Eeuwfeest voor de Belgische militaire luchtvaart

Chef defensie Luitenant-generaal vlieger Gerard Van Caelenberge opende de oefening met een toespraak. Om het publiek een duidelijk beeld van de demonstratie te geven waren twee videoschermen opgesteld en een aantal cameramensen op het veld actief.

Het scenario van de oefening: “In een ooit vredig en voorspoedig land, op enkele duizenden kilometers van België, trachten irreguliere rebellen en georganiseerde criminelen de democratische regering omver te werpen. Zij gebruiken daarvoor terroristische activiteiten, ontvoeringen en daden van etnische zuivering. Toen de nationale veiligheidstroepen dat niet meer konden verhinderden destabiliseerde het land. De regering vroeg hulp aan de Verenigde Naties. Op verzoek van de veiligheidsraad stelden België en een aantal andere NAVO-partners troepen ter beschikking om de vrede in het land te herstellen en te stabiliseren.” De landcomponent biedt hulp door nationale veiligheidskrachten te trainen in het bestrijden van irreguliere troepen. Bijkomende middelen van Land- en Luchtcomponent werden ontplooid om de eigen troepen te beveiligen en ondersteunen.

Op de achtergrond het fictieve Belgisch hoofdkwartier op Vliegbasis Bevekom dat beveiligd wordt door het 2de Bataljon Commando.

De druk van de rebellen op de vliegbasis is recent toegenomen en een aanval op het kamp hangt in de lucht. Een offensief met de steun van raketaanvallen zal de verdediging van het hoofdkwartier bijna onder de voet lopen.

Een B-Hunter UAV cirkelt in de omgeving rond en houdt de vliegbasis in het oog en kan tot in detail de situatie op de grond volgen. Voor de demonstratie werd de B-Hunter even voor het publiek gevlogen, in een echte situatie blijft een UAV uiteraard ver weg van offensieve situaties. De B-Hunter is sinds 2002 in dienst en sinds 2010 gestationeerd in Florennes bij het 80 UAV squadron. B-Hunters werden ingezet op missie in de Democratische Republiek Kongo en in Bosnië-Herzegovina. In eigen land werden de toestellen gebruikt om controlevluchten uit te voeren boven de Noordzee.

Ze worden wel al eind 2017 uit dienst genomen: “De B-Hunters van Defensie blijven in dienst tot het einde van hun levensduur in 2017. De verwerving van nieuwe drones is momenteel niet aan de orde”, kondigde defensieminister De Crem aan in de kamercommissie defensie.

Een tweetal F-16 in Ground Close Air Support configuratie oftewel nabije luchtsteun worden de lucht in gestuurd om de aan val te helpen stoppen. Op vraag van de beveiligingstroepen wordt gestart met een Show of Force – een machtsvertoon op lage hoogte en hoge snelheid – om zo de rebellen te intimideren en terug te drijven. Als dat het machtsvertoon niet effectief blijkt wordt er overgeschakeld op laser- en GPS-geleide bommen en het boordkanon om de rebellen te stoppen.

De F-16 aanvallen op de rebellen worden gestuurd door een Forward Air Controller (FAC) die beschikt over een Dingo II Multi-inzetbaar en gepantserde vierwieler. Dit 10-ton zware voertuig beschikt in de FAC uitvoering over een geïntegreerd digitaal Close Air Support systeem en een draagbare video-ontvanger waarop hij live beelden vanuit de F-16 en B-Hunter kan bekijken. Het belangrijkste hulpmiddel blijft evenwel de multiband radio waarop de controller kan communiceren met de piloot en zo de wapens en aanpak van de aanval kan sturen.

Na de tussenkomst van de F-16’s staakten de rebellen hun aanval. Het is nu van belang om het veiligheidsdispostief van het kamp te versterken door bijkomende troepen. In eerste instantie worden Special Forces gedropt om de landingszone te beveiligen. De andere troepen worden tijdens de demonstratie aangevoerd met drie Agusta A109BA helikopters. Dat onder de bescherming van een Nederlandse AH-64D Apache helikopter van het 301 squadron uit Gilze-Rijzen. Dit een voorbeeld van de Belgische en Nederlandse samenwerking tussen helikopter eenheden. Deze werken en trainen al enige tijd samen… Zie ook: https://www.hangarflying.eu/nl/content/100-jaar-koninklijke-luchtmacht-volkel-14

De Sea King helikopter kent binnen de Luchtcomponent geen offensieve taken, maar ten voordele van deze oefening werd Sea King RS-02 ingezet om de fast-rope procedure te demonstreren. Hierbij dalen de troepen snel langs een dik touw naar beneden en simuleren zo de inzet wanneer een helikopter niet kan landen. Een niet alledaags zicht om een Apache gevechtshelikopter luchtsteun te zien geven aan deze doorgaans reddende engel…

De C-130 Hercules voerde tijdens een stormlanding nog een extra compagnie para’s aan, terwijl de rebellen (voorgrond) nogmaals en met veel overtuiging een aanval inzetten. Met de aangevoerde troepen en succesvolle aanvallen door de ontplooide F-16’s die een Combat Air Patrol vliegen worden de rebellen teruggedreven en neemt de spanning op de vliegbasis af.

In het Belgische kamp valt er een gewonde. Zodra de situatie het toelaat wordt een A109BA in Airbore Medevac-configuratie opgeroepen om de gewonde zo snel mogelijk te transporteren naar veldhospitaal.

Dit onderdeel simuleerde de inzet van onze twee A109’s in Mali waar ze dit voorjaar van januari tot juli operationeel waren om medische evacuaties uit te voeren. Tijdens de Franse operatie Serval voerden ze zes medische evacuaties en 53 vlieguren uit. Voor de opdracht EUTM (European Union Training Mission) waren dat drie patiënten en 170 vlieguren.

Een blik op de toekomst… Vanaf 2018 zal de C-130 Hercules gaandeweg vervangen worden door het nieuwe Europese transportvliegtuig Airbus A400 M (acht exemplaren waarvan één voor Luxemburg). Het toestel dat werd voorgevlogen op de demonstratie is het allereerste testvliegtuig F-WWMT (constructienummer 001) en maakte de eerste vlucht van het type op 11 december 2009. Op de voorlopige constructielijst prijkt bij constructienummer 133 de naam van Luxemburg en voorlopig wordt constructienummer 136 het eerste Belgische toestel.

De F-16’s hangen al meer dan een uur in de lucht en hebben nood aan extra brandstof een KDC-10 van de Koninklijke Luchtmacht komt toestellen van brandstof voorzien.

De Nederlandse defensie kocht in juni 1992 2 DC-10, zogenoemde ‘widebody’, verkeersvliegtuigen van de luchtvaartmaatschappij Martinair. Beide DC-10’s werden omgebouwd tot multifunctionele transport- en tankervliegtuigen en halverwege 1995 in gebruik genomen bij het 334-squadron op vliegbasis Eindhoven. KDC-10’s kunnen andere vliegtuigen in de lucht bijtanken. Dit gebeurt uit de eigen brandstofvoorraad. Bijtanken in de lucht gebeurt met behulp van het RARO-systeem. Dit systeem bestaat onder meer uit 5 camera’s en een zogenaamde boom. Dit is een smalle, 8 meter lange tankbuis die uit de achterkant van het toestel naar buiten kan worden uitgeschoven tot een maximumlengte van 15 meter.

De boom wordt direct achter de cockpit van de KDC-10 bediend door een boom-operator. Geholpen door een computer en via een aantal driedimensionale monitoren heeft de boom-operator goed zicht op het toestel dat moet worden bijgetankt. De tankbuis wordt met behulp van een joystick in de goede positie gemanoeuvreerd. Bij het tanken kan per minuut circa 1.750 liter brandstof vanuit de KDC-10 in de tanks van het ontvangende vliegtuig worden gepompt. Inzet van de tanker voor het bijtanken van F-16’s verlengt de missieduur en kan daarmee het rendement van de missie verhogen.

Door het gebruik van tankvliegtuigen kunnen jachtvliegtuigen ver van hun thuisbasis worden ingezet en kunnen zij gedurende lange periode in het operatiegebied aanwezig blijven. De effectieve slagkracht van de F-16 vloot van de luchtmacht wordt hierdoor aanmerkelijk vergroot.

Tijdens de ganse duur van het gevecht wordt het offensieve gedeelte van de luchtcampagne met zijn vliegveldaanvallen, luchtaanvallen op vijandelijke doelwitten en nabije luchtsteun ononderbroken ondersteund door een defensief luik. Dat bestaat uit vliegende gevechtspatrouilles (Combat Air Patrol) en vliegtuigen in zeer hoge alarmstraat om in te grijpen (Quick Reaction Alert). Zij bieden bescherming tegen mogelijke bedreigingen vanuit de lucht. Een E-3A Awacs (Airborne Early Warning And Control System) voorziet de luchtverdedigers van een luchtbeeld van alle vliegtuigen in de gevechtszone en van de geleiding om mogelijke bedreigingen vanuit de lucht te onderscheppen.
Hangarflying vloog in 2009 mee met een AWACS, zie ook: https://www.hangarflying.eu/nl/node/164

De oefening werd afgesloten met de nationale driekleur getrokken door Alpha Jets.

Na de oefening volgde een uitgebreide receptie in de loods van het 5e squadron en was er buiten ook een static tentoonstelling van verschillen types actief binnen de luchtcomponent. Meteen ook een goede gelegenheid om te netwerken zoals we hier kunnen opmerken tussen de Alouette III-crew en een Nederlandse officier.

Een blikvanger in de loods was een Sopwith Camel in de kleuren van het 1ste smaldeel zoals dat actief was op het einde de Eerste Wereldoorlog. Het toestel is afkomstig van het Stampe & Vertongen museum in Deurne en werd over de weg naar Bevekom.

F-16 in een Defensive Counter Air configuratie met AIM-120B AMRAAM (Advanced Medium-Range Air-to-Air Missile) en raket voor de korte afstand een infrarood geleide Raytheon AIM-9M ‘Sidewinder” aan de ophangpunten.

Deze configuratie wordt vandaag ook ingezet in de Baltische Staten (Estland, Letland en Litouwen). De vrijwaring van het NAVO-luchtruim is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van alle lidstaten. Hiervoor zijn luchtverdedigingsmiddelen nodig die op zeer korte termijn ingezet kunnen worden. Er werden binnen de alliantie akkoorden afgesloten om de veiligheid van het luchtruim te verzekeren ten voordele van die lidstaten die zelf niet over een volledige luchtverdedigingscapaciteit beschikken (Groothertogdom Luxemburg, IJsland, Slovenië en de Baltische Staten). Voor wat de Baltische Staten betreft voorziet de NAVO in een beurtrol voor luchtbewakingscapaciteiten. Het is in dit kader dat België van september tot en met december 2013 deelneemt aan de "Baltic Air Policing" vanop de basis Siaulai in Litouwen met vier F-16’s en een detachement van een vijftigtal militairen. België heeft al deelgenomen aan deze opdracht in 2004 en 2006.

Een zichtbaar tevreden Generaal-majoor vlieger Claude Van de Voorde, Commandant van de Luchtcomponent, na afloop van de oefening. Ook wij van Hangar Flying waren tevreden en vinden dat dit een oefening is die zeker voor herhaling vatbaar is … al mag dat misschien wel voor het grote publiek tijdens een airshow? Zo kan de gewone bezoeker ook een duidelijk beeld krijgen waarom en hoe de luchtcomponent kan ingezet worden.