Ltn Vl Etienne Dufossez sneuvelde op 10 mei 1940. Als eerbetoon voor haar zoon en alle omgekomen Belgische piloten van WOII nam ze het initiatief om een ereperk voor Belgische vliegeniers op te richten. Een comité onder de hoge bescherming van Koningin Elisabeth zamelde de fondsen in en kocht een perceel op dit Brusselse kerkhof. Het grootste aantal gesneuvelde bemanningsleden werd in de periode 1948-1950 naar dit kerkhof overgebracht. Officieel werd de begraafplaats ingewijd op 18 september 1950. Het monument voor de Belgische Vliegers gevallen voor het vaderland (1939-1945- werd in 1949 opgericht, het is een ontwerp van César Bataille.
We tellen er de 27 graven van de Militaire Luchtvaart–piloten en bemanningsleden die tijdens de Achttiendaagse Veldtocht het leven lieten. Vooraan links ligt Kapitein André Glorie, die zich met zijn Fairey Battle op 11 mei 1940 op de brug van Vroenhoven stortte, in een poging de opmars van de Duitsers te stuiten. Zijn boordschutter Jean Vandenbosch kon nog net uit het vliegtuig springen, werd na de oorlog architect en hij tekende uiteindelijk het plan voor het ereperk. Zijn piloot kreeg een prominente plaats. Verder treft men er 188 graven aan van Belgen die in de Royal Air Force en Royal South African Air Force vielen. In perk II vinden we ook het symbolisch graf van Rodolphe de Hemricourt de Grunne, de man die als vrijwilliger tijdens de Spaanse Burgeroorlog 14 overwinningen tegen de Republikeinen op zijn naam schreef en twee tijdens de Slag om Engeland, waarvan de laatste twee gedeeld. Hij stierf uiteindelijk in 1941 boven de Noordzee in een Spitfire van 609 Squadron. Achter hem vinden we Jean ‘Pyker’ Offenberg, die deelnam aan de Slag om Engeland en al tijdens zijn leven een voorbeeld was voor de Belgische vliegeniers. In graf IV/12 liggen twee broers. Claude Groensteen verongelukte in september 1944 tijdens zijn opleiding in een Mosquito in Canada, en zijn broer Jacques’ stoffelijke resten werden pas in 2000 geborgen uit het wrak van zijn Spitfire, die bij het Duitse Oraniënburg gevonden werd.
Evere is tevens een begraafplaats voor 629 soldaten van het Gemenebest die tijdens de Tweede Wereldoorlog vielen, waaronder 227 vliegeniers en grondpersoneel. Het zijn vooral bommenwerperbemanningen die in de provincie hun einde vonden – tussen deze graven zien we ook het graf van een onbekend RAF-bemanningslid. Op Evere ligt ook één van de 32 vliegeniers die tijdens dit conflict de hoogste Britse onderscheiding ontving: het Victoria Cross. In graf 45, op rij 27, vinden we immers Flight Sergeant George Thompson. Deze 24-jarige radiotelegrafist nam op 1 januari 1945 deel aan de raid op het Dortmund-Ems-kanaal aan boord van een Lancaster van 9 Squadron. Toen de bommenwerper getroffen werd door een granaat ging de man door de brandende romp naar achter om twee bewusteloze boordschutters uit hun koepels te halen. Met zijn handen bluste hij hun brandende kleding – waarbij hij zelf zware verwondingen opliep. De piloot maakte een kraaklanding bij Eindhoven, en de gewonde bemanningsleden, waaronder George Thompson, werden opgenomen in een Brussels hospitaal. Een serie injecties met penicilline hielp hem er weer bovenop, maar een longontsteking velde hem uiteindelijk op 23 januari 1945.
Er liggen ook een aantal Spitfirepiloten die onder meer vanop Evere, Melsbroek en Grimbergen opereerden.
Van de Poolse Luchtmacht ligt hier F/Sgt S. Breyner. Hij overleed op 17 februari 1945 aan de verwondingen opgelopen op het Grimbergse vliegveld bij een landingsincident met de Spitfire MH451.
Op het ereperk staat ook een monument dat vroeger op het vliegveld van Haren/Evere stond. Op een koperen plaat op de voet van het monument staan twee datums: 28 september 1936 en 15 oktober 1970. De gedenksteen voor de in bevolen dienst gevallen piloten van na WO1 werd op 28 september 1936 ingehuldigd door Kol Vl Desmet. Vermoedelijk is 15 oktober 1970 de dag dat het monument werd ingehuldigd na een eerste verplaatsing van het grondgebied Evere naar een plaats nabij de kapel aan de Avia-Palace van Haren. Later werd het dan overgebracht naar het ereperk van de begraafplaats van Evere.
In het patrimoniumboek hebben we op blz. 97 en 98 heel wat aandacht besteed aan de begraafplaats van Brussel in Evere (Brussellaan). Vergis je niet met de begraafplaats van Evere in de Everestraat. De begraafplaats van Brussel, op het grondgebied van Evere, lag vroeger ver buiten de hoofdstad. Ondertussen is deze dodenakker, die zich uitstrekt over 38 hectaren, ook al omringd door bebouwing. Toch wil ik in deze update van ons vademecum nogmaals benadrukken dat een wandeling op deze uitgestrekte beschermde site toch wel een aanrader is.
Naast de sites voor de Duitse gesneuvelden zijn er de ereperken voor Belgische vliegeniers en militairen van het Gemenebest. Aan de ingang van het ereperk voor de Belgische piloten ligt het graf van Angelina Dufossez-van Halteren (+1956). De moeder van de gesneuvelde Lt Etienne Dufossez nam het initiatief om dit ereperk op te richten. Woorden van Winston Churchill sieren het monument op het ereperk: “Never in the field of human conflict, was so much owed by so many to so few”. (The Battle of Britain, 20 augustus 1940)
Info René Torsin (25 oktober 2010): Ook de vader van de befaamde Douglas Bader ligt hier bergraven. Het betreft Major Frederick Roberts Bader, lid van de Commonwealth War Graves Commission die op 6 mei 1922 in Brussel overleed. Hij rust op Evere begraafplaats vlak bij het Waterloo Memorial.
Info Steven Volckaerts (7 juli 2015):
Op het ereperk van de luchtmacht in Evere is er een headstone voor F/O Claude Schmitz die op 26 augustus 1944 met zijn Spitfire (waarschijnlijk MH413) van 64 Sqn neerstortte in Borre, nabij Hazebrouck. De tekst op de headstone vermeldt ‘disparus’ maar ik heb een graf voor hem gevonden op Borre British Cemetery (perk 2, rij J, graf nr. 5).
Een van de graven hier is dat van F/Lt Van Riel DFC (rij 5, graf 6.)
F/Lt Van Riel was docent geweest aan de Université Libre de Bruxelles, hij werd kapitein bij de infanterie en dan piloot bij de RAF. Op 7 november 1943 vond F/Lt Zeger Van Riel de dood in Mauripur (India), hij vloog met de Mosquito Mk IX LR465 van 684 Sqn.
Zie ook het artikel ‘De laatste oorlogsvlucht van baron René Lunden’, www.hangarflying.eu/nl/node/112
Vraag van een lezer (20 juli 2016):
Weet u of Zeger Van Riel nog nabestaanden heeft? Twintig jaar geleden kwam ik in bezit van een origineel muziekstuk (fuga opgedragen aan zijn ouders en ondertekend in het jaar 1924). Het zou leuk zijn mochten de nabestaanden terug in bezit komen van een origineel handgeschreven document van hun familielid. Mail gunter.devos@belgacom.net
First Officer Robert ‘Bobby’ Loewenstein ((°Ukkel, 17 juni 1910) verongelukte op 29 maart 1941 nabij White Waltham Airfield (UK) met de Bristol Blenheim IV V6263. Hij kreeg eerst een graf op het Melton Mowbray Cemetery, niet ver van de Britse woning van de Loewenstein-familie in Thorpe Satchville (Leicestershire). Na WOII werd zijn lichaam overgebracht naar België.
