Van 21 op 22 juli 1944 beleefde Kortrijk een verschikkelijke nacht. In twee golven kwamen 302 Lancasters en 15 Mosquito’s hun dodelijke lading afwerpen. Het doelwit was het station van Kortrijk, voor de Duitsers een cruciale schakel voor de aanvoer van oorlogsmateriaal naar Frankrijk. In Kortrijk kwamen 250 mensen om het leven, er vielen honderden gewonden. Drie Lancasters Mk.I kwamen neer op het grondgebied van Kortrijk en Bissegem: de W4967 SR-P van het 101 Squadron RAF (aan het Karmelietenklooster, Kortrijk), de LM101 PO-J van het 467 Squadron RAAF (Vercruysselaan, Kortrijk) en de PD205 WS-H van het 9 Squadron RAF (Bissegem).
Op honderd meter van de plaats waar het toestel van het 9 Squadron is neergekomen, aan de oever van de Leie in Bissegem, aan de Wevelgemsevoetweg, werd 65 jaar later een prachtig monument onthuld. Het initiatief voor de inhuldiging kwam van de War Association to Remember Belgium.
Het verhaal van de drie Lancasters staat duidelijk beschreven in het boek “De laatste vlucht. De geschiedenis van de Commonwealth War Graves in Wevelgem, 1942-1945” van medeorganisator en auteur Etienne Vanackere. Etienne tekende het ontwerp voor het monument. Net zoals enkele andere monumenten in Wevelgem en Moorsele is ook deze steen gemaakt uit prachtig gepolijst Himalaya-graniet.
Het monument onder brug van de R8 aan de Leie, werd ingehuldigd door Lieven Lybeer (rechts, waarnemend burgemeester Kortrijk) en John Elliot. De broer van John, Sgt Thomas Elliot, kwam als schutter om het leven in de Lancaster van het 9 Squadron.
Op de voorkant van het monument herdenkt men de bemanning van de PD205, het toestel dat niet ver van het monument is neergekomen. Op de rugzijde worden de bemanningen herdacht van de twee andere Lancasters die in Kortrijk tijdens hetzelfde bombardement zijn neergestort. Het monument heeft de vorm van het vertikaal staartvlak van een Lancaster.
De meeste bemanningsleden van de toestellen die in Kortrijk en Bissegem neerkwamen rusten op de gemeentelijke begraafplaats van Wevelgem (Menenstraat). Sgt J.H. Moriss (Bomb Aimer-RCAF) werd op 24 aug 1945 ontgraven en naar het Canadian War Cemetery in Adegem overgebracht. Ook Sgt Simpson (W4967 SR-P) van het 101 Squadron werd overgebracht naar Adegem. F/O Jeffery (LM101 PO-J) van het 467 Squadron rust op de Sint-Jansbegraafplaats in Kortrijk.
Baron Emmanuel de Bethune: “Kortrijk heeft erg geleden onder de bombardementen. Vooral die van 21 juli was rampzalig omdat de bommenwerpers in twee vlagen de stad bestookten. Toen de burgers dachten dat de bommenregen voorbij was bestookte een tweede vloot de al zeer gekwetste stad. Gelukkig werden we in september bevrijd, anders was de kans op nieuwe aanvallen reëel geweest.
Het kasteel hier in Marke is tijdens de tweede Wereldoorlog een tijd bewoond gebleven maar op 21 juli 1944 was het verlaten. Op ons domein van 4 hectaren vielen maar liefst 45 bommen. Het kasteel heeft twee wereldoorlogen overleefd en dat is vooral te danken aan de merkwaardige structuur. De buitenkant is steen, de binnenkant wordt gevormd door eigen balken die het geheel een zekere soepelheid geven. “
John, de broer van Air Gunner Sgt Thomas Elliot, en zijn echtgenote waren erg discreet met de bus naar Bissegem gekomen, met de bedoeling om de inhuldiging als toeschouwer mee te maken. Hij kreeg terecht een ereplaats tijdens de festiviteiten. John: “Ik was 7 jaar toen mijn broer overleed. Ik herinner mij dat moment nog erg goed. Hij was iets meer dan een jaar in dienst toen hij hier in Vlaanderen het leven verloor. Een vriend die bij de RAF was gegaan had hem aangemoedigd om ook voor de RAF te kiezen. Het feit dat de Belgen onze gesneuvelden op deze manier herdenken waardeer ik enorm. Het is de zevende keer dat ik de oversteek maak om het graf van mijn broer te groeten.”
Bij ons bezoek aan het gedenkteken op 28 juni 2024 stelden we vast dat het ongeveer 100 meter verplaatst is. Het staat niet langer onder de brug van de R8 over de Leie maar langs de iets verder gelegen splinternieuwe brug van de Overzetweg over de Leie, in gebruik genomen in het najaar van 2022. Deze nieuwe plaats is voor het gedenkteken zeker een verbetering ten opzichte van de vorige situatie.
