verloren we CH-06 door een vogelaanvaring in Eindhoven. We verloren vier collega’s en 34 passagiers. We blijven hen herdenken en staan regelmatig stil bij de manier waarop wij omgaan met risico’s. De risico’s die we bereid zijn om te nemen om onze opdracht uit te voeren en het verzekeren van de veiligheid van onze dierbaren en medeburgers.
Bouwen aan de volgende 50 jaar
“Het is een voorrecht om basiscommandant te zijn van een Wing in volle transitie,” zegt de Base Co. “Onze operaties zijn nooit gestopt, we bleven operationeel om onze zendingen uit te voeren. Het voorrecht schuilt in het takenpakket dat er bovenop komt. Want eigenlijk bouwen we hier nu iets voor de komende 50 jaar, met de nieuwe vliegtuigen, maar ook nieuwe infrastructuur en procedures.”
“Of we nu minder mensen nodig hebben voor minder vliegtuigen? Dat lijkt misschien zo, maar dat is zeker niet het geval. De vliegtuigen zijn niet alleen technischer, ze zijn ook groter. Dat wil dus ook zeggen meer onderdelen om te onderhouden. Er is hier nog steeds werk voor meer dan 700 mensen, ook al hebben we bepaalde zaken uitbesteed. Net omdat we willen focussen op onze core taken. Net als andere sectoren heeft defensie nood aan goed opgeleide jonge arbeidskrachten. Het wachtpersoneel is geoutsourcet, zo kunnen militairen echt de taken uitvoeren die we niet uit handen kunnen geven. Militairen zijn per definitie altijd inzetbaar, burgers niet. Als iemand in Brussel op de spreekwoordelijke rode knop duwt moeten we kunnen vertrekken, want het land heeft ons nodig. Maar willen we nieuwe rekruten aantrekken moeten we ook een attractieve werkgever zijn. Niet enkel met moderne toestellen maar ook met attractieve infrastructuur.”
Als laatste burgers aan boord…
Na de afscheidswoorden en een fotoshoot op de tarmac was het tijd om een laatste keer uit te vliegen met de Hercules. Samen met andere collega’s van de gespecialiseerde media en genodigden kreeg ook Hangar Flying een zitje toegewezen aan boord van CH-07. Na het opstijgen zetten we koers naar het zuiden van land. Al snel klimmen we boven het wolkendek en vallen de zonnestralen de kleine ramen in het cargoruim binnen. Een geluksmomentje om op zo’n grijze dag toch nog wat zon mee te pikken.
Terwijl de loadmasters enkele harnassen klaar maken om aan te trekken, speuren we door de ramen naar de A400 CT-05 die in de buurt moet zijn. Daarin hebben de collega’s van de nationale media plaatsgenomen om beelden van onze C-130 te maken.
Onderling communiceren boven het gebrom van de vier motoren is moeilijk, maar de loadmasters maken ons duidelijk dat we weer moeten in plaatsnemen aan de zijkant. De cargodeur gaat open en achter ons kijken we uit op een machtig wit deken van wolken. Dat levert niet alleen voor ons mooie beelden op, ook ’s avonds in het journaal zien we ons zelf nog eens surfen in de wolken.
In formatie
Ook vooraan is het zicht prachtig. Om beurten kunnen de fotografen ook een kijkje nemen in de cockpit. Daar hadden we een fantastisch zicht op CT-05. De twee transporttoestellen vliegen vlak bij elkaar in formatie en wisselen verschillende posities af om iedereen aan boord de mooiste momenten te laten vast te leggen. De cargoruimte van de A400 sluit en uiteindelijk komt de nieuwbakken telg van de luchtmacht achter ons vliegen. Iedereen grijpt z’n kans en tracht tussen de warme uitlaatgassen een beeld te vangen. Een geslaagde missie.
Terwijl de Airbus koers zet naar Melsbroek om de nationale media eerder aan de grond te krijgen, gaat bij ons de cargodeur dicht en voelen we het vliegtuig zakken naar lagere regionen. Uiteindelijk vliegen we een flybyover het vliegveld van Sint-Hubert, een van de weinige locaties op het lijstje van de oorspronkelijke farewell flight waar er geen hardnekkige mist hing.
Ook wij gaan terug richting Melsbroek. Aan boord volgen we een stukje onze vlucht op de gekende vluchtradar website. Daarop zien we dat we bijna tegelijkertijd met een tweede Hercules arriveren. De luchthavenbrandweer wacht ons op en geeft nog een laatste doop. Het officiële einde van de C-130 bij de luchtmacht is een feit.
De leden van het squadron nemen nog een laatste keer afscheid van hun werkpaarden. Met We merken er toch een paar op vochtige ogen, een welverdiende pint en dan uitkijken naar de toekomst.
Hartzeer
“De C-130 geven we af met hartzeer,” geeft Vandenbussche toe. “Wie aan Melsbroek denkt, denkt aan de C-130 en omgekeerd. Hier is 50 jaar heel hard gewerkt met de vliegtuigen. Om de vliegtuigen onder alle omstandigheden naar overal ter wereld uit te sturen. Als je met de mensen op de werkvloer spreekt, hoor je dat ze afscheid nemen met pijn in het hart. Maar op dagen zoals vandaag kunnen we hen bedanken voor die inzet. Ons verhaal stopt hier niet. Onze missie is actueler dan ooit. De dreiging aan de Europese grenzen beheerst de dagelijkse actualiteit. Het operationele pad is geëffend, net zoals de C-130’s de C-119 Flying Boxcar hebben opgevolgd, staan nu de A400’s klaar. Tenacity!”
Tekst, foto’s en video Tom Brinckman
