Sinds 2001 heeft BIAC (Brussels International Airport Company, nu Brussels Airport Company) een stichting gecreëerd met de naam Artport. Deze stichting zorgt ondermeer voor het aankopen, beheren, promoten en onderhouden van kunstwerken op de luchthaven. Momenteel worden er meer dan 200 werken tentoongesteld van voornamelijk Belgische kunstenaars. Ze kregen de opdracht om een kunstwerk te ontwerpen met als thema luchtvaart of reizen.
Het idee om kunst tentoon te stellen op de luchthaven ontstond toen de toenmalige minister van verkeer De Croo kunstwerken begon aan te kopen voor enkele Brussels metrostations. Wat past in de metro moest ook lukken voor de luchthaven. Passagiers en werknemers van Brussel Nationaal kunnen nu dagelijks genieten van de unieke Belgische kunstwerken. Geen enkele buitenlandse luchthaven kan uitpakken met zo’n fris idee dat zowel een promotie is voor ons land als voor de deelnemende kunstenaars. De bezieler van dit project was ongetwijfeld Prof.-Ing. Pierre Klees, in 2002 Gedelegeerd Bestuurder van BIAC.
Een paar voorbeelden: Murale schilderijen en affiches van Jaak De Koninck, « De man die de wolken meet » (Jan Fabre, het beeld staat op het brandweergebouw aan de passagiersterminal,) « De cartografische vogels » (Urbain Mulkers, tunnel tussen terminal en A-pier,) SV-4b (Guy Van Den Bulcke,) « Aerostation » (Jef Van Grieken, aan de veiligheidscontrole A-pier). De foto toont een van de schilderijen van Jan Sanders (lounges A-pier) die die geschiedenis van de luchtvaart uitbeelden.
Zowel de luchthaven als de kunstcollectie kan bezocht worden onder begeleiding van ervaren gidsen. Meer info kan je vinden op http://www.brusselsairport.be.
Een aantal werken staan in de publieke zone en kunnen ook zonder begeleiding worden bezocht. BIAC publiceerde ook een lijvige kataloog: « Art at the Airport ,» het is een mooie handleiding om zelf een aantal kunstwerken te bezoeken.
Update 13 oktober 2013:
In oktober 2013 werd begonnen met het weghalen van de kunstwerken op de luchthaven. Brussels Airport toonde inderdaad meer dan tweehonderd kunstwerken van een zeventigtal Belgische kunstenaars (en van de Brit Anthony Gormley ) aan zijn passanten. Geen enkel Belgisch museum bracht meer mensen in contact met kunstwerken. Het was zeker en vast Prof.Ing. Pierre Klees (voormalig CEO van BIAC) die het idee om kunst te exposeren op een luchthaven heel erg genegen was en een paar promilles van het investeringsbudget voor de vernieuwing van de luchthaven aan kunst wilde besteden.
Momenteel weten we nog niet wat er met de kunstwerken zal gebeuren.
Frans Van Humbeek (10 april 2014):
Het weghalen van kunstwerken gaat door. Op de promenade verdween de Kristalweg van Frans Van Praet. Toen ik jaren geleden Val-St.-Lambert bezocht hing daar een grote foto van hun ‘stoeltjes’, zo trots waren ze in het mekka van de glasblazerij op ‘hun’ kunstwerk. In de vertrekhal verdween een schilderij van Charles Szymkowicz, verwijzend naar de muur van Berlijn. Szymkowicz was een kind van Poolse emigranten die hun land omwille van het geweld ontvlucht waren, dat tekende zijn kunst. We kunnen nog tientallen voorbeelden aanhalen van kunstwerken die weggehaald zijn.
Frans Van Humbeek (28 februari 2018):
Brussels Airport laat op 25 maart 2018 zijn kunstcollectie veilen door veilinghuis Campo & Campo. Met de opbrengst ervan zullen meerdere projecten en goede doelen gesteund kunnen worden.
Vier werken uit de collectie van Brussels Airport blijven behouden. ‘Flight in mind’ van Olivier Strebelle, dat jarenlang in de vertrekhal van de luchthaven stond, is nu een memoriaal in het herdenkingspark langs de toegangsweg naar de luchthaven. Ook ‘De man die de wolken meet’ van Jan Fabre zal op het dak van de brandweerkazerne van de luchthaventerminal blijven staan. Het heel grote ‘De Luchtweg,’ een draaikolk in inox van de Brusselse beeldhouwer en architect Jacques Moeschal, blijft ook staan. Rond dat laatste werk is nu een drankgelegenheid gebouwd. ‘De renaissance van de droom van Icarus,’ een kunstwerk van Tom Frantzen, blijft behouden aan de rotonde in Steenokkerzeel vlakbij Belgocontrol.
Frans Van Humbeek (info 20 maart 2018):
Brussels Airport laat op 25 maart zijn kunstcollectie veilen door veilinghuis Campo & Campo. Met de opbrengst ervan zullen meerdere projecten en goede doelen gesteund kunnen worden. De meeste werken stonden al lang in de depots van de luchthaven.
Brussels Airport wil de hele Belgische cultuur aan de reizigers aanbieden en volgens een woordvoerder van de luchthaven is dat aanbod breder dan kunst. Nochtans was de luchthaven een mooi uitstalraam voor Belgische kunst. Elk werk heeft een (thematische) link met de luchtvaart. Zeven dagen op zeven kon op de luchthaven kunst bewonderd worden. Alhoewel er geen wachters toezicht hielden op de werken, zijn er bij mijn weten nooit werken beschadigd.
We tonen een willekeurige selectie van foto’s die we namen in het veilinghuis Campo & Campo.
Foto1_Het schilderij ’Aerostation Zaventem’ van Jef Van Grieken hing in de Topaas, op het niveau van de veiligheidscontrole van de reizigers. Het dateert van 2002 en is een vrije interpretatie van de Avia-Palace en Aérogare van de luchthaven van Haren.
Het bronzen beeld ‘Kuifje en Bobbie’ van Nat Neujean uit 1976 verwelkomde de reizigers in de aankomsthal.
Foto2_ Aan de zoldering van galerij Campo & Campo hangt de ‘Scimitar’ van Panamarenko, een mobiele sculptuur uit 1973. Op de luchthaven hing de Scimitar hoog in de Diamant, als bij wonder heeft dit frêle kunstwerk de aanslag van 22 maart 2016 goed overleefd. Achteraan ‘It’s a small universe in a big bad world’ van politicus en kunstenaar Rik Daems. Vooraan de ‘Kristalweg’ van Frans Van Praet, 40 zitjes in schitterend geblazen en geslepen kristal van Val-Saint-Lambert. Een tiental stoeltjes bevonden zich op het niveau vertrek in de Diamant, de overige stonden op de Promenade.
Foto3_ ‘Mens, Ruimte en Kunst’ van Charles Szymkowicz. Het schilderij uit 2001 hing in de check-in hal van de oude terminal. Merk het kleine poppetje aan de rechtervoet van de astronaut. Die ‘Fallen Astronaut’ verwijst vermoedelijk naar de aluminium sculptuur van Paul Van Hoeydonck. Dat klein figuurtje is door de crew van de Apollo 15 op de maan achtergelaten, een ode aan alle omgekomen astronauten.
Rechts staat het witte beeld ‘Hulde aan Paul Delvaux’ van Gabrielle Haardt.
Foto4_ Kunstenaar Jan Sanders is gefascineerd door techniek. Voor Brussels Airport realiseerde hij 25 olieverfschilderijen met als thema de geschiedenis van de Luchtvaart. Bij Campo & Campo waren niet alle doeken goed zichtbaar. De luchtig geschilderde reeks ‘Van Icarus tot heden’, gecreëerd in 2000 en 2001, hing vroeger in een check-in hal.
Foto5_ ‘Evasie’ van Charles Szymkowicz is een schilderij dat op het niveau vertrek in de Diamant hing. De Berlijnse Muur viel in november 1989. Szymkowicz schilderde dit werk drie jaar voor de val van de muur en het stelt een persoon voor die reikhalzend naar de bovenkant van de afsluiting kijkt.
Foto6_’Headline News’ van Philippe Lebeau, een olie op doek uit 2001, verwijst naar de aanslagen van 11 september 2001 (Nine Eleven) in de Verenigde Staten. Het hing in de Saffier, niveau vertrek.
Foto7_’Buitenaards koppel op reis’ van Sébastien Delire, kinderlijke speelse kunst. De heer en de dame zijn net vergrote speelgoedpersonages, reizigers die wat onwezenlijk staan te turen in een niet vertrouwde luchthavenhal.
Foto8_’Viking met drie kinderen’ van Guy Van den Bulcke. De kunstenaar is een reiziger, natuurliefhebber en gepassioneerd door vliegtuigen, dat is te merken aan zijn werken. Van de vier doeken die op de luchthaven hingen, hebben er drie een rechtstreekse band met de luchtvaart.
Foto9_ De ‘Murale schilderijen’ van Jaak De Koninck hingen in de Promenade en de Lichtstraat. Jaak is een vaste waarde in de luchtvaartkunst, een groot kunstenaar die leeft in de imaginaire wereld van Starbrook Airlines. Voor de luchthaven ontwierp Jaak De Koninck ook talrijke affiches.
Foto10_ Saint-Exupéry van Charles Szymkowicz is een schilderij uit 1997, eerder had het een plaats in de Saffier. Mach-krachten vertekenen het gelaat van piloot Antoine de Saint-Exupéry.
Foot11_ Vooraan het bronzen beeld ‘Vliegen’ van Jean-Michel Folon, achteraan ‘Man met matras’ van Philip Aguirre y Otegui. Beide beelden stonden vroeger in de Saffier.
Foto12_ ‘Het vertrek’ van Hanneke Beamont. Vreemde kaalhoofdige personages, mannen met een doordringende blik.
Foto13_’Personages’, de cederhouten beeldengroep van Yves Bosquet. We konden ze vroeger bewonderen in de Diamant.
Foto14_ Guy Van den Bulcke schilderde in 1999 ‘SV-4 met Afrikaanse Buccaneer.’ De SV-4 vliegt door een dreigend Afrikaans wolkendek, de Blackburn Buccaneer accentueert de evolutie van de vliegtuigbouw. De mooie vrouw uit Senegal benadrukt de reislust van de kunstenaar.
Foto15_ Ook het derde luchtvaartwerk van Guy Van den Bulcke, SV-4 met Alpenkraai, combineert passies van de kunstenaar, namelijk luchtvaart en natuur. Alle werken van Guy Van den Bulcke hingen eerder in de Saffier.
Foto16_’Vrouw die naar de zon kijkt,’ een bronzen sculptuur van George Grard. Het levensecht en indrukwekkend beeld stond vroeger op de toegangsweg naar de luchthaven. Voor de tentoonstelling en de veiling stond het buiten voor het veilinghuis Campo & Campo op de Grote Steenweg in Berchem.
