Léopold Roger (° Macquenoise (Henegouwen) 7 januari 1902, †Luik 25 november 1930) wordt nog altijd geëerd in Mariembourg. Het gezin verbleef jaren in deze Naamse gemeente, nu een deelgemeente van Couvin.
Zijn vader Jules Roger was eigenaar van een zagerij, zijn moeder Céline Ponsart was jarenlang een geliefde en gerespecteerde lerares. Léopold had ook een broer die was geboren in Mariembourg (°21 januari 1898) en chef werd van een zagerij in Congo. Een nonkel verbleef in China, een andere nonkel in Amerika. De smaak van het reizen had Léopold dus al vroeg te pakken.
De eerste twee jaren van de lagere school had Léopold afgewerkt in Macquenoise, de laatste drie jaren in Mariembourg. Hij was een aandachtige leerling met zin voor avontuur.
In 1912 zag Léopold op een ochtend voor het eerst een vliegmachien zijn streek overvliegen. Het toestel maakte een noodlanding in de velden nabij Roly (Philippeville). De twee vliegeniers waren licht gewond en het vliegtuig was maar beperkt beschadigd.
In 1914 vluchtte de familie Roger naar Frankrijk. Het gezin Roger werd goed opgevangen in een hotel in Penthièvre in Bretagne. Léopold die groot werd tussen de bossen genoot hier intens van de zee. In 1915 verhuisde de familie naar Parijs en later naar Epinay. Tijdens zijn verblijf in Parijs ging Léopold uiteraard de vliegtuigen bewonderen op Le Bourget. Na de oorlog verhuisde de familie terug naar België.
Als zestienjarige startte hij zijn militaire carrière bij het 13de Regiment Artillerie in Brasschaat. Hij begon aan zijn opleiding als militair piloot bij de 8e Promotie op 9 juli 1921 in de SEGA-vliegschool te Gosselies en behaalde zijn militair vliegbrevet op 18 mei 1922. Hij vloog respectievelijk bij het derde en vijfde smaldeel. Op 26 juli 1923 maakte hij de overstap naar Sabena.
Op 25 april 1924 maakte een prototype van een Sabena Handley Page W.8e (O-BAHG) een eerste vlucht in Cricklewood (ten noorden van London). Het toestel was volledig gebouwd bij het aldaar gevestigde Handley Page. Léopold Roger werd ondertussen een ervaren piloot bij Sabena. Op 14 juli 1924 maakte hij de eerste vlucht tussen Brussel en Bazel (Zwitserland). De vlucht met de Handley Page W.8e duurde drie en een half uur, toen al vlugger dan de snelste treinen.
Georges Nélis meldde eind 1924 aan Edmond Thieffry dat zes Handley Page W.8e-vliegtuigen die door Sabena waren aangekocht, bij SABCA werden geassembleerd. Ze zouden in 1925 per schip naar Belgisch Congo worden vervoerd om er in gebruik genomen te worden in het binnenlands LARA-netwerk (Liaison aérienne du Roi Albert). Thieffry vond dit een ideale gelegenheid om één van de vliegtuigen over te vliegen naar Congo. Sabena vond een dergelijk project te gewaagd en eiste hoge financiële garanties. Thieffry kreeg de steun van Koning Albert . De ministerraad van 12 januari 1925 besliste om het vliegtuig op naam van de Belgische regering te verzekeren. Er restte Thieffry heel weinig tijd om de Congo-raid voor te bereiden, vooral omdat hij begin februari 1925 al wilde vertrekken.
In de SABCA-werkplaatsen werd de Handley Page W.8e O-BAHO aangepast voor de missie. De passagierszetels werden vervangen door grotere brandstof- en olietanks. Opmerkelijk is wel dat de driemotorige W.8e van Sabena uitgerust waren met twee types motoren, nl. een Rolls Royce Eagle van 390 pk in de neus en twee Siddeley Puma van 240 pk aan de vleugels. Op 8 februari 1925 doopte prinses Marie-José de O-BAHO. Haar naam werd aan bakboord op de neus van het vliegtuig geschilderd. Aan boord van het vliegtuig nam ook een mascotte plaats. ‘Snotterke’ was een pop en tevens mascotte van de Belgische beroepsvereniging van sportjournalisten.
Léopold Roger was de piloot die samen met Edmond Thieffry en mecanicien Joseph ‘Jef’ De Bruycker op 12 februari 1925 om 07.55 uur vanop Haren opsteeg voor de eerste Congovlucht. Léopold Roger was amper 23 jaar oud maar had bij Sabena toch al heel wat ervaring op de Handley Page. Hij vloog onder meer lijndiensten naar Amsterdam, London, Parijs en Bazel. Het was Léopold Roger die aan Thieffry had voorgesteld om De Bruycker mee te nemen als mecanicien. Na het opstijgen nam Thieffry rond 08.45 uur beelden van het overvliegen van Mariembourg, de woonplaats van Léopold Roger. Honderden inwoners stonden daar naar hem te wuiven. De Handley Page W.8e O-BAHO ‘Princesse Marie-José’ kwam op 3 april 1925 om 11 uur, na heel wat tegenslagen, aan in N’Dolo (vliegveld van Leopoldstad). Onderweg had Léopold Roger met de Handley Page enkele keren, op een zeer professionele manier, een voorzorgslanding moeten uitvoeren. Zijn deskundig vliegwerk was ongetwijfeld cruciaal geweest voor het welslagen van deze Congo-missie. Pas tien jaar later, in maart 1935, zouden de eerste lijndiensten met passagiers starten tussen België en Congo.
Op 7 april 1925 keerden Thieffry en De Bruycker terug naar België met de boot Elisabethville. Op 30 april rond 13.30 uur legde het schip aan in de Antwerpse haven. Vandaar vertrokken ze naar Brussel waar ze door een massa enthousiaste mensen werden begroet.
Léopold Roger nam niet deel aan de talrijke festiviteiten georganiseerd als eerbetoon aan de eerste Congovlucht. Hij had een contract om te gaan vliegen voor Sabena in Congo (in tegenstelling tot De Bruycker die een gewoon Sabena-contract tekende) en startte er verschillende binnenlandse luchtlijnen. Zijn contract verliep op 31 augustus 1927. Het vervolg van zijn carrière was al even spectaculair als zijn eerste Congovlucht.
In Leopoldstad kocht Léopold een tweedehands FN-sportwagen. Er was hem eerst een Amerikaanse auto aangeboden maar die had hij geweigerd omdat hij met deze autorit ook de Belgische kleuren wou verdedigen.
Léopold vertrok op 27 september 1927 met zijn auto in Congo voor een avontuurlijke rit naar België. Ook hier zorgden technische problemen, administratieve problemen aan de grenzen, oorlogen, … voor heel wat oponthoud. Op 2 juli 1928 arriveerde hij bij de Frans-Belgische grens. Hij werd door een grote menigte welkom geheten in Mariembourg. Na drie jaar afwezigheid kon hij opnieuw zijn vader omhelzen. Spijtig genoeg was zijn moeder ondertussen overleden († 27 februari 1927). Op 4 juli volgde zijn triomfantelijke aankomst in Brussel, daarna reed hij naar FN in Herstal.
Tijdens de Exposition Internationale te Luik (3 mei tot 3 november 1930) maakte hij met het Schreck-amfibievliegtuig OO-ALC van Henri Abeele uit Oostende, ongeveer 750 vluchten voor luchtdopen van op de Maas. Hij overleed in een sanatorium te Luik op 25 november 1930 aan de gevolgen van een routineoperatie (zie databank voor het graf in Mariembourg).
In Mariembourg kreeg hij een monument aan de achterkant van de kerk langsheen de Rue Léopold Roger. Voor dit monument werd in La Conquête de l’Air van december 1935 een oproep gedaan voor de inzameling van de nodige fondsen.
Het monument is gemaakt van gebeitelde lokale kalksteen. Op een gegoten bronzen plaquette in de steen, is een gevleugelde vrouw in vlucht afgebeeld, met een hoofdtooi en een lichte sluier. Ze reikt met haar rechterarm naar een wereldbol waarin meridianen, de evenaar en de route van Léopold Roger zijn gegraveerd. Rechts onderaan van de wereldbol staat de handtekening van de gieterij Verbeyst in Brussel.
Op zaterdag 5 april 2025 organiseerde het ‘Comité Léopold Roger’ (o.l.v. vice-president Hermann Metens en president Jean-Pierre Pinget) in Mariembourg een geslaagde hulde ter ere van Léopold Roger en de honderdste verjaardag van de eerste Congovlucht. Een woord van dank voor de burgemeester en schepenen van Couvin is zeker op zijn plaats, het comité kreeg hun volle steun. De hulde werd georganiseerd in samenwerking met de toeristische dienst.
Ter gelegenheid van deze ceremonie hing het comité een herdenkingsbord naast het monument. Verschillende politici waren aanwezig, vaderlandslievende verenigingen, afgevaardigden van de Vieilles Tiges en de Belgische Luchtmacht, enz. Bloemen werden aan het monument neergelegd door de dochter van de dame die Léopold Roger een boeket overhandigde bij zijn terugkeer in België in 1928. Haar moeder was toen zeven jaar.
Bronnen:
-Edmond Thieffry (Tôme 2). L’exploit de la première liaison aérienne Belgique-Congo. Charly de la Royère, éditions pat.H, Het boek is gevuld met unieke foto’s en afbeeldingen van originele documenten over de Congovlucht.
-En Avion de Bruxelles au Congo Belge. Edmond Thieffry. La Renaissance du Livre, Bruxelles, 2026.
-Les Raids Fameux de Léopold Roger. Georges Pierre (nom- de-plume van Victor Boin), Londot & Fils, 1936.
-Handley Page Aircraft since 1907. C.H. Barnes, Putnam, London, 1976.
-La SABENA 1923 – 2001. L’Aviation en Belgique et au Congo Belge. Jacques Gorteman. Strombeek-Bever, 2018.
