Oostkamp, 30 januari 2023. Elke twee seconden ter wereld stijgt een vliegtuig op met een onderdeel van BMT Aerospace. Deze Oostkampse wereldspeler bouwde een ijzersterke reputatie op met hun precisieproducten voor turbinemotoren en missiekritische vliegtuigonderdelen. Alle grote constructeurs in de luchtvaartsector doen beroep op hun knowhow. Om het 50 jaar partnerschap met de Amerikaanse lucht- en ruimtevaartindustrie in de kijker te zetten mocht het bedrijf Vlaams minister-president Jam Jambon (n-va) en een Amerikaanse delegatie ontvangen om een kijkje te nemen achter de schermen in het hoofdkantoor.
“We produceren jaarlijks ongeveer de 140.000 tandwielen. Met die producten dragen we dagelijks ons steentje bij om honderdduizenden veilig op hun bestemming te brengen,” zegt Benoit Reynders, ceo van BMT Aerospace. “Daarnaast zijn onze onderdelen ook cruciaal op militaire vliegtuigen zoals de F-16 en F-15 gevechtsvliegtuigen, maar ook bij de F-22 Raptor en de F-35 Lightning II. Ook grotere militaire vliegtuigen als de Boeing KC-135-tanker en Lockheed-Martin C-130 Hercules vliegen dankzij BMT. In de geplande nieuwe motoren van de B-52 Stratofortress zit ook BMT technologie, door die ingreep zal de zware bommenwerper tot in 2050 kunnen doorvliegen. Behalve motoronderdelen produceren ze bij BMT ook complexe onderdelen voor Amerikaanse helikopters zoals de UH-60 Blackhawk en AH-64 Apache helikopter.”
Het tandwielbedrijf werd in 1949 opgericht door Alfons Watteeuw in de tuin van het ouderlijk huis in Steenbrugge. Hij realiseerde daarmee de droom van vader Henri, die leraar mechanica was. Drie jaar na de opstart werd een eerste personeelslid aangeworven, in 1962 en met een verhuis van de werkplaatsen naar Sint-Michiels telde Mechanische Constructie Watteeuw al 24 medewerkers. Op zoek naar verdere expansiemogelijkheden verhuisde het bedrijf in 1985 naar Oostkamp. Anno 2023 is het bedrijf nog steeds in Oostkamp gevestigd onder de naam Industrial Gears Watteeuw (IGW) met vestigingen in Tsjechië, Roemenië, Verenigde Staten en China.
Single source lifetime
Het luchtvaartverhaal begon toen IGW Watteeuw in 1981 een eerste deal kon sluiten met Westland-helikopters voor tandwielen, om nadien ook onderdelen voor de Airbus A310 te leveren. Via Belairbus participeert de onderneming sinds 1984 in de tandsegmenten (racks) en tandraderen (pinions) van alle Airbus vliegtuigen gaande van de Airbus A320 familie (A318-319-320-321) tot Long Range (A330-340-350) en Large Aircraft (A380). Trouwens, bij de oudere modellen van Airbus hebben de BMT onderdelen de zeldzame status van ‘single source lifetime’. Dat betekent dat ze in Oostkamp het product als enige bedrijf gedurende de hele looptijd van het vliegtuig mogen leveren. Een systeem dat vliegtuigbouwers vandaag niet meer hanteren.
“Pas toen de BMT-groep instapte in 1992 en de luchtvaarttak afsplitste van de industriële tandwielenproductie nam de productie een hoge vlucht,” vult Jean-Christophe Seynaeve, ceo van het moederbedrijf BMT aan. “We hadden de fabricage voor Airbus goed onder controle, vooraleer we andere luchtvaartklanten gingen binnenhalen. Maar de grote doorbraak in onze niche kwam er nadat we in 2001 Caratron in de Verenigde Staten opkochten. We probeerden het tien jaar zonder, maar we hadden een voet aan de grond nodig over de Atlantische Oceaan. Zo goed als 70% van de aeronautische markt is gevestigd in Amerika. ” BMT Aerospace heeft vandaag drie productievestigingen in Oostkamp, Roemenië en de Verenigde Staten.
De Amerikaanse vestiging is een ruggengraat voor het bedrijf en is vooral actief in de productie voor de militaire markt: “We zijn erg trots deel uit te maken van Pratt & Whitney’s F-135 motorprogramma dat alle drie de versies van de F-35 Lightning II aandrijft. Onze deelname aan vier complexe onderdelen van aan het wereldwijde F-35 JSF-programma is een bevestiging van hoe onze expertise, management en knowhow Made in Flanders wordt gewaardeerd door luchtmachten over de hele wereld.”
“Om het cru te stellen hadden wij het Belgische F-35 contract niet nodig,” gaat Seynaeve verder. “Via Pratt & Whitney waren wij al actief met de motor. Maar natuurlijk kunnen we wel de samenwerking versterken door deze investering van de Belgische defensie. Dat is voor ons wel een toegevoegde waarde. Of we dan ook andere onderdelen gaan maken voor de F-35? Neen. We behouden onze corebusiness met de tandwielen voor motoren en de vleugelonderdelen. Dat is trouwens de strategie waarmee Watteeuw sinds 1949 is uitgebouwd: groeien maar vooral topkwaliteit blijven leveren in een specifieke niche.”
Vlaanderen internationaal op de kaart zetten
“De beste manier om als regio aantrekkelijk te zijn in het buitenland is door simpel weg goed en kwaliteitsvol werk te leveren. Dit bedrijfsbezoek bewijst het nog maar eens. Voor mij indrukkend om te zien wat BMT aerospace betekend in de luchvaartindustrie,” zegt Jan Jambon. “Het is misschien niet de meest bekende, maar wel een van die bedrijven die Vlaanderen internationaal op de kaart zetten. Getuige daarvan zijn de sterke economische en diplomatieke banden met onder andere de VS. Het is dankzij bedrijven als BMT dat VS en Vlaanderen naar elkaar toe groeien. Afgelopen jaar was de VS de grootste investeerder in Vlaanderen. Goed voor maar liefst 2200 jobs.”
“Vlaanderen is goed voor 2% van alle wereldhandel over land, zee en lucht. Daarmee staat onze regio op de 15e plaats qua export op de wereldmarkt. 85% van de totale export in Belgie gebeurt vanuit Vlaanderen via Vlaamse luchthavens, haven en wegen. Het aandeel van de luchtvaart in de Vlaamse exporteconomie is daarmee niet te onderschatten. Brussels airport is de tweede grootste logistieke centrum van Vlaanderen.”
Micron
De stukken die ze produceren, zijn erg detaillistisch ontworpen door de engineeringafdeling van de constructeurs. Maar het denkwerk om dat mogelijk te maken gebeurt in Oostkamp. In productie frezen ze die items tot een precisie op een micron nauwkeurig, één duizendste van een millimeter. Ter vergelijking: een menselijk haartje is gemiddeld 70 micron ‘dik’. Mede door die moeilijkheidsgraad, duurt het soms erg lang om bepaalde items te maken. Een stuk voor de hoofdrotor van een helikopter is doorgaans zeven à negen maanden in productie. Dat vergt enorm veel menselijke expertise en een hoge mate van automatisering. Het is een heel kapitaalintensieve business, want de klanten eisen de beste producten, aan de beste kostprijs en dito voorwaarden.
“We blijven een kleine speler in de wereld van vliegtuig- en helikopterbouw,” vult Reynders nog aan. “Maar onze ambities zijn torenhoog. De groei die we de laatste twintig jaar hebben doorgemaakt zijn impressionant. De laatste twee jaren zijn geen gemakkelijke periode geweest. Maar zelfs een wereldwijde pandemie krijgt ons niet klein. Dit was nooit mogelijk geweest zonder het volledige BMT Aerospace team. Zij verdienen alle lof voor hun dagdagelijkse inzet. Mijn persoonlijke focus gaat uit naar onze klanten. Bij BMT verstaan we meer dan ooit dat onze producten, onze technologie en onze klantenrelaties de brandstof zijn voor onze organisatie. Groei is het logische gevolg van die puzzel.”
3D Titanium printen
“Onze toonaangevende relatie met vliegtuigproducten over de hele wereld hebben we te danken aan onze engineering expertise, verticaal geïntegreerde processen en technische capaciteit. We stellen constant onze werking af op de noden van onze klanten. We hebben de kennis en kunde in huis om samen met hen na te denken hoe we onze producten kwalitatiever en vooral kostenbewuster te kunnen leveren.”
Naast het samenwerken met de klanten nu, kijken ze bij BMT ook al naar de onderdelen van morgen en overmorgen. Maar de luchtvaart is zeer conservatief. Eens een onderdeel zijn nut heeft bewezen, blijft het in dienst de komende 20 à 30 jaar. Maar in Oostkamp geloven ze keihard in de toekomst van het 3D titanium printen. De onderdelen zijn dan misschien duurder in productie, maar met de gewichtsbesparing is het op lange termijn wel goedkoper voor de eindgebruiker. Het 3D-printbedrijf is ondertussen een aparte entiteit: BMT Additive. Vliegtuigonderdelen worden er nog niet geprint, maar voor heel wat andere industriële- of automotive toepassingen kan een titanium geprint onderdeel soelaas brengen. De ervaring die ze nu al opdoen met een volledig eindproduct te printen en af te werken brengt de nodige expertise met zich mee om dat ook voor het vliegtuig te fabriceren. “Het is wijzer om niet meteen met aeronautica te beginnen, voor de luchtvaart moet je vijf jaar wachten op heel veel certificaten,” liet Seynaeve nog optekenen.
War on talent
Zoals veel hoogtechnologische bedrijven in de ruime regio, is ook hier de War on Talent een uitdaging. “We kijken hier niet enkel naar een fair salaris, maar ook de bedrijfscultuur moet onze werknemers aanspreken,” zegt plantmanager Ruben Van Poecke. “We zijn dan wel een onderdeel van de multinationale BMT groep, maar we trachten wel die familiale KMO sfeer te behouden. Zo kennen we onze 120 collega’s in Oostkamp bij naam en zorgen we voor transparante- en korte communicatielijnen. Daarnaast organiseren we regelmatig teamevenementen zoals een padelavond of een escape room.”
BMT en de samenwerking met defensie
De week na het bezoek van Jan Jambon kwam ook minister van defensie Ludivine Dedonder (ps) kennis maken met de BMT groep. Op uitnodiging van ceo Jean-Christophe Seynaeve kreeg de minister een briefing waar de BMT groep mogelijk kan samenwerking met defensie in het kader van het vorig jaar jaar gelanceerde DIRS-project (Defence, Industry and Research Strategy). In dat project zal er de komende jaren 1,8 miljard euro geïnvesteerd worden in onderzoek en ontwikkeling door particuliere Belgische bedrijven.
Concreet werden drie bedrijven voorgesteld uit de BMT-groep:
- BMT Aerospace als leverancier voor de motoren van de F-35 Lightning II
- Seyntex, dat als onderdeel van het SSC-consortium de Belgische militairen de komende 15 jaar zal uitrusten met nieuwe operationele kleding en accessoires.
- Ziggzagg, het 3D additieve printbedrijf dat voorop loopt in een breed scala van industrieën met slimme en innovatieve geautomatiseerde printoplossingen.
Tekst en foto’s: Tom Brinckman
